آیا صادرات نفت ناشی از تحریم متوقف شده است؟

نویسنده: محمد حسین ادیب، اقتصاددان و استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: صادرات محصولات نفتی و گازی جایگزین صادرات نفت خام شده است.

یک – صادرات نفت کوره: روزانه ۲۲۰ هزار بشکه .
دو- صادرات گاز مایع: روزانه ۲۰۰ هزار بشکه.
سه – هزار متر مکعب گاز معدل ۶.۱۶ بشکه نفت ارزش حرارتی دارد. صادرات گاز: معادل ارزش حرارتی ۲۳۴ هزار بشکه نفت خام.
چهار- صادرات برق: گاز مصرف شده برای تولید برق صادراتی، معادل ارزش حرارتی ۲۰ هزار بشکه نفت خام در روز .
پنج – صادرات معادل ۸۰۰ هزار بشکه ارزش حرارتی نفت از محل تولیدات صنعتی .
۵۵ درصد تولید پتروشیمی صادر می شود. پنجاه درصد تولید فولاد خام صادر می شود، با محاسبات دقیق (بخش به بخش) که طرح آن اینجا خسته کننده است نصف تولیدات داخلی صادر می شود. لیست بخش به بخش آن الآن در مقابل من است که به خاطر اختصار آورده نمی شود.
مصرف گاز در صنعت و مصرف گاز بابت تولید برق در صنعت، روزانه ۲۵۸ میلیون متر مکعب است که معادل ارزش حرارتی یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام است.
نظر به این که نصف تولید داخلی صادر می شود روزانه از محل تولیدات داخلی، معادل ارزش حرارتی ۸۰۰ هزار بشکه نفت، صادرات صنعتی وجود دارد.
شش – صادرات غیر قانونی حداقل ۵۰۰ هزار بشکه یا یک چهارم تولیدات پالایشگاه ها به خارج از طریق قاچاقچی .
هفت – جمع موارد فوق یک میلیون و ۹۷۴ هزار بشکه می شود.
هشت – ایران روزانه به طور متوسط معادل ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در دهه گذشته صادرات نفت داشته است .
نه – تقریبا صادرات مستقیم و غیر مستقیم محصولات گازی و نفتی فقط ده درصد کمتر از صادرات نفت در دهه هشتاد است .
ده – تحریم یعنی صادرات محصولات ساخته شده یا نیمه ساخته شده جایگزین صادرات نفت خام شود.

بخش دوم:

از ده ریسک موجود کدام یک زود تر فعال می شود (به اندازه ریسک ها دست نزنید).

بعضی ریسک ها فقط نگران کننده هستند، بعضی ریسک ها هشدار دهنده و بعضی تهدید کننده اند .

مردم باید در مقابل سه نوع ریسک چه عکس العملی نشان دهند؟ در مقابل ریسک اول و دوم هیچ کاری نکنید، اما در مقابل ریسک تهدید آمیز، بلافاصله باید عمل کنید یعنی باید بلافاصله اقدام کرد. اما ریسک اول و دوم اقدام ندارد.

در مقابل ریسک از نوع اول چرا باید فقط نگران بود و هیچ اقدامی نباید انجام داد؟

تعریف ریسک های نگران کننده :

اقتصاد آمریکا حبابی است اما سطح ریسک تنها «نگران کننده» است لذا اقدامی ندارد ترکیدن حباب اقتصاد آمریکا حتمی است. با ترکیدن حباب اقتصاد آمریکا، دلار در مقابل ارزهای دیگر معمولا حدود ۴۰ درصد کاهش ارزش می یابد و دارائی ایرانی آن قسمت که به دلار باشد در همین حد بی ارزش می شود. اما ترکیدن حباب اقتصاد آمریکا در کوتاه مدت رخ نمی دهد لذا با آگاهی از این ریسک کار خاصی نباید انجام دهید .

تعریف ریسک های تهدید آمیز :

اما اقتصاد ایران تا چند ماه آینده پنج درصد رقابتی تر می شود، یعنی پنج درصد از افزایش هزینه را نمی تواند به قیمت کالا و خدمات اضافه و از مشتری دریافت کند و این پنج درصد را باید با ارتقاء سطح بهره وری جبران کند، یعنی باید پنج درصد بیزینس خود را بهتر اداره کند، ریسک رقابتی تر شدن اقتصاد ایران در سطح تهدید است و اقدام دارد و بلافاصله باید دست به کار شد.

تعریف ریسک در سطح هشدار

نود درصد مردم در مورد ریسک در سطح هشدار، واکنش زود هنگام نشان می دهند .

ریسک در سطح هشدار وقتی است که واقعیت های اقتصادی می طلبد قیمت یک کالا یا خدمات کاهش یابد اما بازار مقاومت می کند. در اصطلاح اقتصاد می گویند چسبندگی قیمتی وجود دارد. مثل اجاره بهای املاک تجاری، با کاهش ۶۰ درصدی فروش می طلبد که اجاره به شدت کاهش یابد اما بازار مقاومت می کند، به این می گویند چسبندگی قیمت .

بانک ها باید ۷ درصد به سپرده سود بدهند اما ۱۵ تا ۲۰ درصد سود می دهند. واقعیت ها می طلبد سود سپرده کاهش یابد اما بانک ها مقاومت می کنند (نماد بارز چسبندگی سود سپرده) .

بانک ها بر سر غرق شدن با هم رقابت می کنند و مردم از این رقابت به وجد آمده اند و با عمده بضاعت مالی خود در رقابت شرکت کرده اند، ریسک غرق شدن بانک ها در سطح هشدار است لذا مردم نباید اقدامی انجام دهند. سپرده گذار نباید اقدام به خروج سپرده از بانک کند چون سطح ریسک در حد هشدار است .در مقابل ریسک در سطح هشدار، باید دست روی ماشه باشد ولی اقدامی هم ندارد.

هر سه ریسک اتفاق می افتاد ولی سخن بر سر زمان آن است، عدم توجه به زمان باعث اقدامات زود هنگام می شود که به ضرر فرد منجر می شود. لذا به جدول زمان بندی ریسک ها توجه کنید .

ریسک «چسبندگی سود سپرده» جان سخت تر از آن است که عده ای تصور می کنند و وقتی چسبندگی در هم شکست «ارزش دارائی» را بیشتر از آن دچار انقباض می کند که انکارکنندگان ریسک گمان می کنند.