آنچه از سریال دوست داشتنی است و آن چه جای تامل دارد؟

گاندو در دو روایت

۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۴:۱۹ کد : ۱۹۸۴۷۶۱ نگاه ایرانی خاورمیانه
کامبیز نوروزی در یادداشتی می نویسد: گاندو به نسبت اکثر سریال های تلویزیونی در این سال ها، مجموعه ای خوش ساخت است و می تواند مخاطب عام را جذب کند. سریالی پر از بازیگر و عوامل زیاد و احتمالاً پرخرج. ایرادات فنی و حقوقی و تصویری و داستانی دارد. حتی از نظر آنچه در دستورالعمل های امنیتی برای کارهای عملیاتی وجود دارد نیز خالی از اشکال نیست. اما سریال با بازی درخشان پیام دهکردی (مایکل هاشمیان - جاسوس) و وحید رهبانی (محمد-افسر عملیاتی بخش ضدجاسوسی) در حدی از کیفیت قرار دارد که بتواند داستان روئی (همان قصه شبیه سازی شده جاسوس دورگه) و لایه های زیرین داستان، یعنی ناتوانی و سازشکاری دولت را در برابر فداکاری ها و درایت نهاد امنیتی را بباوراند.
گاندو در دو روایت

نویسنده: کامبیز نوروزی، حقوقدان

دیپلماسی ایرانی: 

روایت اول:

گاندو به نسبت اکثر سریال های تلویزیونی در این سال ها، مجموعه ای خوش ساخت است و می تواند مخاطب عام را جذب کند. سریالی پر از بازیگر و عوامل زیاد و احتمالاً پرخرج. ایرادات فنی و حقوقی و تصویری و داستانی دارد. حتی از نظر آنچه در دستورالعمل های امنیتی برای کارهای عملیاتی وجود دارد نیز خالی از اشکال نیست. اما سریال با بازی درخشان پیام دهکردی (مایکل هاشمیان - جاسوس) و وحید رهبانی (محمد-افسر عملیاتی بخش ضدجاسوسی) در حدی از کیفیت قرار دارد که بتواند داستان روئی (همان قصه شبیه سازی شده جاسوس دورگه) و لایه های زیرین داستان، یعنی ناتوانی و سازشکاری دولت را در برابر فداکاری ها و درایت نهاد امنیتی را بباوراند. اینمجوعه تلویزیونی ماجرای یک جاسوس بزرگ و مهم را به تصویر می کشد که عده ای هنرمند، معلم روزنامه نگاری و دلال نیز در همکاری با او قصد جاسوسی و تربیت جاسوس در ایران دارند. نهادی که به دنبال آن جاسوس و همکاران اوست، نهادی است که نه وزارت اطلاعات است و نه نیروی انتظامی. فیلم نامی از این سازمان نمی برد ولی بیننده می تواند تشخیص دهد که کجاست. 

تا اینجای کار مشکلی نیست. نهادهای امنیتی در همه کشورها هستند و اغلب فعالیت ها و سازمان و مناسبات درونی آنها نیز پنهان است. بدون چنین سازمان هایی امنیت به مخاطره می افتد. حتی به دلیل تفاوت نگاه این نوع از سازمان ها با دستگاه های اجرایی و قضایی به مسائل امنیتی، اختلافات بین این دو دسته طبیعی است.

آنچه فیلم به مخاطب نشان می دهد بی فکری و بی تعهدی و سطحی نگری سایر نهادهای رسمی مانند نهادهای قوه مجریه و نهاد مسئول امنیت ملی است. چندان که از همه این تشکیلات عظیم فقط یک نهاد و اعضای آن است که می فهمد امنیت ملی چیست، به کار خود مسلط است، دلسوز است، فداکار است، چابک است، صداقت دارد و عزمی قوی برای حراست از امنیت کشور دارد. دیگر افراد و نهادهایی که در فیلم می بینیم افرادی متظاهر و بی مسئولیت و سست به نظر می رسند که به سازش بیش از امنیت ملی بها می دهند و تسلطی بر کار خود ندارند. مردانی عبور کرده از مرز میانسالی که پاک دلی خود را در جوانی جا گذاشته اند و لابد آلوده دنیا شده اند. مردانی که در برابر نیروی جوان این نهاد امنیتی باید سر تعظیم فروبیاورند.

