بولتون رفت اما چرخش ترامپ به سوی دیپلماسی لرزان است

نویسنده: آدام تیلور (Adam Taylor)

دیپلماسی ایرانی: با برکناری جان بولتون و انتخابات پیش رو این احتمال وجود دارد که ترامپ در پی چرخش از  دوران "آتش و خشم" ریاست جمهوری خود به صحنه نمایش صلح و شکوه باشد. اما آیا پس از دو سال آشفتگی، ترامپ سرانجام می تواند "هنر توافق" پیرامون مسائل بین المللی را بیاموزد؟

علاقه ترامپ برای دیدار با روحانی ضروری ترین چشم انداز اوست. شاید اکنون ترامپ به دنبال عقب نشینی از تنش هایی باشد که پس از خروج یک جانبه آمریکا از برجام، تحمیل تحریم ها علیه ایران و همچنین مناقشات تابستان امسال در خلیج فارس پیش آمد.

ترامپ پس از برکناری بولتون احتمال کاهش تحریم ها در ازای دیدار با روحانی را غیرممکن ندانست – اقدامی که بولتون با آن مخالف بود و احتمالا به برکناری او منجر شد. دانستن این که پاسخ رهبران ایران به ویژه آیت الله علی خامنه ای، رهبر عالی، این کشور به این احتمالات چه خواهد بود دشوار است اما این احتمال وجود دارد که آنها به رهایی از تحریم ها علاقمند باشند.

اشتیاق ترامپ برای دیدار با دشمنان خارجی هفته گذشته نیز نمایان شد، زمانی که رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد به دنبال ملاقات با رهبران طالبان و همتایان آنها در دولت افغانستان در کمپ دیوید است.

روابط ترامپ با چین نیز بیانگر میراث سیاست خارجی دوران ریاست جمهوری اوست. ترامپ همواره تاکید کرده که خواهان توافق با پکن است و روز چهارشنبه به عنوان "ژست حسن نیت" در برابر چین افزایش تعرفه را به مدت دو هفته تعلیق کرد. ترامپ همچنین به دلیل هراس از به خطر افتادن توافق احتمالی از اظهار نظر درباره مسائل سیاسی بحث برانگیزی مانند دستگیری مسلمانان در ژینجیانگ و اعتراضات دموکراسی خواهانه در هنگ کنگ پرهیز می کند.

رویکرد ترامپ در برابر کره شمالی هم نشان می دهد که تغییر ناگهانی از تنش به گفت وگوها ممکن است. همچنین این رویکرد نشان داده است که چنین سیاستی لزوما ثمربخش نیست. پس از دیدار ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی در ژوئن 2018 هیچ پیشرفتی در روابط دو طرف حاصل نشده و کره شمالی آزمایش های موشکی را از سر گرفته است.

ترامپ احتمالا درباره سایر هم صحبت های بالقوه خود قضاوت اشتباهی داشته است. مثلا به نظر نمی رسد که روحانی یا سایر مقامات ایرانی به اندازه رهبر مشتاق گفت وگوی کره شمالی، از دیدار با ترامپ خرسند باشند. ایران خواهان رهایی از تحریم هاست و نه اعتبار در صحنه جهانی.

همچنین مقامات طالبان که برای گفت وگو پیرامون شرایط صلح ماه ها در هتل های باشکوه دوحه به سر برده اند، در مقایسه با ترامپ اهرم نفوذ قوی تری دارند که یک دیدار از کمپ دیوید نمی تواند آن را تضعیف کند. ترامپ بارها و از مدت ها قبل تاکید کرده است که صرف نظر از گفت وگوهای صلح، نیروهای ایالات متحده را از افغانستان خارج می کند. اکنون لغو نشست کمپ دیوید و ادعای این که گفت وگوها به دلیل کشته شدن یک سرباز آمریکایی در حملات طالبان "مرده" است، نمی تواند واقعیت را تغییر دهد.

به نظر می رسد که مقامات چین نیز به خوبی از سبک گفت وگوی ترامپ آگاهی دارند و به همین دلیل زیر بار امتیازات ناچیز او نمی روند. آنها می دانند که ترامپ درباره اقتصاد نگران است و علائم هشدار آن را هم اکنون، یک سال پیش از انتخابات ریاست جمهوری، مشاهده کرده است. رئیس جمهور چین نگران انتخاب دوباره ترامپ نیست.

به نظر می رسد مشکل سازترین عامل برای رئیس جمهوری نه دشمنانش بلکه متحدانش هستند. بولتون رفته اما مخالفت او حتی درباره روش ترک کاخ سفید نشان می دهد که احتمالا او از دور همچنان با ناسازگاری، ترامپ را آزار خواهد داد.

حتی پمپئوی وفادار هم در مجلس نمایندگان پیشینه ای از تندروی علیه ایران دارد؛ جاه طلبی پمپئو برای رسیدن به جایگاهی بالاتر می تواند دلیل سکوت او در برابر برخی توافق سازی های ترامپ در سیاست خارجی باشد.

سبک آشفته و نامنظم سیاست خارجی ترامپ شاید باعث رویگردانی بسیاری از رای دهندگان شده باشد اما به نظر می رسد که حامیان او اغلب با تکیه بر همین آشفتگی به پیشرفت رسیده اند. شاید رئیس جمهوری امریکا بخواهد به توافق سازی روکند اما این به آسانی شکستن توافق ها نیست.

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی