جنگ غیرواقعی ایران و اسرائیل

نویسنده: رفیق خوری

دیپلماسی ایرانی: از زمان خروج ایالات متحده آمریکا از برجام به فرمان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور همواره این سئوال مطرح بوده است که آمریکا و ایران توافق می کنند یا جنگ؟ آنچه این پرسش را چند ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پررنگتر می کند، حوادث اخیر است که شامل انفجارها در مراکز هسته ای و صنعتی ایران، ادامه حمله هوایی اسرائیل به مراکز نظامی ایران در سوریه با حمایت آمریکا و سکوت روسیه و ناتوانی یا خودداری ایران و سوریه از پاسخ دادن به این حملات است.

ترامپ بر این باور است که اگر بتواند ایران و کشورهای مانند آن را پشت میز مذاکره بکشاند، می تواند معامله بزرگی با آنها بکند ولی تیم مشاوران او با چنین سناریوی دشواری موافق نیستند. 

از سوی دیگر مقامات جمهوری اسلامی به رهبری ولی فقیه آیت الله سید علی خامنه ای، رهبر انقلاب نه فقط معتقدند مقابله با آمریکا سرنوشت «انقلابی» آنان است بلکه فکر می کنند می توانند با ابزارهای سیاسی و غیرسیاسی، آمریکا را از غرب آسیا بیرون برانند و بر آمریکا و غرب و عرب ها پیروز شوند.

ترامپ همچنان به «فشار حداکثری» اقتصادی و سیاسی علیه ایران با هدف نشاندن ایران پای میز مذاکره ادامه می دهد و تکرار می کند که خواستار جنگ یا تغییر نظام نیست بلکه خواستار تغییر رفتار ایران است. ولی مشکلات اقتصادی و اجتماعی که این سیاست ترامپ بر ایران وارد کرده، نتوانسته است دولتمردان ایران را پشت میز مذاکره بنشاند.

ایران به طور مستقیم و از طریق عواملش به مقابله با آمریکا ادامه داده و درصدد توسعه روابطش با روسیه برآمده که ترامپ به توافق با آن برای بیرون راندن ایران از سوریه امیدوار است. ایران اخیرا به توافقی اقتصادی و امنیتی و نظامی با چین دست یافته است ولی با تکذیب تمایل به جنگ رو در رو با آمریکا و اسرائیل، نشان می دهد که به دور از ذهن بودن اخراج آمریکا از خاورمیانه و بیهوده بودن بازگشت به مذاکرات باور دارد.

دیدگاهی متقابل با این مضمون وجود دارد که: اکنون زمان مناسب برای معامله ای است که ترامپ از بیم شکست در انتخابات و برای تقویت موضع انتخاباتی خود به آن نیز دارد. ایران نیز که زیر فشار تحریم ها فرسوده شده است برای لغو تحریم ها به چنین معامله ای نیاز دارد.

شاید چنین شرایطی، زمان مناسبی برای جنگی غیرفراگیر باشد. اما چه نوع جنگی؟ «جنگی ترکیبی» که انفجار در مراکز و تاسیسات ایران از نشانه های آن است و در عین حال در سطح یک جنگ واقعی نیست. حملات هوایی اسرائیل به مراکز مرتبط با ایران در سوریه نیز در همین چارچوب گنجانده می شود. یکی از اهداف حملات اسرائیل، آزمودن توافقنامه امنیتی و نظامی است که اخیرا در دمشق بین وزیر دفاع سوریه و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران امضا شد.

ایران برای خارج شدن از زیر فشار شدید کنونی به ورود جو بایدن، معاون سابق رئیس جمهوری امریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما به کاخ سفید چشم دوخته است که به عنوان پدرخوانده توافق هسته ای شناخته می شد. اما برای بایدن بازگشت به برجام به شکل سابق آن دشوار است چرا که معیارهای مذاکره که ترامپ تعیین کرده، برای رئیس جمهوری لازم الاجراست و حتی فرانسه و انگلیس و آلمان هم آن را پذیرفته اند.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11