لطفا حرف ظریف درباره افغانستان را جدی بگیرید

نویسنده: جوئل گرکه (Joel Gehrke) 

دیپلماسی ایرانی: اعلام خروج نیروهای آمریکایی توسط بایدن تنها اندکی قبل از نشست ترکیه صورت گرفت که قرار بود سران طالبان و دولت کابل برای رسیدن به یک توافق صلح دور هم جمع شوند. اگرچه این خروج مورد استقبال روسیه، چین و ایران قرار می گیرد اما کشمکش مورد انتظار بر سر کنترل کشور همچنین می تواند به منافع آنها آسیب بزند.

میشاییل روبین از موسسه کسب و کار آمریکایی این خروج را برای روسیه اتفاق بدی می داند. حتی محمد جواد ظریف می گوید: یک پیروزی به نفع طالبان می تواند برای منطقه مشکل آفرین باشد. یک امارت اسلامی در افغانستان تهدیدی وجودی برای پاکستان و تهدید امنیت ملی برای ایران و هند است. اگرچه مقامات آمریکایی تمایلی ندارند که اظهارات ظریف را مهم ارزیابی کنند اما گفته های ظریف با تحلیل های سایر مقامات دولتی و ناظران هماهنگی دارد.

یک مقام هندی به واشنگتن اگزماینر می گوید: ایرانی ها دوست دارند که ایالات متحده از افغانستان خارج شود. حضور ایالات متحده ایرانی ها را به هراس می اندازد که مبادا آمریکا اقدامی فراتر از مرزهای افغانستان را در دستور کار قرار دهد. از سوی دیگر، عقب نشینی زودهنگام نیروهای آمریکایی شانس فروپاشی افغانستان، احتمال جریان پناهندگان و به دام افتادن آنها در گروه های تروریستی را افزایش می دهد که خود محل نگرانی آنهاست.

روبین می گوید: این پویش ها می تواند ولادیمیر پوتین را در موقعیت نامناسبی قرار دهد. روسیه تلاش می کرد به هر دو شیوه بازی کند. حالا بازی تمام شده و آن خط آهنین دفاعی که حضور آمریکا فراهم می آورد از بین رفته است.

مقامات و تحلیلگران جهان، پیرامون آنچه قرار است اتفاق بیفتد، مطمئن نیستند. مقامات اطلاعاتی ایالات متحده پیش بینی می کنند که دولت افغانستان در نبود حمایت ناتو، با چالش هایی برای چیرگی بر طالبان روبه رو خواهد شد. با این حال، اشرف غنی بر این باور است که 40000 نیروی عضو ارتش افغانستان، سد دفاعی محکمی را تشکیل می دهند.

رئیس جمهور افغانستان روز جمعه گفت: آنها (نیروهای افغان) از بهترین های منطقه هستند و تا زمانی که این نیروها باشند، خطر سقوط دولت وجود ندارد.

با این حال، تیم دولت افغانستان اعتراف می کند که نیروهای طالبان می توانند به زودی خود را به صف کنند و همچنین احتمال تقویت جبهه های تروریستی وجود دارد. محمد محقق، مشاور غنی به رسانه های داخلی گفت: اگر طالبان در جستجوی صلح باشد ما بسیار خوشحال خواهیم شد زیرا خشونتِ بیشتر در افغانستان باید متوقف شود. با این حال، اگر آنها در جستجوی خشونت باشند هیچ کس به راحتی زمین را به رقیب واگذار نخواهد کرد.

آنتونی کوردزمن از مرکز مطالعات بین المللی و راهبردی می گوید: توانمندی های جنگی نیروهای افغان ممکن است بدون کمک نیروها و پیمانکاران امریکایی که تجهیزات نظامی را حفظ می کردند، فرسایش یابد. کاملا روشن است که نیروهای افغانستان نمی توانند قسمت های مهم موجودی های نظامی خود را حفظ کنند. این کمکی بود که از چشم مردم پنهان مانده بود. کمکی که بسیار مهم بود.
 توماس جوسلین(Thomas Joscelyn)  از بنیاد دفاع از دموکراسی می گوید: طالبان و القاعده از موقعیت خوبی برخوردارند تا به سرعت بیشتر کشور را به دست گیرند. این بدان معنا نیست که آنها همین فردا لزوما دولت کابل را سرنگون می کنند اما اوضاع خوب به نظر نمی رسد.

با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، این هفته تلاش کرد تا به مقامات افغان اطمینان دهد که حتی به رغم آنکه نیروهای ما به خانه بر می گردند اما همکاری ما با افغانستان ادامه خواهد یافت.

جزئیات این همکاری هنوز مشخص نیست اما تاریخ نمونه هایی را ارائه می دهد: در سال 1989، وقتی اتحاد جماهیر شوروی نیروهایش را از افغانستان بیرون کشید، رئیس جمهوری تحت حمایت مسکو، محمد نجیب الله، در قدرت ماند اما تنها تا سال 1992 که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و قطع کامل و ناگهانی کمک مسکو را در پی داشت. روبین، تحلیل گر موسسه کسب و کار آمریکا می گوید: تا زمانی که پول باشد می توان تصور کرد که دولت و ارتش افغانستان کنترل شهرهای بزرگ را در دست داشته باشند و در شهرهای حاشیه مشکلاتی وجود داشته باشد. هنگامی که افغانستانی ها دیگر نتوانند حقوق جنگجویان خود را پرداخت کنند، افراد حاشیه نشین تلاش می کنند تا به شهرهای بزرگ بیایند.

به گفته یک مقام دولتی خارجی، چشم انداز یک بن بست خونین ممکن است ایران، روسیه و چین را به استفاده از اهرم فشار بر طالبان تحریک کند. برای آنکه طالبان متقاعد شود که برای یک پیروزی نظامی تلاش نکند، یک رویکرد هماهنگ از سوی همسایگان مورد نیاز است.

منبع: واشنگتن اگزماینر / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11