معامله قرن و فرار نتانیاهو از زندان

دیپلماسی ایرانی: امسال دیپلماسی ایرانی دهمین سال از یادداشت های متوالی سرکیس نعوم را متفاوت از سال های گذشته منتشر می کند، چرا که امسال آگاهی بیشتری از او و دیدگاه هایش دارد. در دیداری که در تهران با او داشتم متوجه شدم که او ایران را دوست دارد، طرفدار انقلاب اسلامی است "چرا که با ظلم مخالف است" و می گوید حکومت سابق ایران را که حکومت شاهنشاهی بوده، حکومت ظالمی می دانسته که اراده ای از خود نداشته است. با سیاست های امریکا مخالف است و آن را در جهت استثمار کشورهای دیگر و تصاحب اختیار و توانایی هایشان می داند اما واقعگراست و اعتقاد دارد نمی توان امریکا را نادیده گرفت. می گوید در طول بیست سال سفر مداومی که به امریکا داشته و با مقام های مختلف فعلی و سابق امریکایی در ارتباط بوده و گفت وگو داشته است، امریکا را خوب می شناسد. امریکا را به خاطر مردمان خوبش، دنیای پیشرفته اش و زندگی مدرنش دوست دارد، اما همواره به سیاست های سلطه جویانه امریکا انتقاد داشته است. او همچنین می گوید که ارزش قلمش را بالاتر از هر چیز می داند و هرگز حاضر نیست آن را بفروشد. نعوم همچنین گفت با وجود این که می توانسته از سال ها قبل شناسنامه امریکایی بگیرد اما این کار را برای خود خفت می داند و هرگز حاضر به انجام این کار نشده است و هر دفعه مانند هر شهروند لبنانی به سفارت امریکا می رود و برای سفر به این کشور ویزا می گیرد. 

سرکیس نعوم حدود دو ماه قبل از این که به امریکا برود و یادداشت های هر ساله اش را تهیه کند، در ایران بود. برای همین توانستیم امسال با او هماهنگ کنیم که بر خلاف دو سال اخیر، یادداشت هایش را به طور کامل در اختیار ما قرار دهد تا شامل محدودیت هایی که روزنامه النهار برای خوانندگانش ایجاد کرده است، نشویم. در این جا دیپلماسی ایرانی بیست و دومین بخش از سلسله یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند:

مقام عالی رتبه در یکی از سازمان های مهم امریکایی که ماموریت دارد رسما از منافع اسرائیل در ایالات متحده دفاع کند، دوباره حرفش را تکرار کرد و گفت: «ایران می خواهد اسرائیل را نابود کند.»

گفتم: «چگونه؟ و چرا؟ ایران خوب می داند چه کسی خاورمیانه را رهبری خواهد کرد، زمان به سمتی می رود که ایران و ترکیه و اسرائیل رهبر خاورمیانه شوند. البته که در این میان هیچ کشور عربی نیست. برای همین این مساله فلسطینی ها و قضیه آنها را چه از لحاظ منطقه ای و چه از لحاظ بین المللی تضعیف خواهد کرد. به هر حال خیلی ها این احساس را دارند که جنگ ایران علیه اسرائیل به صورت نیابتی خیلی جدی است و واقعا هم ایران دشمن اسرائیل است. اما این احساس را در درونشان دارند که میانشان روزی جنگ مستقیمی در نخواهد گرفت. دشمنان عرب ایران شایع می کنند که میانشان نوعی تفاهم محرمانه وجود دارد. آیا واقعا احساس آنها به جاست؟»

جوابی نداد، بعد ادامه دادم: «در زمانی که سوریه تحت رهبری مرحوم حافظ اسد، با اسرائیل در چارچوب فرایند صلح مذاکره می کرد از ایرانی ها نظرشان را پرسیدند. به اسد گفتند: هر چه صلاح می دانی و فکر می کنی به نفع سوریه است انجام بده. و اگر با اسرائیل به یک راه حلی رسیدی ما با این راه حل شما نخواهیم جنگید.»

در این باره هم اظهار نظر نکرد. بعد پرسیدم: نظرت درباره «معامله قرن» چیست؟

جواب داد: «از اهداف معامله قرن گذر از قانونی داخلی است که امکان دارد نتانیاهو را با وجود انتخابات سوم و نتایج آن به زندان بیندازد.»