روایت دوم:

کشوری که همه تشکیلات اداری آن  چنین سست و وارفته است، چگونه می تواند سرپا بایستد؟ اصلاً چگونه تا حال برپا مانده است؟ این چه نظام سیاسی - اداری است که این همه جاسوس در آن ریخته و کسی یا نمی فهمد یا می فهمد و کاری ندارد جز یک جا؟ اینکه در درام عنصر تضاد باید شکل بگیرد به جای خود. اما در این فیلم قهرمان اصلی داستان (محمد) در کنار همکارانش، دو نوع ضد قهرمان دارد. یک نوع آن مایکل هاشمیان و همکارانش، نوع دیگر ضد قهرمان، مدیران ارشد اجرایی (چیزی شبیه وزیر) و همکارانش در نظام اداری و یک نهاد امنیتی از قوه مجریه. یک طرف کارآمدی کامل و طرف دیگر ناکارآمدی کامل!

از ساختار گاندو می توان حدس زد که یک سریال عادی نیست که مثل بقیه سریال ها نوشته و ساخته شده باشد. تفکری سازمان یافته و منسجم همراه با حمایت های مختلف نهاد ذی ربط در ساخت آن مداخله مستقیم داشته است. بنابراین گاندو فقط بیانگر طرز فکر نویسنده و کارگردان نیست. بلکه نشان دهنده و مبلغ تفکر و طرز تلقی نهادی است که احتمالاً پشتوانه ساخت آن بوده است. تأکید بر این دوگانگیِ تقریباً سیاه و سفید، با چنین شدتی از اغراق تا چه اندازه تا چه اندازه واقعی است؟ و تا چه اندازه برای نظم و امنیت کشور مفید یا زیانبار است؟ کشوری که باید در برابر انبوه مشکلات داخلی و رفتارهای ناروا و نامشروع دولتهای دیگر در سطح روابط بین الملل مقابله کند وقتی چنین دوپاره یا چندپاره نشان داده شود، چگونه می تواند از تمام قدرت خود بهره ببرد؟ وقتی بخش بزرگی از ساختار اداری - سیاسی کشور، در برابر یک نهاد شکل ضدقهرمان می یابد چه امیدی می توان به توانایی‌های داخلی بست؟ تفاوت و اختلاف فکری طبیعی است. اما آنچه گاندو قصد کرد بسازد و نمایش بدهد، تفاوت نبود، تضاد بود. تضادی با یک قضاوت آشکار و پررنگ که یک سوی آن سفید سفید است و سوی دیگرش خاکستری مایل به سیاه.

نهایت اینکه در گاندو نقش محمد را دوست داشتم. و دوست تر داشتم اگر می توانستم تصور کنم او و همکارانش، فقط بر مدار حفظ امنیت ملی در برابر خطر بیگانه می روند و به دایره رقابت سیاسی در داخل وارد نمی شوند.

کلید واژه ها: سریال گاندو جمهوری اسلامی ایران جیسون رضاییان ایران و امریکا شبکه جاسوسی


( ۷ )

نظر شما :

