بحران ادلب: نمایش قدرت روسیه-ترکیه و نقش حاشیه ای ایران

وقتی دوستان به ما پشت می‌کنند

۱۹ اسفند ۱۳۹۸ | ۱۴:۱۴ کد : ۱۹۹۰۰۷۲ اخبار اصلی خاورمیانه
حسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گرچه ایران اولین کشوری بود که دست میانجیگری برای حل تنش در ادلب داد اما مسکو از ایران پیشی گرفت و آن را به نفع خود مصادره کرد.
وقتی دوستان به ما پشت می‌کنند

نویسنده: حسن حمزه، پژوهشگر مسائل خاورمیانه

دیپلماسی ایرانی: پس از بهار عربی، رقابت تاریخی و چشم اندازهای متفاوت بازیگران منطقه ای، خاصه در بحران سوریه سبب شده است تا هر طرف تلاش خود را دوچندان کند تا سهم بیشتری از تقسیم منافع در این کشور بحران زده کسب کند.

ایران سوریه را در راستای محور  و جبهه اصلی منافع کلان استراتژیک خود تعریف می کند و در واقع برای مسکو سوریه تبدیل به فرصتی شده تا نه تنها حضور خود را در منطقه خاورمیانه برای پیش بردن منافع راهبردی خود تثبیت کند، بلکه مهمترین سود و منفعت این بحران برای روس ها سبدی پر از منافع طلایی برای به ثمر رساندن  و تثبیت قدرت چانه زنی خود در بحران های بین المللی بوده است.

ترور فرمانده ارشد سپاه قدس، سردار سلیمانی، فرصتی طلایی برای رقبای ایران در صحنه رقابت های منطقه ای برای کاستن از نفوذ ایران بود. به واقع وضعیت نیروی قدس بدون سردار سلیمانی در سوریه نگرانی افزونی را برای دمشق و تهران به همراه داشت.

در این چارچوب، تهران به دلیل عدم توانایی هماهنگی عملیات در سوریه و نیروهای خود در این زمینه از وزنه مهم خود حزب الله لبنان خواست تا جبران غیبت سلیمانی شود. همچنین در عراق تهران نزدیکی به مقتدی صدر را پس از از دست دادن وزنه مهم خود در بغداد  برای جبران غیبت ابوالمهدی المهندس که تلاش های او سبب شد تا سایه تروریسم و تفرقه در عراق کم شود، را بیش از گذشته در دستور کارش قرار دهد.

گرچه روس ها این ترور را همواره محکوم کرده اند ولی به واقع سود استراتژیکی این ترور برای آنها بیشتر منفعت داشت تا واشنگتن و این باور را می توان در بحران اخیر ادلب و به حاشیه راندن ایران به دقت مشاهده کرد.

ترور سردار سلیمانی که در به حاشیه راندن تروریست ها و تامین امنیت منطقه کمک شایانی کرده بود بزگترین ضربه برای محور مقاومت بوده است.

گرچه ایران اولین کشوری بود که دست میانجیگری برای حل تنش در ادلب داد اما مسکو از ایران پیشی گرفت و آن را به نفع خود مصادره کرد.

در مذاکرات آتش بس در ادلب که به میزبانی مسکو انجام شد نه تنها از ایران به عنوان بازیگری در روند تنش ها، دعوت به عمل نیامد بلکه حتی از خسارت هایی که این تنش ها متوجه نیروهای آن چون حزب الله، فاطمیون و زینبیون شد نام و نشانی از دلجویی نبود.

پرواضح است که روس ها در تلاش هستند تا میوه بحران سوریه را به صورت حداکثری به نفع خود بچینند و در این روند چراغ راه آنها منافع کلان ملی به دور از ائتلاف های مقطعی است، روندی که در آن همکار مهم تهران، شاید فراموش شده باشد.

در واقع بحران ادلب و پس از آن مذاکرات آتش بس در کرملین، حامل پیام مهم برای شریک منطقه ای آن ایران - که درگیر بحران شیوع کرونا و مواجه سخت با تحریم های آمریکا است - بود که روس ها در پیش بردن منافع ملی خود توجهی به ائتلاف های مقطعی نخواهند کرد و ابزار آنها محاسبه حداکثر سود است.

ایران نیازمند آن است که در سیاست های کلان استراتژیک خود تغییراتی اساسی ایجاد کنند و روابط خود را بر اساس روند محاسبه سود- زیان بسنجد تا بتواند همواره در پیش برد منافع ملی خود بازیگری قدرتمند و صاحب نفوذ جلوه کند. بدون تردید این روند به عزم ملی و اتحاد در صفوف داخلی برای تدوین راهبردی واقع گرایانه و بر اساس واقعیت های روز بین الملل نیاز دارد تا دگر بار شاهد چنین اتفاقات تلخی در پشت کردن به منافع ملی توسط رقبا و دوستان منطقه ای نباشیم.

