چگونه ژئوپلتیک به فروپاشی سه بازیگر مهم نفتی انجامید

دیپلماسی ایرانی: پس از بی اثر کردن طرابلس، تهران و کاراکاس در بازارهای نفتی، تحولات سیاسی قابل پیش بینی از سال 2021 می تواند 4 میلیون و 500 هزار بشکه را در روز به بازارهای نفتی برگرداند.

پس از حدود یک قرن فعالیت نفتی، سه بازیگر مهم نفت و عضو اوپک، یعنی لیبی، ایران و ونزوئلا، هر کدام به دلیلی، از بازارهای نفتی حذف شده اند.

در حال حاضر تنها چین از ایران نفت می خرد و در بازار اشباع شده این روزها، ترفند زدن برای نقض تحریم ها چندان برای واردکنندگان نفت به صرفه نیست.

تحریم های آمریکا، کمبود انرژی، تجهیزات و منابع مالی و همچنین نبود تقاضا برای نفت سنگین ونزوئلا در نتیجه شیوع کرونا، صادرات این کشور را به شکل بی سابقه ای کاهش داده است.

در لیبی نیز، محاصره بنادر نفتی این کشور یک میلیون بشکه در روز از صادرات آن کم کرد.

حذف این کشورها فضا را در بازار برای نفت شیل ایالات متحده آمریکا باز کرده و افزایش استخراج نفت شیل را موجب شده است. باراک اوباما و دونالد ترامپ بدون نگرانی درباره افزایش قیمت نفت، ایران را تحریم کنند.

روسیه در هر سه کشور نقشی عجیب دارد. مسکو به صورت دیپلماتیک، و نه در عمل، از ایران حمایت می کند. مسکو و تهران هر از چند گاهی درباره تهاتر نفت ایران مذاکراتی انجام می دهند؛ اما نتایج این مذاکرات، هیچ گاه تحقق نیافته اند.

مداخله روسیه در ونزوئلا جدی تر است. شرکت نفت روسیه به ونزوئلا در حدود 6 میلیارد و 500 میلیون دلار وام داده و در نتیجه انجام معاملاتی در آن جا با تحریم های آمریکا روبه رو بوده است.

حذف سه رقیب نفتی از بازار و از بین رفتن رقابت برای تأمین گاز در بازارهای اروپایی به نفع روسیه تمام شده است. 

در نتیجه سوء مدیریت و اختلاف، تحریم های آمریکا، ناتوانی یا بی میلی روسیه و چین به مداخله جدی، صنعت نفت در این سه کشور بزرگ به زانو درآمده است.

حذف این سه کشور کمک بزرگی برای دیگر کشورهای عضو گروه اوپک پلاس بوده است. 

احیای تولید نفت لیبی به تغییر سرنوشت جنگ داخلی در این کشور بستگی دارد. از سرگیری صادرات نفت ایران به بازگشت آمریکا به توافق هسته ای بستگی دارد.

در نتیجه دو دهه غفلت و روند کاهشی و هزینه بالا و دشواری فنی استخراج در میادین ونزوئلا، احیای صادرات این کشور دشوارتر خواهد بود. همان طور که مقامات نفتی این کشور نیز اذعان کرده اند، در نتیجه از بین رفتن اهمیت راهبردی تولید نفت ونزوئلا برای جهان، تجدید ساختار فوری شرکت نفت این کشور ضروری است.

ممکن است در نتیجه برخی تحولات سیاسی قابل پیش بینی، تا سال آینده، 4 و نیم میلیون بشکه در روز به بازارهای جهانی بازگردد.

پس از یک دهه ایفای نقش ژئوپلتیک در خارج کردن نفت این سه کشور از بازارهای جهان، امکان بازگشت آنها وجود دارد. اگر باز نگردند، چشم انداز آنها در جهانی که به دنبال راه حل های غیر نفتی و تغییر سیاست های آب و هوایی است، روشن نیست.

تصمیاتی که در این سه کشور و آمریکا در سال آینده گرفته می شود، می تواند زندگی را برای تولیدکنندگان نفتی پیچیده تر کند.

منبع: نشنال / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11