پشت پرده حمله به پایگاه های حشد شعبی عراق کیست؟

نویسنده: علی حیدری، کارشناس مسائل عراق

دیپلماسی ایرانی: ماجرای حمله به انبار مهمات حشد شعبی عراق از روز جمعه 28 تیرماه شروع شد.

در آن حمله که به پایگاه الشهداء وابسته به نیروهای بسیج مردمی عراق در منطقه آمرلی در استان صلاح الدین واقع در شمال عراق انجام گرفت.

عنوان شد که پهپادی ناشناس انبار موشکی حشد شعبی را مورد حمله قرار داده است.

در اظهار نظری از سوی مقامات عراقی، احسان الشمری مشاور سابق نخست وزیر عراق همان زمان در صفحه توییتر خود نوشت: احتمال دست داشتن رژیم صهیونیستی در بمباران پادگان حشد الشعبی در آمرلی دور از انتظار نیست.

وزارت دفاع آمریکا نیز بلافاصله نقش نیروهایش در این حمله را تکذیب کرد.

10 روز بعد، کمپ اشرف که تبدیل به پایگاه حشد شعبی شده نیز مورد حمله قرار گرفت.

با انفجار در این پایگاه، موضوع حادثه یا اتفاقی بودن ماجرا به تدریج رنگ باخته و جای خود را به یک عملیات برنامه ریزی شده می‌داد. بخصوص این که حوادث در نیمه‌های شب رخ میداد و آنطور که برخی مقامات رسمی عراقی می‌گفتند، گرمای هوا به یک توجیه بیشتر شباهت داشت تا دلیل انفجارها.

برخی نمایندگان پارلمان نیز چنین نظری داشتند. از جمله محمدرضا آل‌حیدر، رئیس کمیته امنیت و دفاع پارلمان عراق که درباره انفجار بغداد به "سومریه نیوز" گفت، "احتمالا آن چه در پادگان الصقر رخ داد یک هدف‌گیری هوایی بود."

21 مرداد ماه سومین انفجار نیز در یک پایگاه نظامی حشد شعبی در جنوب بغداد رخ داد که نتیجه آن از بین رفتن بخشی از انبار مهمات و کشته و زخمی شدن حدود 30 نفر بود.

رویترز در این خصوص به نقل از یک منبع امنیتی عراقی نوشت، انبار تسلیحات موشک‌های برد کوتاه و راکت‌های کاتیوشا بوده است.

در همین باره بود که بهاء الاعرجی، معاون سابق نخست‌وزیر عراق، از دست داشتن آمریکا یا اسرائیل در انفجار انبار مهمات نیروهای حشد شعبی در نزدیکی بغداد خبر داد. وی در توییتر خود نوشت: «ما معتقدیم که آنها سلاح‌هایی هستند که ما برای یک کشور همسایه نگه داشتیم و بر اساس یک عمل خائنانه عراق، توسط یک کشور استعمارگر هدف قرار گرفتند.»

29 مرداد ماه چهارمین انفجار در صلاح الدین رخ داد. در این ماجرا، انبار مهمات حشد در پایگاه هوایی «بلد» از توابع استان صلاح الدین مورد حمله قرار گرفت.

خبرگزاری «الغد پرس» عراق به نقل از یک منبع آگاه نوشته که حادثه ناشی از انفجار در انبار مهمات گروه «کتائب امام علی (ع)» وابسته به الحشد الشعبی اتفاق افتاده که به پایگاه بلد چسبیده است.

شبکه خبری العهد، ارگان خبری گروه مقاومت عصائب اهل الحق در این باره اعلام کرد: بر اثر انفجار در داخل انبار مهمات الحشد الشعبی در پایگاه بلد تعدادی از موشک ها و گلوله ها این انبار به اطراف اصابت کردند.

آخرین اتفاق از این نوع نیز مربوط به سوم شهریور ماه است که در آن دو خودروی مربوط به الحشد الشعبی عراق از سوی هواپیماهای ناشناس در نزدیک مرز سوریه مورد حمله قرار گرفت که منجر به کشته شدن یک فرمانده میدانی این سازمان شد.

سوالی که طی این چند هفته اذهان همه را به خود معطوف کرده این است که حوادث اخیر ناشی از سهل انگاری بوده، یا این که دستی پس ماجراست.

عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق در ماجرای حمله به پایگاه حشد در بغداد به همراه رائد شاکر، فرمانده پلیس فدرال و ابو آلاء الولائی، فرمانده گردان سید الشهدا، از گروه های وابسته به حشدالشعبی به پایگاه الدوره در جنوب بغداد رفتند و از نزدیک آنچه اتفاق افتاد را دیدند.

در پی آن اطلاعیه‌ای به رسانه‌های سمعی و بصری عراق ارسال شد که در آن تاکید شده هر سه حادثه شیوه‌ای مشابه داشته، بنابراین از سوی یک طرف خاص هدایت شده است.

در این اطلاعیه فرضیه امکان انجام این حملات از سوی اسرائیل رد شده و آمده است که به دلیل بُعد مسافت امکان انجام چنین حمله‌ای نیست.

همچنین تاکید شده است که دو مرز مهم عراق، یعنی مرزهای شرقی و غربی کاملاً تحت کنترل طرف های ایرانی و روسی هستند و به هیچ وجه امکان نداشته حمله‌ای از جهت آنها صورت گرفته باشد و مطلع نشده باشند.

در تایید این ادعا، اشاره شد که رادارهای هوایی روسیه عبور 200 وسیله نقلیه آمریکایی از عراق به سوریه که حامل سلاح برای نیروهای مسلح کُرد بودند را رصد کرده اند و حتی جزئیات محموله ها و شماره پلاک خودروها و نوع آنها را برای دولت عراق فرستاده اند، بنابراین رصد مرزهای غربی عراق با سوریه را به طور کامل انجام می‌دهند و معقول نیست که اطلاعاتی درباره عبور جنگنده‌ها یا پهپادهای اسرائیلی به طرف‌های عراقی ندهند.

