عدم آمادگی کاخ سفید برای مواجهه با تهران

دیپلماسی ایرانی: برت مک گِرک نماینده دولت دونالد ترامپ در ائتلاف بین المللی مبارزه با داعش بود. او اواخر سال گذشته میلادی در اعتراض به تصمیم رئیس جمهوری به خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه از سمت خود استعفا کرد. مک گرک سابقه خدمت در دولت های اوباما و بوش را نیز دارد. او اخیرا در میانه ماجراهای استیضاح گفته که دلایلی برای نگرانی از آماده نبودن دولت ترامپ در مقابله با هرگونه بحران ناگهانی احتمالی در ایران یا سایر نقاط فشار دارد.

برت مک گرک: اساس سیاست ایالات متحده در قبال ایران این است که با اعمال فشار حداکثری، نهایتا تهران به بازگشت به میز مذاکره ترغیب شود و واشنگتن بتواند به یک توافق هسته ای با شرایط جدی تر دست یابد. نقطه ضعف این رویکرد این بوده که ایران را به رفتاری بدتر و تهاجمی تر تحریک کرده است. در سفرهای اخیر خود به خاورمیانه این مساله را بسیار شنیدم که اطمینان چندانی به انسجام در رویکرد ترامپ در قبال ایران و توانایی آن در واکنش به اقدامات تحریک آمیز بعدی وجود ندارد.

سایمون: عدم اطمینان چرا؟ جیمز کارافانو از بنیاد هریتج اخیرا به پولیتیکو گفته باور دارد که موضع گیری ایالات متحده در خاورمیانه از سه سال پیش بهتر است.

مک گرک: خوب، من فکر می کنم که همانطور که می دانید، هدف از سیاست کنونی تغییر رفتار ایران و بهبود آن است. اما رفتار ایران بدتر شده است. عربستان سعودی به صورت بی سابقه ای مورد حمله قرار گرفته و ایالات متحده هیچ واکنشی به آن نشان نداده است. حمل و نقل دریایی در خلیج فارس هم مورد حمله قرار گرفته است. و از آنجایی که در واشنگتن یک فرآیند تصمیم گیری منسجم وجود ندارد، آنچه اتفاق می افتد این است که نقاط اصطکاک زیادی به وجود می آیند و رئیس جمهوری در برخورد با آنها شگفت زده می شود. برای نمونه، وقتی ایران یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی را منهدم کرد، رئیس جمهوری ترامپ به گفته خودش، تنها 10 دقیقه مانده به حمله به ایران، از آن منصرف شد. دلیلش این است که رئیس جمهوری به طور مستقیم درگیر این سیاست ها نیست و آنها از طریق نظام اعمال می شوند و آنگاه او به نقاط بحران واکنش نشان می دهد. و فکر می کنم خطرات بروز بحران در خاورمیانه و در آسیا در 6 ماه آینده در حال افزایش است.

سایمون: نظرتان درباره مباحثاتی که رئیس جمهوری و برخی از هواداران او اغلب درباره تماس شخصی او با موقعیت های خارجی مطرح می کنند، چیست؟ او با رهبر کره شمالی دیدار کرده است و باور دارد که با رئیس جمهوری پوتین رابطه بهتری از دولت قبلی دارد.

مک گرک: خوب فکر می کنم سوال باید این باشد که هدف کلی از این اقدامات چیست؟ در کره شمالی، هدف نهایی غیرهسته ای سازی شبه جزیره کره است. آنچه در نتیجه سیاست گذاری دولت ترامپ رخ داده این که کره شمالی فعالیت های هسته ای خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده و از این رو، فکر می کنم که هدف تحقق نیافته است. ببینید؛ مساله این است که حامیانی باید وجود داشته باشند؛ در هر روند امنیت ملی، رئیس جمهوری تنها نیست. باید دیپلمات هایی باشند که بتوانند به جای دولت صحبت کنند و قدرت صحبت به جای رئیس جمهوری را داشته باشند. اما آنچه اکنون وجود دارد، یک رویکرد روز به روز است. یک سری سر و صداهای بی نظم و نامشخص. هری ترومن گفته بود دریافته که ریاست جمهوری مانند تاختن یک ببر است. یا بر پشت او می نشینید یا بلعیده می شوید. من فکر می کنم ببر استعاری در اینجا خود ترامپ است و تیم امنیت ملی، دیپلمات های ما، مشاوران ارشد ما، اساسا نگران این هستند که او از امروز تا فردا چه خواهد کرد.

سایمون: فکر می کنید ماجرای استیضاح توجه رئیس جمهوری را از سیاست خارجی منحرف می کند؟

مک گرک: فکر می کنم آنچه استیضاح آشکار ساخته این است که دیپلمات ها توانایی صحبت به شیوه ای معتبر و قدرتمند و به عنوان نماینده ایالات متحده را ندارند. از این رو، چنین اقداماتی تنها به کاهش ارزش ارز ایالات متحده در سراسر جهان می انجامند و مدیریت مشکلات را پیش از تبدیل شدن آنها به یک بحران برای ما دشوارتر می کنند. فکر می کنم به همین شکل ناگهان خود را در میانه بحرانی پیش بینی نشده خواهیم یافت.

سایمون: برت مک گرک در حال حاضر با تمرکز بر شیوه تصمیم گیری رئیس جمهوری در استنفورد تدریس می کند و یکی از اعضای ارشد کارنگی اهدا برای صلح بین المللی است.

منبع: ان پی آر / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34