امریکا باید به فکر خروج آبرومندانه از عراق باشد

نویسنده: باربارا اسلاوین (Barbara Slavin)

دیپلماسی ایرانی: در سال جاری، احتمال بیرون رفتن بیشتر نیروهای آمریکایی از عراق وجود دارد در شرایطی که دولت عراق می خواهد شکلی از روابط دیپلماتیک و اقتصادی را با ایالات متحده آمریکا حفظ کند بی آنکه همسایه نیرومندش ایران را ناخرسند کند. حال پرسش این است: این کار چگونه انجام شود که نفوذ آمریکا در عراق و کل منطقه، کمتر آسیب ببیند؟

به نظر می رسد که پشتیبانی ایران از مصطفی الکاظمی، نامزد نخست وزیری عراق – که روابط خوبی با آمریکا داشته است – مشروط به توافق وی برای گفت وگو با واشنگتن بر سر حضور نیروهای آمریکایی در عراق است. عراق نمی تواند همسایه نیرومندی مثل ایران را ناخرسند کند که با آن 1400 کیلومتر مرز مشترک دارد و کشوری است با پیوندهای عمیق با گروه های مسلح گوناگون عراقی. بغداد اگر مجبور به انتخاب شود، ایران را برخواهد گزید نه ایالات متحده را. برای همین این است که به سود آمریکا نیست که عراق را در چنین موقعیتی قرار دهد.

با همه آنچه تاکنون پیش آمده، هنوز هم این امکان وجود دارد که درجه ای از نفوذ را برای آمریکا در عراق حفظ کرد و برای عراقی ها در برابر روند تکمیل سلطه ایران، گزینه جایگزینی فراهم آورد. این هدف با در پیش گرفتن فرایند کاهش تنش با تهران بهتر تامین می شود. دست بالای این فرایند، بازبینی در سیاست "فشار حداکثری ایالات متحده" است که به اهدافش نرسیده و نخواهد رسید، ایران در منطقه تهاجمی تر شده، برنامه هسته ای اش را سرعت داده، موشک های بالستیک اش را توسعه می دهد و اکنون هم نخستین پرتاب موفق ماهواره نظامی اش را به فضا هم انجام داده است. دست کم باید با تحریکات ضدآمریکایی گروه های طرفدار ایران به گونه ای برخورد شود که سیاستمداران عراقی با نقض حاکمیت کشورشان، تحقیر نشوند.

واکنش بیطرفانه آمریکا به نخستین تراکنش اینستکس، گام نخست خوبی بود و در پی آن رهنمودهای اوفک برای هموار کردن امکان تامین دارو و ابزارهای پزشکی برای ایران. همچنین باید به ایران اجازه داده شود تا وام درخواستی از صندوق بین المللی پول را دریافت کند و به درآمدهای فریز شده اش در بانک های خارجی برای تامین دارو دست یابد.

با این حال، حتی در نبود هرگونه بهبودی در مناسبات آمریکا – ایران، بازهم این امکان هست که عراق را از میانه دشمنی های دو طرف، برکنار داشت. به این منظور، آمریکا مجبور خواهد بود که نیروهایش در عراق را به شکل قابل ملاحظه ای کاهش دهد و نقش باقیمانده نیروهایش را به آموزش و عملیات ضد داعش محدود کند. ایران هم در برابر باید نیابتی هایش را از حمله به اهداف آمریکایی ها بازدارد و به الکاظمی فرصت معتبری برای سرپا کردن یک دولت تازه بدهد.

از سال 2003، کمتر تحولی در عرصه سیاست در عراق رخ داده بدون آن که ایران هم نقشی در آن داشته باشد؛ با توجه به پیوندهای ایران با شیعیان و کردهایی که مخالف حکومت صدام حسین بودند، این نقش آفرینی، قابل پیش بینی بوده است. آمریکا فرصت های همکاری، یا دست کم پرهیز از دشمنی با ایران را از دست داد و تحت تاثیر کسانی در درون دولت خود قرار گرفت که باور داشتند می توانند حکومت ایران را با حکومتی وابسته به خود جایگزین کنند.

اکنون نسل جوان عراق، خواهان کنار گذاشتن ساختار فرقه ای سیاست در کشور و بهبود شرایط اقتصادی کشورشان است. ایالات متحده می تواند با برکنار داشتن عراقی ها از جنگش با ایران، کار را بر سیاستمداران، بازرگانان و مقام های امنیتی عراق آسان کند تا شکلی از روابط سازنده را با آمریکایی ها حفظ کنند.

آمریکا باید راهی بیابد که نیروهایش را آبرومندانه از عراق بیرون ببرد. در غیر این صورت، اعتبار آمریکا و نفوذش در سراسر منطقه به سود ایران، چین، روسیه و داعش محو خواهد شد. این واقعیتی است که ایالات متحده باید حتما آن را دریابد.

منبع: شورای آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی