وسواس ترامپ بر سر ایران راهگشای پوتین در عراق بوده است (بخش اول)

نویسنده: سایمون واتکینز

دیپلماسی ایرانی: اخیرا یک سری خبرها در عراق در جریان بوده که تقریبا توسط هیچ یک از رسانه های بین المللی مورد توجه قرار نگرفته است: شرکت «استرویترنسگاز» با وزارت نفت عراق  یک توافق اولیه برای اکتشاف نفت و گاز در استان انبار امضا کرده است. این مساله که این توافق مورد توجه رسانه ها قرار نگرفته چندان جای تعجب ندارد چرا که استرویترنسگاز تقریبا برای همه غیر از اداره کنترل دارایی های خارجی ایالات متحده که در سال 2014 آن را تحریم کرده، یک شرکت ناشناخته در زمینه نفت و گاز است و استان انبار هم در توسعه بخش گازی و نفتی عراق بی اهمیت به شمار می رود. با این حال، این خبر کوچک نشان دهنده تحقق استراتژی کلیدی روسیه و احتمالا چین برای افزایش نفوذ بیشتر در خاورمیانه در میانه توجه صرف ایالات متحده به ایران است.

از نظر قابلیت های نفتی و گازی، بلوک 17 را به هیچ وجه نمی توان در فهرست چشم انداز توسعه مطلوب هیچ کشوری دانست چرا که مطالعات اولیه نشان داده اند که میزان گاز موجود در این بخش نهایتا برابر 4 میلیارد بشکه نفت خام یا شاید هم معادل 2 میلیارد بشکه نفت است. به علاوه، هر گاز یا نفتی هم که وجود داشته باشد، در منطقه ای به وسعت 12 کیلومتر مربع از زمین های بایر و سنگی پراکنده است. اما این تنها مشکل در این منطقه نیست. در محدوده وسیعی از این سرزمین ها جوامع قبایلی ساکن هستند که حتی داعش هم با سربازگیری از میان آنها یا عملیات علیه نیروهای آمریکایی در منطقه آنها را به چالش نکشید. 

اکنون، این سوال مطرج است که واقعا جریان چیست؟! یک مقام ارشد عراق که از نزدیک با وزارت نفت ایران همکاری دارد، به پایگاه اینترنتی «اویل پرایس» گفت: «باید دقیقا به وسط این ناکجاآبادی که هیچ کسی به ویژه آمریکایی ها حاضر به رفتن به آنجا نیستند، نگاه کنید؛ درست در مرکز جایی که ارتش ایالات متحده آن را «ستون فقرات» داعش می نامد و فلات از غرب به سوریه و از شرق به خلیج فارس راه دارد و به شدت به مرز ایران نزدیک است.» او در ادامه می گوید این مسیر از شرق به غرب از شهرهای تاریخی فوق ملی گرا و به شدت ضد غرب فلوجه، رمادی، حیث و حدیثا می گذرد و پس از ورود به سوریه، تا فاصله اندکی تا بندرهای استراتژیک بانیاس و تارتوس که آنها نیز برای روسیه اهمیت زیادی دارند، می رسد. این مقام تاکید کرد: «از این رو، باید گفت آنچه به آن می نگرید نشانه ای آشکار است دال بر اینکه سیستم خط لوله های نفتی و گازی ایران، عراق، سوریه در جریان است؛ ماه جولای گذشته و درست پس از آنکه ایالات متحده از توافق هسته ای ایران موسوم به برجام عقب نشینی کرد، بر سر آن توافق شد.»

انگیزه ایران این است که همانطور که ماه مه گذشته هم تاکید کرد، نمی تواند به چهره های سیاسی دمدمی مزاج ایالات متحده اعتماد کند. این منبع آگاه به «اویل پرایس» گفت: «ایران حقیقتا تصور نمی کرد که هر رئیس جمهوری جدید در ایالات متحده تعهدات نفر قبلی در رابطه با برجام را نادیده بگیرد تا اینکه این اتفاق رخ داد و وقتی ایران تصمیم گرفت که دیگر هیچ مخاطره ای نکند و آنجا بود که مسیر جدید مطرح شد که نیاز به عبور از تنگه هرمز را از بین می برد و به طور مستفیم تا جنوب اروپا یا هر جایی دیگری می رسد.»

عراق نیز برای موفقت با رد شدن این خط لوله انگیزه های مشابهی دارد. نه تنها به دلیل دو حمله ایالات متحده در سال های 1991 و 2003 و اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی موجب بی اعتمادی به این کشور شده، بلکه این مساله بازتابی از بی اعتمادی بغداد به واشنگتن در رابطه با رسیدگی به امور کردها در شمال عراق است. عراق اشغال اراضی خود توسط نیروهای آمریکایی را یک نوع فرصت طلبی برای تحت کنترل درآوردن منابع نفتی و گازی خود می داند. منبع وابسته به ایران در ادامه گفت: «بر همه آشکار است که ایالات متحده به منطقه نیمه خودمختار کردستان در برابر کمک نیروهای پیشمرگ به عنوان نیروهای غرب در صحنه نبرد علیه داعش وعده خودمختاری کامل داده و دولت مرکزی عراق از این مساله به وحشت افتاده است به ویژه اینکه 90 درصد از آن کردها در سپتامبر 2017 به استقلال کردستان رای داده اند.» او افزود: «عراق به خوبی می داند که یک توافق بین ایران و ایالات متحده حاصل خواهد شد و با این مساله مشکلی ندارد چرا که لازم است اکسون موبیل پروژه تامین آبهای مشترک را پیش ببرد، اما مقتدی صدر که عملا عراق را تحت کنترل دارد، به ایالات متحده اجازه نخواهد داد بیشتر از آن پیش برود.» در حقیقت، صدر با این پیام که عراق نباید به هیچ کشوری اجازه دهد آینده آن را تحت کنترل داشته باشد، در عراق قدرت زیادی به دست آورده است. (این مطلب ادامه دارد.)

منبع: راشا اینسایدر / مترجم: طلا تسلیمی