پیروزی بایدن بر شانه های پست دولتی

محمدمهدی بهرامی، مدیرکل سابق دفتر امور پست بین الملل شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و کارشناس مسائل بین الملل

دیپلماسی ایرانی - انتخابات آمریکا که طبق معمول به عرصه ی رقابت بین دو حزب دمکرات و جمهوری خواه تبدیل شده است، وضعیتی بسیار حساس و رقابتی نزدیک را تجربه می کند. هرچند چه در جهان و چه در آمریکا معمول است که رئیس جمهورها دو دوره در مسئولیت خود حضور دارند، این بار اما علیرغم دشوار بودن ناتمام گذاشتن دو دوره برای یک رئیس جمهور و خروج وی در پایان دوره ی اول، از ابتدای پیروزی ترامپ بر هیلاری کلینتون، نامزد سابق حزب دمکرات، این حزب عزم خود را جزم کرد که برای کنار رفتن ترامپ از ریاست جمهوری به شکلی کم سابقه تلاش کرده و تمام نیروهای ممکن را برای حذف ترامپ بسیج کند.

سازوکار خاص رای گیری در آمریکا و نحوه ی تشکیل کنگره و انتخاب رئیس جمهور، موضوعی است که مفصلا مورد بحث و بررسی متخصصان قرار گرفته است. اما نکته ی ظریفی که کمتر به آن توجه شده است، موضوع جنجال برانگیزی است که در این انتخابات توجه ها را به خود جلب کرده و بعید نیست که در روزهای پیش رو نیز موجب بحث و جدل باشد : « رای گیری پستی»

نگارنده به خاطر ندارد که در دوره های اخیر ریاست جمهوری آمریکا، این موضوع تا به این حد موجب چالش شده باشد.» رای گیری زودهنگام» یا همان Early Voting، سازوکاری است که در کشورهای مختلفی اجرا می شود و طی آن، رای دهندگان، زودتر از موعد برگزاری انتخابات با استفاده از بسترهای مختلف، رای خود را ثبت و اصطلاحا به صندوق می اندازند. یکی از اصلی ترین شیوه های رای گیری زودهنگام، رای گیری پستی یا همان Postal Voting است.

در امریکا این شیوه ی رای گیری که ابتدا برای سربازهایی که امکان رای دادن نداشتند در قرن ۱۹ فراهم شده بود، در اوایل قرن ۲۰ ام ساماندهی شده ولی تا اواخر این قرن یعنی دهه ۸۰ میلادی، عمدتا این امکان در اختیار کسانی قرار می گرفت که به دلیلی موجه امکان حضور در شعبه ی رای گیری را نداشتند. سپس ایالت کالیفرنیا به نوعی در نوسازی سازوکار رای گیری زودهنگام پیش قدم شده و نهایتا از دهه ی ۹۰ میلادی تا کنون، ایالت های متعددی این سازوکار را عملیاتی کردند.

امکان رای گیری زودهنگام در اغلب ایالت های آمریکا برای افراد رای دهنده فراهم است. این افراد بعضا ۴۵ روز زودتر از شروع رای گیری حضوری در حوزه های رای گیری، رای خود را عمدتا به مقصد مراکز رای گیری محلی به صندوق پست می اندازند که پس از اتمام رای گیری حضوری و آغاز شمارش آراء، در شمار آراء مأخوذه محاسبه و شمرده می شوند. مهلت اخذ آرای زودهنگام متفاوت بوده اما به طور میانگین ۱۹ روز می باشد که به طور معمول چندروز پیش از آغاز رای گیری حضوری به پایان می رسد.

بحران کرونا، رقابت نامزدهای انتخاباتی اصلی و رای گیری پستی

یکی از اصلی ترین انتقادهای جریان دمکرات اعم از سیاسیون، اهالی رسانه منتسب و حامیان این حزب، به عملکرد دونالد ترامپ،‌ رئیس جمهوری آمریکا، بی توجهی یا کم توجهی به همه گیری ویروس کرونا و پشت گوش انداختن و به بار آمدن نزدیک به ۱۰ میلیون مورد ابتلای رسمی و نزدیک به ۲۵۰هزارنفر فوتی است.