به نظر می رسد که آمریکایی ها برای انجام این حملات کاملاً با طرف های اسرائیلی هماهنگ کرده‌اند تا اتهامی متوجه آنها نشود و نیروهای حشدالشعبی اقدام تلافی جویانه ای علیه آنها در عراق انجام ندهند و انگشت اتهام به سمت اسرائیل باشد با این تصور که چون اسرائیل از عراق دور است و مرزی با این کشور ندارد امکان انجام اقدامات تلافی جویانه نیز غیرممکن شود.

نکته دیگر، سقوط پهپاد آمریکایی دو روز قبل از انجام حمله به پایگاه حشد الشعبی در الدوره در جنوب بغداد است.
 
ظاهراً این پهپاد در حال تصویربرداری از پایگاه های حشدالشعبی و ارسال آن به مرکز ماموریت خود بوده است.
بر اساس اطلاعات این پهپاد است که حمله به پایگاه حشدالشعبی در الدوره صورت گرفت.

بر همین اساس بود که عادل عبدالمهدی روز پنجشنبه دستور داد همه توافق‌های مربوط به پرواز در حریم هوایی عراق لغو شود. این دستور، پروازهای شناسایی، پرواز جنگنده‌ها، بالگردها و "انواع پهپادها" را شامل می‌شود.

ائتلاف آمریکایی نیر بلافاصله در روز جمعه اعلام کرد به دستورالعمل‌های صادر شده از سوی نخست‌وزیری عراق در خصوص پروازهای غیرمجاز در آسمان این کشور پایبند خواهد بود.

بلافاصله پس از انفجار چهارم بود که ابومهدی مهندس، نایب رئیس حشد الشعبی بیانیه ای منتشر و در آن تاکید کرد که این عملیات ها کار آمریکاست.

وی در این بیانیه آورده است: چهار فروند پهپاد بدون سرنشین متعلق به اسرائیل امسال از طریق آذربایجان به ناوگان هوایی آمریکا در عراق پیوسته‌اند. این پهپادها بر فراز پایگاه‌های نظامی در عراق پرواز می کنند. آمریکا تنها مقصر این ماجراست و از این پس نیز هر اتفاقی که بیفتد، مسئولیت آن بر عهده آمریکا است.

هر چند روزهای بعد این بیانیه از سوی فالح فیاض رد شده و عنوان شد که این موضع رسمی حشد شعبی نبوده است. دولت آذربایجان نیز هر گونه دخالتش در این حملات را تکذیب کرد.

وزارت امور خارجه عراق نیز در واکنش به این حملات بدون اشاره به طرف خاصی آورده است که این وزارتخانه همه اقدامات دیپلماتیک و قانونی لازم از طریق  سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل و تماس با کشورهای دوست و برادر را انجام خواهد داد تا مانع هر گونه اقدام ناقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی خود شود. 

حالا سوال اینجاست که چرا این اقدامات صورت می‌گیرد و به سود چه کسی است؟

شهریور ماه سال گذشته بود که آویگدور لیبرمن، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در اظهاراتی گفته بود که اسرائیل آماده برخورد با تهدیدات ایران در هر محلی است.
وی همچنین گفت که ما می توانیم اهداف نظامی ایران را در خاک عراق هم هدف قرار دهیم.

این اظهارات اگر چه واکنش قاطع مقامات عراقی را به همراه داشت و ادامه نیافت اما ظاهراً نقشه راهی بود که حالا از سوی آمریکا در عراق دنبال می شود.

مدتی پیش نیز بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در یک نشست خبری در اوکراین در مورد "حملات مشکوک" به مراکز حشد الشعبی در عراق گفت که "ایران در هیچ کجا مصون نیست."

آمریکا تا پیش از دستور نخست وزیر عراق، به راحتی می توانست در آسمان عراق جولان دهد و توجیه این اقدامات نیز مقابله با داعش بود. (هر چند امروز نیز ضمانتی برای پیروی آمریکا از دستور نخست وزیر عراق برای عدم پرواز بدون هماهنگی در آسمان عراق وجود ندارد)

عراق نیز از پدافند هوایی پیشرفته ای برخوردار نیست تا بتواند با تهدیدات هوایی مقابله کند. بر همین اساس است که جنگنده ها و پهپادهای آمریکایی به راحتی در آسمان عراق جولان داده و هر اقدامی را انجام می دهند.

پهپادهای جاسوسی سقوط کرده در عراق نیز که از سوی حشد مورد هدف قرار گرفته و یا خود به خود سقوط کرده اند، نشان از این ترافیک هوایی جاسوسی و تروریستی در عراق دارند.

طی روزهای گذشته اخباری منتشر شده مبنی بر تلاش عراق برای دریافت پدافند هوایی از ایران. این خبر را می توان در کنار رویدادهای ماه گذشته در حوزه نظامی بین دو کشور ایران و عراق گذاشت که مقامات نظامی از جمله سرلشکر باقری بر توسعه همکاری های پدافندی بین تهران و بغداد تاکید کرده اند.

اگرچه طی دو ماه گذشته برخی پایگاه های حشد الشعبی مورد تهاجم قرار گرفته اما در کوتاه مدت با ممنوعیت پروازهای بدون مجوز و در بلند مدت با تقویت پدافند هوایی با همکاری ایران می توان این وضعیت را متصور بود که طرف آمریکایی دیگر قادر به چنین اقداماتی حداقل به راحتی امروز نباشد.