نقشه های جدید تهران برای باکو و ایروان

نویسنده: ماریانا بلنکایا

دیپلماسی ایرانی: سفر محمد جواد ظریف به مسکو، بخشی از سفر وی به منطقه ماورای قفقاز و همچنین، کشورهای میانجی گر در حل و فصل مناقشه قره باغ است. برای تهران، مشارکت در توسعه آینده منطقه و تحکیم روابط اقتصادی بسیار مهم است. در سفر به روسیه، موضوع همیشگی، یعنی توافق هسته ای و چشم انداز آن نیز بحث و بررسی شد.

در جریان کنفرانس مطبوعاتی، ظریف بر وجود تعامل متقابل میان روسیه و ایران پیرامون مشکلات بین المللی تاکید کرد: سوریه، یمن، افغانستان، لبنان، امنیت در منطقه خلیج فارس و البته، آینده توافق هسته ای. او خاطر نشان کرد که با نظرات سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در خصوص توافق هسته ای کاملا موافق و امیدوار است که حفظ برجام میسر شود. در وهله نخست، از توقف تحریم های ضد ایرانی از سوی امریکا سخن در میان است که به گفته وزیر امور خارجه روسیه، مسکو شرایط لازم را برای اجرای تمامی تعهدات فراهم خواهد کرد.

به گفته ظریف، اجرای تصمیم های مجلس شورای اسلامی از 21 ماه فوریه آغاز خواهد شد و اگر تهران شاهد برداشته شدن گام هایی در زمینه لغو تحریم های ضد ایرانی نباشد، این تصمیم قطعا اجرا خواهد شد.

دولت جو بایدن بارها، از طرح هایش برای گفت وگو با ایران و بازگشت احتمالی به برجام تحت شرایط مشخص سخن گفته، اما این سخنان تغییر طرح های تهران را به همراه نداشته است. سرگئی لاوروف نیز بار دیگر، تفهیم کرد که مخالف تغییر پارامترهای برجام است.

در روزهای اخیر، مشخص شده که واشنگتن امکان تشکیل پایگاه های نظامی تکمیلی در خاک عربستان سعودی را بررسی می کند. پولینا واسیلنکو، کارشناس شورای روسیه در امور بین الملل، معتقد است: «ایران به زدن در خانه غرب پایان داده و تمرکزش را بر روی امنیت منطقه ای معطوف کرده است.»

ظریف از مسکو عازم باکو شد و از آنجا، به ایروان و سپس گرجستان و ترکیه سفر خواهد کرد. موضوع اصلی این سفرها بحث و بررسی پروژه های همکاری منطقه ای پس از عقد توافق های پیرامون برقراری آتش بس در قره باغ است. پولینا واسیلنکو معتقد است: «در پی پایان جنگ قره باغ، ایران با تشدید نفوذ و حضور نظامی ترکیه در مرزش و رشد تمایلات پانترک ها و همچنین، رقابت بر سر گاز مواجه شده است. تمامی این عوامل می توانند بر روابط میان ایران و آذربایجان تاثیر گذار باشند. ایران تلاش می کند تا همکاری سودآور خود با باکو و ایروان را حفظ کند.»

ظریف در سفر خود به باکو اعلام کرد که شرکت های ایرانی برای مشارکت در بازسازی زیر ساخت های آسیب دیده در قره باغ آمادگی دارند. اولویت تهران منابع انرژی زا، پروژه های عمرانی، کشاورزی و کوریدورهای ترانزیتی است. ایران خود را دروازه ورود به خلیج فارس و دریای عمان برای باکو و ایروان می داند. فرهاد محمداف، کارشناس کلوپ والدای، معتقد است: «قبل از جنگ، در باکو از حضور شرکت های ایرانی در قره باغ ناراضی بودند. اگرچه ایران همواره از تمامیت ارضی آذربایجان حمایت می کرد. در حال حاضر روابط کاملا جدیدی آغاز شده است. بدون تردید از زمان سفر ظریف به ایروان، سخنان جدیدی ایراد خواهد شد. برخی از مسیرهای ترانزیتی در منطقه بیشتر اهمیت سیاسی دارند تا اقتصادی. از جمله، خط راه آهن نخجوان که می تواند ارمنستان را به ایران متصل کند».  

منبع: کامرسانت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11