محسن ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۴:۳۷
در این سریال مبالغه دیده می شود که آنهم چاشنی فیلم سازی است یعنی یک طرف آدم خوبها و یک طرف هم آدر بدها. در ضمن نباید فراموش کنیم که نفوذ در این دولت بسیار بیشتر از دولت قبل بوده است.
خودم ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۵:۱۹
دولت که صد در صد سست و بی عرضه هست ما هم موندیم چطور مملکت با این دولت چشم به دست بیگانه ( بطور کامل) سرپاست
حسین کاظمی ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۵:۲۵
سریال دقیقا بر مبنای همان سیاستی ساخته شده است که فردای پس از امضای برجام موشک آزمایش کرد . این درست که امروز تندروترین جریانهای ضد برجام در داخل از ترامپ ایراد میگیرند که چرا از برجام خارج شده است اما همگی یادشان رفته است که همان فرادی امضای برجام آن را قطعه نامه ترکمن چای مقایسه میکردند متاسفانه جریانی به عمد در داخل تندروهای مخالف برجام در آمریکا را تحریک به خروج از برجام نمودند شاید اینگونه بتوان تعبیر کرد که ترامپ به همان سازی می رقصد که مخالفان برجام در داخل آن را کوک کرده اند .
ناشناس ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۵:۳۰
بهتر بود دوستان از یک فرد هنری استفاده میکردند که لااقل یخورده باورپذیرتر عقدشو رو فیلم خالی کنه،درضمن دولت میتونه در جاهایی که دروغ گفته شده تو فیلم شکایت کنه تا مردم متوجه حقیقت بشن
احسان ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۶:۳۴
مدیریت افکار عمومی از دیر باز یکی از مهم ترین ابزارهای ایجاد و تداوم و مشروعیت بخشی به حاکمیت است در واقع مهم نیست عمق و حقیقت اقدامات دولت چه باشد مهم آن است که چگونه و به چه صورت روایت شود تادر جامعه هدف تاثیر بیشتری داشته باشد و دولت را در جهت نیل به اهداف خود کمک کند و البته در جهان پر چالش امروز در شرایط دسترسی ساده به اطلاعات اهمیت این ابزار دو چندان است موضوعی که در طی سال‌های گذشته در کشور ما هم مورد توجه بوده و هست و از شیوه های مختلف آن استفاده شده است برای مثال ایجاد بحران‌های ساختگی و هدایت شده در جامعه برای قلب و یا کتمان یک موضوع حساس یا بهتر است بگوییم تیتر سازی برای کاهش اهمیت خبر تحریک کننده قبلی یکی از این رویکرد ها است این رویکرد با سابقه که یکی از پر هزینه ترین رویکرد های مدیریت افکار عمومی است به طور جدی در کشور ما پیگیری شده و میشود مثال های زیادی برای رویکرد وجود دارد از تحرکات پر هزینه مانند ۱۸تیر ۷۸ تا حمله های کم هزینه تر هر روزه به این آن در فضای مجازی هر روز مخاطبین این رویکرد در بمباران اطلاعات ساختگی یا بهتر است بگوییم جنگ زرگری گرفتار می آیند تا در نتیجه توجه جامعه از موضوعات حساس کنار برود نمود روشن امروزی این بازی رسانه ای گاندو است و فردا یک لعبتک دیگر مهم آن است توجه جامعه به سمتی ورای حوادث برجامی یا اینستکس یا مدیریت فضاحت بار اقتصادی برود کافی است سلسله جنبان بحث در ارتباط گاندو و دیگر امور را بنگریم یک مقام اطلاعاتی سابق که اکنون فقط لباس دیگری می پوشد!!!! بنا براین محتوای این سریال به هیچ وجه مهم نیست مهم آن است چطور از این فرصت استفاده شود
خودم ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۹:۱۱
اونایی که هی برجام برجام میکنند !! اصلا برجام از اول مرده بود آمریکا هیچوقت اجراش نکرد و دوران ترامپ نبود که آمریکا برجام رو نقض کرد بلکه خود اوباما برجام رو نقض کرد با اجرای دوباره تحریم ها که اقایان گفتند اشکال نداره تمدید بوده درحالی که تمدید نبود. بلکه چیزی که تموم شد رو دوباره اجرا کرد. این سریال هم میخواست بگه که کلا برجام این بوده به نظرم یه انتقال و نه بیشتر که ایران هزار جور تعهد هم باهاش داده. حالا دوباره هی بگید نه نزاشتن برجام خوب بوده. اره عالی بود .
ﻓﺪﻭﻱ ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۲۱:۲۶