نظر دادم: «آیا نیاز خواهد شد که انتخابات چهارمی برگزار شود اگر نتانیاهو اکثریت پارلمانی را به دست نیاورد و نتواند دولتی تشکیل دهد (البته این قبل از توافق او با بنی گانتس برای تشکیل دولت جدید بود که نتانیاهو دوباره نخست وزیر شد).»

نظر داد: «به هر حال «معامله» مورد اشاره به معنای مرگ فرایند صلح خواهد بود، فلسطینی ها همیشه هر چه به آنها پیشنهاد می شود را رد می کنند و چیزی هم جایش نمی دهند. الآن انتظار می رود که امریکایی ها و اسرائیلی ها نقشه هایی از «معامله» را برای اجرا ارائه دهند و قبل از این که اجرایی کنند با فلسطینی ها مذاکره کنند. اما عرفات (رهبر فقید تاریخی فلسطینی) در گذشته جرات نکرد که کار را به آخر برساند و در آخر راه خود را برید یا به عبارتی از آن عبور کرد. محمود عباس مردم شماره دو آن روزها و رئیس فعلی حکومت خودگران بعد از فوت عرفات مثل او جرات ندارد به سمت گام های آخر حرکت کند. به توافقی با ایهود اولمرت (نخست وزیر اسبق) رسید و درباره مسائل دیگر توافق کرد اما به جایی نرسید.»

گفتم: «توافق با اولمرت را عباس آماده بود اجرا کند. در گیر و دار آن بود که اولمرت به دلیل قضیه فساد به زندان افتاد.»

گفت: «می توانست به زندان نرود اما مثل نتانیاهو که الآن ایستادگی می کند، مقاومت نکرد و گذاشت که قانون مسیر خودش را طی کند.»

گفتم: «در پی آن توافقش با عباس نقض شد و برای همین دیگر نمی شود عباس را متهم کرد که از مواضعش عقب نشینی کرده است.»

بعد درباره اردن و مواضعش نسبت به «معامله قرن» پرسیدم و اشاره کردم که اسرائیل حدود 26 سال است با آن توافق صلح امضا کرده تا این که این توافق اخیر «معامله قرن» پیش آمد که در آن بندی هست که حاکمیت اردن بر «بحر المیت» و همچنین دره اردن را تعلیق می کند.»

جواب داد: «فلسطینی ها بر بازگشت پناهندگان اصرار دارند و این برای اسرائیل غیرممکن است.»

گفتم: «دو مساله وجود دارد، یکی حق بازگشت پناهندگان و دیگری بیت المقدس شرقی. شاید اگر اسرائیل در موضوع دومی که نه فقط برای ملت فلسطین بلکه برای کل مسلمانان جهان مهم است کوتاه بیاید شاید این مساله تفاهم بر سر پناهندگان را طوری که خطری برای اسرائیل نباشد، تسهیل کند. در دوره دولت کلینتون بحث مفصلی میان او و عرفات در این زمینه انجام شد.»

بعد اضافه کردم که «یهودی های امریکا کشور اسرائیل و نیاز آن به تامین واقعی امنیتش را تایید می کنند، اما اکثرشان مخالفان نتانیاهو هستند، همچنین آنها طرفدار «راه حل دو کشوری» هستند. آنها سالهاست به این فکر می کنند که اسرائیل را به راه حل «دو کشوری» سوق دهند و می گویند این راه حل حکومت خودگردان نیز هستند و باید فلسطینی ها در اراضی اشغالی که شهروندان آن در اسرائیل هستند کشورشان را اعلام کنند. احتمال دارد چنین اتفاقی با توجه به برتری دموگرافی فلسطینی ها خطری برای کشور یهودی به وجود آورد، اتفاقی که بسیاری می گویند تحقق خواهد یافت. اگر اسرائیل به این وضعیت نژادپرستی خود علیه فلسطینیان ادامه دهد باعث می شود دنیا در برابرش بایستد و این وضعیت بحران اقتصادی اسرائیل را بیش از پیش افزایش می دهد. یادت است در آفریقای جنوبی چه شد.»

گفت: «حق با توست. همه اعراب 1948 می خواهند که اسرائیل با آنها مثل یک شهروند درجه یک مثل یهودی ها رفتار کند. وضعیت شهروندان اسرائیلی الآن بهتر از وضعیت فلسطینیانی است که زیر سلطه حکومت خودگردان و همچنین در سراسر جهان عرب پراکنده هستند.» 

ادامه دارد...