مردمانی که بیش از پیش به ایران متمایل شده اند

دیپلماسی ایرانی: ده سال پس از خیزش مخالفان در بحرین می گذرد و بسیاری از پیش بینی ها و انتظارات که رنگ و بوی خیال پردازی داشت رنگ و بوی واقعیت به خود گرفته است. این موضوع نه تنها برای دولت بحرین بلکه برای ایالات متحده که برای بیش از 6 دهه ناوگان پنجم خود را در بحرین مستقر کرده است، نگران کننده به نظر می رسد. 

مقام های بحرینی در تبلیغات خود، خیزش مردمی را به عنوان یک جنبش مقاومت خشونت بار شیعی تبلیغ کردند که از ایران الهام می گیرد. اما اعتراضات سال 2011 بحرین برخلاف دیگر کشورهای عربی بدون خشونت بود. یک گروه شیعه معتدل، جامعه اسلامی ملی وفاق، که چندین سال با دولت و در سیاست بحرین مشارکت داشت رهبری این اعتراضات را بر عهده داشت. متاسفانه مقامات بحرینی روایت رسانه ها از جنبش مقاومت طلبانه شیعه با الهام از ایران را جدی گرفتند که در نتیجه به مشارکت سنی های بحرین، مداخله نیروهای سعودی و خشم بیشتر معترضان منجر شد.

امروز آنچه روزی به عنوان تبلیغات دولتی رد می شد، به واقعیت تبدیل شده است. بخشی از آن به دلیل ادامه سیاست های تبعیض آمیز نسبت به شیعیان بحرین و عدم اصلاحات سیاسی در داخل پادشاهی است. یک فعال سیاسی می گوید ما از ابتدای اعتراضات خواهان انتخابات آزاد، احترام به حقوق بشر و یک دولت دموکراتیک بودیم.

تقریبا 70 درصد مردم بحرین شیعه هستند. با این حال، از قرن هجدهم دولت توسط پادشاهی آل خلیفه سنی اداره می شود. دولت برای چندین دهه سیاست های تبعیض آمیزی علیه شیعیان اعمال کرده است. شیعیان بحرین مدت هاست که در زمینه های اشتغال، نمایندگی سیاسی، آزادی بیان، ارتقاء درجه در ارتش و ساخت مساجد با دشواری روبه رو هستند.

رفته رفته شماری از گروه های مخالف میانه رو و خشن شیعی در داخل و خارج از کشور پا گرفتند و حالا شکایت های چندین ساله آنها به یک جنبش مقاومت منطقه ای تبدیل شده است.

در نتیجه ممنوعیت فعالیت های وفاق از سال 2016، زمینه برای رشد سازمان های تندرو فراهم شد. برخی از آنها دوباره به عراق و لبنان نقل مکان کردند. برخی از گروه های تندرو با منفعل خواندن جامعه وفاق، به گزینه های نظامی روی آورند. گزارش ها نشان می دهد که برخی از رهبران آنها نیز در ایران و عراق ساکن هستند. شماری از شیعیان بحرینی که به عراق رفتند در آنجا به نیروهای بسیج مردمی پیوسته و طبق فتوای آیت الله سیستانی به مبارزه با داعش پرداختند.

گروه های تندرو، مخالفِ مبارزه مسالمت آمیز هستند. دولت بحرین نیز با این بهانه همه مخالفان را با یک چوب می زند. گسترش گروه های خشن در بحرین نه تنها خود دولت بلکه سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را برای محدود کردن نفوذ ایران به چالش می کشد. اعضای این شورا مخالفان بحرینی را به جاسوسی برای قطر و قطر را به پشتیبانی از گروه های مخالف متهم می کنند. تیپ های اشتر از جمله خشن ترین گروه های مخالف بحرین هستند که ایالات متحده در اوت 2018 آن را یک گروه تروریستی معرفی کرد. قاسم المومن یکی از رهبران تیپ های اشتر است که توسط دولت ترامپ به عنوان تروریست معرفی شد. سرایا المختار از دیگر گروه های مخالف بحرینی است که در سال 2013 تاسیس شد و سودای سرنگونی دولت را دارد. این گروه نیز توسط دولت ترامپ تحریم شد.

به این ترتیب، با گذشته یک دهه بی توجهی به اصلاحات سیاسی و اقتصادی به گسترش گروه های مخالف و تندرو منجر شده و ناامیدی گسترده در بین جوانان آنها را جذب این گروه ها کرده است. اکنون ایران می تواند در آینده بحرین نقش ایفا و چه بسا از آن برای پیشبرد برنامه منطقه ای خود استفاده کند.

منبع: هیل / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11