کلید واژه ها: ایران و سوریه ایران و روسیه ایران و روسیه و ترکیه روسیه و ترکیه سوریه سوریه و ترکیه رویه و سوریه ادلب


( ۲۷ )

نظر شما :

ارش ۱۹ اسفند ۱۳۹۸ | ۱۵:۲۹
ایران و روسیه تقسیم کار خوبی رو در قضیه سوریه انجام داده و خواهند داد ،بهتره اردوغان رو به پرزیدنت پوتین بسپاریم اون بهتر بلده چطوری تحقیرش کنه
کوروش ۱۹ اسفند ۱۳۹۸ | ۱۶:۳۳
ترکها هیچوقت دوست ایران نبوده اند. تنها زمانی که مثل موضوع تحریم‌ها همکاری با ایران و گرفتن گاز ارزان و... برای آنها سود داشته است با ما همکاری کرده اند. دولت کنونی ترکیه هم به وضوح یکی از فاسدترین حکومت‌های دنیاست که حتی حاضر نیست آماری درباره کرونا ارائه دهد که درآمدهای توریستی اش کم نشود. از اینها انتظار زیادی نمی‌توان داشت. باید آنقدر واضح در سوریه به ترکیه و روسیه پیام داد که نتوانند ما را نادیده بگیرند وگرنه ترکها باز هم به خودشان اجازه خواهند داد غلطهای زیادی مثل هدف قرار دادن نیروهای ایرانی را تکرار کنند.
hiwa ۱۹ اسفند ۱۳۹۸ | ۱۷:۱۶
فاجعه وقتی است که کشوری با امکانات و منابع و نیروی کار و موقعیت فوق العاده خود را به جایی برساند که پشت گردن به آن آسان باشد! حتی حماس هم در وقتش به جبهه النصره و ارتش آزاد و داعش پیوست و به ایران پشت کرد. لذا بهتر است از اوهام و خیالبافی در سیاست خارجی پرهیز کرد تا چنین شرایطی به وجود نیاید.
خسرو ۲۰ اسفند ۱۳۹۸ | ۲۰:۱۷
امریکا و انگلیس و کانادا و اسراییل و...روابط خیلی نزدیک دارند ،اگر اسم این روابط را برادری بگذاریم ، عربستان ومصر وامارات وبحرین روابط برادری دارند روسیه و بلاروس روابط برادری دارند برزیل و آرژانتین و ... و بالاخره ترکیه و آذربایجان و قزاقستان و پاکستان روابط برادری دارند ، به این معنی که هر دولتی در این کشورها برسرکار بیاید با هر تفکری باز با کشورهای برادر روابط ویژه خود را دارد ، حال ایران با کدام کشور روابط برادری دارد ؟ این تنهایی محصول چیست ؟ با عراق از بدو استقلالش اختلاف داشتیم ، در دوره ده ساله گذشته نزدیک شدیم ولی در تظاهرات چند ماه گذشته دیدیم که عمق روابط مان خیلی کم است ، چون روابط از طرف ملتها نیست ، در یکصد سال گذشته برای ملت سازی در داخل ایران بذر کینه ونفرت از عربها وترکها وکردها و افغانها و غیرو توسط دولت پهلوی کاشته شد و تبلیغ شد که ما اریایی هستیم و به المانیها نزدیکیم در حالی این هم کذب است و هم به جهات زبانی و دینی و اقتصادی هیچ قرابتی با اورپاییها نداریم ، پهلوی ها ایران را ستون پنجم جهان اسلام کردند ، و بعد از انقلاب جمهوری اسلامی نتوانست آن ذهنیت را پاک کند ودر ضمن ایرانیان خارج درست برعکس جمهوری اسلامی به دشمنان مسلمانان نظیر اسراییل و امریکا و ... نزدیک شدند و مردم دنیا هنوز ایرانی را طرفدار اسراییل می پندارد ، باید احترام و همزیستی و صداقت را در مناسبات ملی با تمام ملتها و داخل ایران رعایت کنیم ، این را باید از کتابهای درسی شروع کنیم
عبدالپوتین ۲۰ اسفند ۱۳۹۸ | ۲۲:۱۶
منافع ملی ما در گرو نگاه به شرق است . باقی قضایا اهمیتی ندارد . روسیه به جای ما نفت و گاز بفروشد و مشتری های ما را مال خود کند و ما به جای چین با کرونا دست و پنجه نرم کنیم . تمام اینها راهکارهای عالمانه ی ما برای پیشبرد راهبرد نگاه به شرق است . نگاه به شرق آنقدر مهم است که باقی موضوعات در قبال آن پشیزی ارزش ندارد . رضایت پوتین و ژی جین پینگ بزرگ از ما ارجح بر هر چیزی است .ارجح بر هر امر و موضوعی. این قبیل مطالب و مقاله ها در دیپلماسی ایرانی نباید منتشر بشود.والسلام
محمد ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ | ۱۴:۴۵
متاسفم که یک پژوهشگر خیلی ساده لوحانه فکر میکند که در دنیای کنونی چیزی به اسم دوست و دشمن وجود دارد. فقط منافع وجود دارد و بس
رضا عزيزي ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ | ۰۴:۳۳
در واقع نگاه نویسنده واقع گرایانه و بر اساس فکت روابط بین الملل است و نشانه ای از نگاه سادلوحانه دیده نمی شود، به عقیده بنده پژوهشگر قصد دارد در ابن موضوع به منافعی که با نگاه ارمانگرایانه تحت اثر و زیان قرار می گرد اشاره و نوعی سیاست مبتنی بر واقع تجویز می کند.، و می خواهد که ایران نسبت به مسائل در وهله اول بر اساس منافع ملی خود گام بردارد