دیپلماسی ترامپ این ناآرامی ها را به بار آورده است

نویسنده: تاکاشی واتانابه

دیپلماسی ایرانی: جنگ داخلی سوریه به شکل ناگهانی و سریع شروع به پیشروی کرده است. سیاست خارجی موقت و بدون پایه و اساس دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا،‌ این بهانه را به دست ترکیه داد تا این کشور دست به عملیات نظامی فرامرزی بزند. نیروی کرد که هدف حمله قرار گرفته،‌ تغییر رویکرد داده و به همکاری با دولت اسد (‌دشمن آمریکا)‌ روی آورده است. چنانچه ارتش آمریکا عقب نشینی کند، ممکن است که شمال سوریه به محل جولان نیروهای ذینفع در سوریه بدل شود. بنابراین عامل اصلی تغییر ناگهانی اوضاع سوریه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکاست. سیاست خارجی ترامپ که بدون برنامه از پیش تعیین شده است و بر مذاکره با مقامات برتر و قضاوت در سطح محلی تاکید دارد، بی شک به شکل مستقیم بر جریان بغرنج شدن اوضاع سوریه تاثیرگذار بوده است.

ارتش آمریکا که از سال 2014 شروع به پاکسازی سازمان افراطی ‌داعش در سوریه کرده، در این کشور مستقر شده است. هم اکنون که فعالیت های چشمگیر دولت اسلامی کاهش یافته، با وجود نیروی آمریکایی تعادل قدرت منطقه حفظ شده است. اما این وضعیت روز ششم اکتبر تغییر کرد. ترامپ که تلفنی با رئیس جمهوری ترکیه مذاکره کرد، علاوه بر تایید ضمنی حمله ترکیه، خروج ارتش آمریکا از مناطق مرزی شمال سوریه را اعلام کرد. هم اکنون مشخص نیست که در این مذاکره تلفنی چه تعاملی میان ترامپ و اردوغان صورت گرفته است. ترامپ در حالی که پیش از این خروج ارتش آمریکا از سوریه را مدنظر داشت، با توضیحات دولتمردان آمریکا مبنی بر اینکه: «خروج ارتش آمریکا اوضاع منطقه را ناامن خواهد کرد» متقاعد شد و خروج ارتش آمریکا را به تعویق انداخت. اما بیانیه روز ششم ماه جاری به هیچ عنوان پیش بینی نشده بود و حتی این بیانیه به وزارت امور خارجه و وزارت دفاع آمریکا هم شوک وارد کرده است. از آنجا که دولتمردان آمریکا در جریان این تصمیم ترامپ نبودند، واکنش ها و انتقادها به این تصمیم ترامپ هم با تاخیر شروع شده است. ترامپ روز چهاردهم اکتبر در حالی که انتقادها در خصوص «رها کردن کردها»‌ سر به فلک کشید، اعمال تحریم علیه ترکیه را تایید کرد. اما از اینکه آیا این انتقادها در رویکرد ترامپ در خروج ارتش آمریکا از سوریه تغییر ایجاد خواهد کرد و همچنین از اینکه آیا تحریم ها علیه ترکیه نتایج مثبت به بار خواهد آورد، در پرده ای از ابهام قرار دارد. دولتمردان آمریکا بر خلاف ترامپ بر این باورند که حمله ترکیه، سیاست های آمریکا در شکست داعش، پایان دادن جنگ داخلی سوریه و جلوگیری از نفوذ ایران را عقیم کرده است. آنان با تاکید بر اینکه کردها را رها نخواهند کرد،‌ در تلاشند که با توافق آتش بس به نوعی شرایط را بازیابی کنند. اما با این حال ترامپ بر این باور است که بهتر است سوریه از کردها محافظت کند و برای دفاع از سرزمین خودش با ترکیه بجنگد.

 چنانچه پس از این ارتش آمریکا از شمال سوریه به طور کامل عقب نشینی کند،‌ رقابت برای پر کردن «‌خلاء قدرت» در شمال سوریه شدت پیدا خواهد کرد. همکاری این بار دولت سوریه و مدافع خلق کرد با میانجیگری روسیه که از دولت اسد حمایت می کند، صورت گرفته است. بدیهی است که روسیه درصدد است قدرت و نفوذش را در منطقه افزایش دهد. این در حالی است که اردوغان که به جهت عملیات نظامی هدف انتقادهای بین المللی قرار گرفته، عزمش را جزم کرده است که در برابر فشارها و تهدیدها تسلیم نشود و عملیات نظامی را پیگیری کند. بنابراین با توجه به اینکه شکاف میان اتحادیه اروپا و آمریکا با ترکیه تعمیق می یابد،‌ ابهامات در خصوص برقراری صلح در آینده افزایش پیدا می کند.

منبع: آساهی / تحریریه دیپلماسی ایرانی