سپاه پاسداران دست ترامپ را خوانده است

نویسنده: اسکات لوکاس

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ روز یکشنبه از منبر مورد علاقه خود یعنی توییتر استفاده کرد تا حملات هواپیماهای بدون سرنشین و موشکی روز پیش از آن به دو تاسیسات نفتی عربستان را که بیش از نیمی از محصولات نفتی سعودی در آنها تولید می شود، محکوم کند. توئیت او به طور ضمنی حاکی از آن بود که مسئول این حمله احتمالا به زودی مجبور می شود بهای این کار خود را بپردازد. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، هم با اشاره به اینکه کشورش ایران را در این حمله مقصر می داند، آشکار ساخت که مخاطب اصلی توئیت ترامپ چه کسی بوده است.

البته، اگرچه ستاره سابق برنامه تلویزیونی «اَپرِنتیس» اغلب برای یک نسخه موشکی از نمایش قدیمی خود آمادگی دارد، اما اغلب موارد از شلیک خودداری می کند.

ترامپ  اواخر ماه ژوئن گفت که به حمله به اهدافی در داخل ایران در تلافی اقدام سپاه پاسداران این کشور به منهدم کردن یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در نزدیک تنگه هرمز، به شدت نزدیک بوده، اما یک ساعت پیش از حمله آن را لغو کرده است. چند روز بعد از این ماجرا او به احتمالا اصلی ترین هدف خود در رابطه با ایران اشاره کرد: دست دادن با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در برابر دوربین ها؛ اتفاقی بی سابقه برای افزودن به فهرست دیدارهای غیرمحتمل از جمله دیدار ترامپ با کیم جونگ، رهبر کره شمالی.

اما این خواسته ترامپ هنوز تحقق نیافته است. مشکل دونالد این است که مقامات رسمی ایران تنها با اجازه مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی در یک نشست دیپلماتیک حضور خواند یافت و تا زمانی که ایالات متحده از تحریم های جامعی که در نوامبر گذشته، 6 ماه پس از خروج از توافق هسته ای سال 2015، اعمال کرده عقب نشینی نکند، آیت الله خامنه ای اجازه چنین دیداری را نخواهد داد.

سوال این است که در رابطه با بن بست فعلی، بادها در خلیج فارس به کدام جهت خواهند وزید؟

پاسخ این سوال ارتباطی با دو دولت متخاصم ندارد و با نیروهای ویژه نظامی ایران، یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، است. چالش دولت ایران از سال گذشته این بوده که چطور کنترل امور را از دولت ترامپ بگیرد و در برابر استراتژی «اعمال فشار حداکثری» و تحریم های ایالات متحده علیه اقتصاد خود بایستد.

رئیس جمهوری روحانی و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت او، در تلاش هستند تا از پیوندهای اقتصادی حیاتی ایران با دیگر کشورها و به ویژه اروپا محافظت کنند، اما این تلاش ها تاکنون نتیجه بخش نبوده اند. در همین حال، رهبر معظم ایران هرگونه تعامل مستقیم دیپلماتیک با آمریکایی ها و درخواست های اروپایی را برای مذاکره درباره برنامه هسته ای یا فعالیت ها در خاورمیانه رد کرده است. این امر سبب می شود که حمله متقابل این نیروهای نظامی به آمریکایی ها همچنان محتمل باشد. در حقیقت، این نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بودند که پهپاد آمریکایی را هدف گرفتند و منهدم کردند. نیروهای سپاه همچنین در 19 ماه جولای در تلافی اقدام نیروهای دریایی سلطنتی بریتانیا به توقیف نفتکش ایران در جبل الطارق، نفتکش بریتانیایی را در خلیج فارس توقیف کردند.

مسئولیت حملات اخیر به تاسیسات نفتی و گازی آرامکو در عربستان سعودی را به طور رسمی حوثی ها بر عهده گرفتند که اکنون کنترل بخش وسیعی از یمن را در دست دارند. اما به طور غیر رسمی ایالات متحده ایران و اساسا سپاه پاسداران را در این حملات مقصر می داند و معتقد است که سپاه به حوثی ها در حملات متعدد به اهداف سعودی در سال جاری آموزش داده است. البته ایالات متحده در برخی اظهارات مسئولان این حمله را نیروهای تحت حمایت ایران در عراق و نه یمن، دانسته است.

البته نظام ایران و آنهایی که اساسا به دولت ایالات متحده مشکوک هستند، همگی این مساله را در خاطر دارند که هنوز هیچ مدرک قطعی دال بر همدستی تهران در حوادث اخیر به دست نیامده است. اما سپاه پاسداران در واکنش به فشارهای ایالات متحده و اعمال فشار متقابل از سوی ایران آشکارا کنترل را در رویکرد تهران در برابر استراتژی دولت ترامپ در دست گرفته و این در حالی است که جمهوری اسلامی به شدت سعی دارد از تشدید بحران اقتصادی کنونی جلوگیری کند. سردار علی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران، روز یکشنبه گفت: «علاوه بر پایگاه های آمریکا در منطقه، ما همه کشتی های آنها از جمله ناوهای هواپیمابر و کشتی های جنگی را تا شعاع 2 هزار کیلومتری در تیررس موشک های خود داریم و آنها را زیر نظر گرفته ایم.»

اما کمترین چیزی که می توان درباره نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران گفت، این است که آنها جاه طلبی ترامپ را برای دیدار و دست دادن با یک مقام ارشد ایرانی نابود کرده اند. مساله مهم تر این است که از اینجا به بعد انتظار می رود که درگیری ها تلفات داشته باشند، حال چه این تلفات جانی باشد و چه قطع جریان نفت از یکی از مهم ترین آبراهه های جهان. تا آنجایی که مساله به توئیت های ترامپ مربوط می شود، «آتش و خشم» بیشتری در راه است؛ اما سپاه پاسداران از پیشتر اقدامات خود را آغاز کرده و این در حالی است که ترامپ حقیقتا تصمیم ندارد تهدیدهای خود را عملی کند.

منبع: ایندیپندنت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34