از سوی دیگر بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که مشارکت کم تعداد در انتخابات موجب قطعی شدن انتخاب ترامپ می شود، لذا بخش مهمی از جریان های مخالف ترامپ تمام تلاش خود را کردند تا مشارکت آمریکایی ها در این انتخابات حداکثر شود. یکی از ارکان دعوت همزمان به رعایت پروتکل های بهداشتی و مشارکت در انتخابات، امکان رای گیری پستی بود.

در مقابل ترامپ تلاش کرد تا با تضعیف این امکان، حزب دمکرات را خلع سلاح کند ولی طرفی نبسته و نهایتا مجبور شد به مشارکت رای های زودهنگام به شیوه ی سابق تن بدهد. همچنین پس از پایان رای گیری بارها انتقاد و اعتراض های جدی در این خصوص از سوی رئیس جمهوری فعلی آمریکا صورت گرفت، اما جدای از این که به اعتقاد برنی سندرز، سناتور و کاندیدای مستعفی حزب دموکرات، راه برای سوءاستفاده ی ترامپ از این شرایط نیز باز است و می تواند در فاصله ی بین اعلام تعداد آراء حضوری (که راه محبوب جمهوری خواهان بود) و آراء زودهنگام (که راه محبوب دمکرات ها بود) به گونه ای صحنه گردانی و خود را پیروز اعلام کرده که در نهایت، نتایج حاصله پس از شمارش آراء زودهنگام را تدلیس و یا تقلب در انتخابات تلقی کند ، اما هر دو هدف دمکرات ها  در این خصوص حاصل شد و نهایتا هم پروتکل های بهداشتی کرونا رعایت شد و هم عده ی بیشتری در رای گیری شرکت کردند. چه بسا هنگامی که این مطلب منتشر می شود، کار انتخابات آمریکا یکسره شده باشد، لکن گفتن نکات زیر خالی از لطف نیست:

رای گیری پستی در عین این که موجب تنش گسترده ای بین دو جناح شد، نکته ی دیگر جالب توجهی را به نظر می رساند: «اتکای کشورهایی چون آمریکا بر زیرساختی به اسم پست دولتی».

متاسفانه آنچه امروزه تلقی عمده ی مسئولین و نخبگان کشور ما از پست دولتی است،‌ صرفا یک اپراتور- نه چندان مطلوب- است که فرآیندهای عملیاتی پستی را اجرا و مرسولات را طبق قواعدی مشخص قبول، پردازش، رهسپاری و توزیع می کند. حال این که پست،‌ یک زیرساخت راهبردی ملی و بهره مند از قلمرو یکپارچه و قواعد یکسان جهانی بوده که در بسیاری از کشورهای دنیا و به طور خاص ایالات متحده ی آمریکا، در حساس ترین رخدادها نقشی کلیدی و تعیین کننده بازی می کند و قابلیت اتکا، قدرت و اعتبار خود را نه تنها در خدمت جامعه ی خود می آورد، بلکه در صورت حذف ترامپ از عرصه ی قدرت، در جهت ایجاد تغییری کلیدی به رخ می کشد!

آنچه مشخص است این است که شبکه ی گسترده ی پستی که پیرو تعهد دولت ها به ارائه ی خدمات یکپارچه ی جهانی(Universal Service Obligation) در اقصی نقاط کشورها با شهروندان مرتبط است و بستر تعامل و ارتباط را فراهم می کند،‌ همچون یک شبکه ی عملیاتی قدرتمند توانسته است ساکنین دوردست ترین نقاط قلمرو کشوری وسیع چون ایالات متحده ی آمریکا را به پای صندوق رای بیاورد و با توجه به این که استقرار ترامپ در کاخ سفید، احتمال یاری کردن بخت با وی برای امتداد بخشیدن به حضورش بر مسند قدرت را دوچندان می کرد، اما نقش آفرینی بی نقص و کم و کاست پست دولتی آمریکا را به جد می توان اصلی ترین رخداد منجر به پیروزی احتمالی بایدن تلقی کرد و در این صورت شاید بی راه نباشد اگر بگوییم بایدن پیروزی خود را «بر شانه های پست دولتی» به دست آورد!