بایدن برای بی بی خبر بدی است؟

نویسنده: شالمون لیپنر

دیپلماسی ایرانی: تاثیرات انتخابات ایالات متحده خیلی فراتر از مرزهای این کشور خواهد بود. اگرچه رئیس جمهوری دونالد ترامپ هنوز به طور رسمی شکست را نپذیرفته، جو بایدن، نامزد دموکرات، در انتخابات پیروز شده و صرف نظر از چالش های قانونی و حقوقی پیش رو، در ژانویه 2021 وارد کاخ سفید خواهد شد. اسرائیل یکی از جاهایی است که محاسبات سیاسی در آن به طور مستقیم از این تغییر دولت در واشنگتن تاثیر می پذیرد.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، از مارس 2009 ریاست یک دولت ائتلافی به شدت ناپایدار را بر عهده داشته است. رهبران این ائتلاف به طور مداوم و علنی درباره همه چیز، از بودجه ملی و انتصابات مقامات ارشد گرفته تا استراتژی منطقه ای و حتی واکنش دولت نتانیاهو به کووید 19 انتقاد دارند. به نظر می رسد اسرائیلی ها به سمت یک انتخابات ناگهانی دیگر پیش می روند که چهارمین انتخابات آنها از آوریل 2019 تا کنون می شود. و ریاست جمهوری بایدن می تواند به پایان آتش بس فعلی بین نتانیاهو و بنی گانتز، وزیر دفاع او که در ماه نوامبر آینده در یک رویکرد چرخشی در مقام نخست وزیر ظاهر می شود، بیانجامد.

چهار سال گذشته یک فرصت بادآورده دیپلماتیک برای اسرائیل بود. نتانیاهو توانست ترامپ را به خود جذاب کند که با توجه به رابطه بد ترامپ با دیگر رهبران جهانی، عجیب به نظر می رسید. او از این دستاورد در سیاست داخلی اسرائیل استفاده کرد و چهره یک سیاستمدار توانا در جلب حمایت در روابط حساس با واشنگتن را از خود ارائه داد.

با این حال، ورود دموکرات ها به کاخ سفید ادامه این رویکرد را برای نتانیاهو غیرممکن می سازد. روابط نتانیاهو با دولت های پیشین دموکرات، بیل کلینتون و باراک اوباما، چندان خوشایند نبود و ایالات متحده حتی در دسامبر 2016 از وتوی قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در محکوم کردن فعالیت های شهرک سازی اسرائیل خودداری کرد و به آن رای ممتنع داد. نتانیاهو تا جایی پیش رفت که در انتقاد از دولت اوباما، او را به «تبانی با [سازمان ملل] در پشت صحنه» و گروه گیری در مقابل اسرائیل متهم کرد.

نظرسنجی هایی که شکست رئیس جمهوری دونالد ترامپ را پیش بینی کردند، باعث بدبینی و نگرانی نتانیاهو نشدند. نخست وزیر اسرائیل هفته گذشته به این مساله اشاره کرد که اسرائیل مورد حمایت هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات در ایالات متحده است و این مساله «یکی از پایه های اتحاد آمریکا و اسرائیل» بوده. این اظهارات اساسا تلاشی بود برای جبران خسارت های شرایط ناخواسته ای که نتانیاهو در 23 اکتبر با آن مواجه شد؛ آن زمان ترامپ در برابر رسانه ها از نتانیاهو پرسید که فکر می کند جوی خواب آلود می توانست توافق عادی سازی روابط اسرائیل با سودان را رقم بزند؟! نتانیاهو از پاسخ دادن به این سوال طفره رفت.

انتظار می رود که بایدن در خاورمیانه سیاستی را دنبال کند که او را در مسیر برخورد با نتانیاهو قرار می دهد و چنین مساله ای به معنای تقویت طرفداران جناح راستی نخست وزیر اسرائیل است. تمرکز مجدد ایالات متحده بر پیگیری «مسیر دیپلماسی» در برخورد با ایران و شروع مذاکرات خاموش بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها در راستای تعهد قاطع آمریکا به راه حل دو کشوری مطمئنا درگیری بین بایدن و نتانیاهو را در پی خواهد داشت.

کاهش ارزش نتانیاهو در سطح جهانی می تواند اسرائیلی ها را به در نظر گرفتن یک چهره جایگزین ترغیب کند. نتانیاهو سعی خواهد کرد برای باقی ماندن در سمت نخست وزیری بهانه ای بیابد و در حال حاضر هم بهترین بهانه اش این است که اگر اسرائیل واقعا قصد دارد با دولت ایالات متحده وارد درگیری شود، هیچ کسی بهتر از او نمی تواند این کار را انجام دهد. اما شاید این توجیه برای بقای او کافی نباشد. گانتز چهارشنبه گذشته با نفتالی بنت، وزیر پیشین دفاع و دشمن قسم خورده نتامیاهو، دیدار کرد که نشان می داد کرکس ها همین حالا هم چرخیدن دور جسد نخست وزیر را آغاز کرده اند و می خواهند او را در پالمان سرنگون کنند.

اگر 14 عضو جناح آبی و سفید گانتز به این نتیجه برسند که بر هم زدن اتحاد برایشان بهتر است و با اپوزیسیون در درخواست برای برگزاری جلسه رای اعتماد همراه شوند، آنگاه احتمال سقوط نتانیاهو بسیار زیاد خواهد بود. اما بی شک هر تلاشی برای کنار گذاشتن نتانیاهو از قدرت با مقاومت قابل توجهی روبرو خواهد شد. نتانیاهو یک استاد سیاسی است و رقبایش هم پیش از ایجاد یک چالش واحد علیه او باید اختلافات داخلی در میان خود را حل و فصل کنند. به هر حال، خلاصه کلام این است که آشفتگی سیاسی کنونی و تغییر دولت در ایالات متحده می تواند به زودی اسرائیل را به گرداب یک انتخابات دیگر برگرداند.

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34