ﺟﺮﻳﺎﻥ اﺻﻼﺡ ﻃﻠﺐ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻼﺵ ﺧﻮﺩش ﺭﻭ ﻣﻲ ﻛﻨﻪ ﺗﺎ ﺣﻮاﺱ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﻭ اﺯ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮﺟﺎﻡ ( ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﺷﻜﺴﺖ اﺻﻼﺣﺎﺕ ) ﻣﻨﺤﺮﻑ ﻛﻨﻪ. ﻳﻪ ﺭﻭﺯ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺣﺠﺎﺏ ﻳﻪ ﺭﻭﺯ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭﺭﻭﺩ ﺩﺧﺘﺮاﻥ ﺑﻪ ﻭﺭﺯﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎ ... و ﺣﺎﻻ ﻳﻚ ﺳﺮﻳﺎﻝ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ... ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮﺟﺎﻡ, ﮔﻮﺭ اﺻﻼﺣﺎﺕ ﻛﻨﺪﻩ ﺷﺪ و ﺗﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻝ ﻣﺠﻠﺲ و ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭ اﺯ ﺩﺳﺖ ﺩاﺩﻧﺪ. و ﻣﺮﺩﻡ اﻳﺮاﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﻋﺪﻩ اﻱ ﻗﺎﺭﻭﻥ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺳﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺭا ﺩﺭ ﺩﻭﻟﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺩﻳﺪ
محمد ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۲۲:۵۵
فقط قضیه بتون راکتور اراک را به یاد آورید که دلسوزان ، مسئولان هسته ای را تهدید به دفن در آن می کردند ، در حالی که حتی نمیدانستند انچه بتن ریزی شده نه چاله ای بزرگ فبلکه لوله های راکتور بوده ، حال هم که معلوم شد ، برخلاف همه این جو سازی ها ، دولت حواسش به ماجرا بود و همه اقدامات را برای بازگشت سریع و تهیه لوله های جایگزین انجام داده بودند ، و فقط نامحرمان را از ماجرا باخبر نکرده و در دل خود به ساده لوحی آنها می خندیدند و در مقابل توهین هایی که می شنیدند ، سکوت می کردند چون مسئولان واقعی کشور می دانند ، مملکت داری به سادگی تیتر درشت انتخاب کردن برای روزنامه نیست
هومن ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۰۱:۱۷
قربانی دولت هست، وگرنه وقتی خبری میشه نگاه کنید به لیست افرادی که در اون اظهار نظر میکنن.
وحید ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۰۹:۴۰
یعنی فکر میکنید سازمان جاسوسی و ضدجاسوسی ایران اینقدر پپه و گاگول هستند که توی بیست تا سریال دستشون و رو کنن ؟؟؟؟ همه این ترفند ها توی تمام سریال های ضد جاسوسی و جاسوسی سیا و پنتاگون و حتی 007 انگلیس ها لبریزه. ولی ایراد سریال گریم شبیه وزرا و وکلا بوده
علی ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۱۰:۴۸
"سریال دقیقا بر مبنای همان سیاستی ساخته شده است که فردای پس از امضای برجام موشک آزمایش کرد" دولت حق نداشت در هیچ شرایطی بحث موشک(و اومور غیر هسته ای) را وارد برجام کند و در این زمینه تعهد هم داده بود ولی بدرستی عمل نکرد و همین باعث فشار مخالفان داخلی و خارجی شد و برجام را هم بر باد داد.
ناشناس ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۱۲:۲۸
این فیلم قبل از دو قسمت آخر تواناییهای اطلاعاتی کشور را به تصویر کشید که باعث محبوبیت ان شد. اما به یکباره در دو قسمت اخر این محبوبیت را خرج اختلافات سیاسی و جناحی کرد. اینکه رسانه ملی در شرایط دشوار کشور به جای همراهی و حمایت از دولت که وظیفه اوست به دولت منتخب مردم و دیپلماسی کشور اینگونه حمله می کند و انها را در ردیف بیگانگان و نفوذیها قرار می دهد جای تعجب دارد. قبل از همه به حال این دولت و مردمی که به ان رای داده اند باید گریست.
ناشناس ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۱۲:۳۵
دوستی که گفته اند دولت اعتراض کنه. دولت دقیقا به چه کسی و کدوم مرجع اعتراض کنه. ایا دولت می تونه یک فیلمی بسازه برعلیه جناح رقیب و دلواپسان و از دید خودش جریان رو روایت کنه. شاید طرفدار بیشتری پیدا کنه. ایا صدا و سیما این رو پخش می کنه؟ یک طرفه به قاضی نرویم. اگر صدا و سیما ملی است و با پول بیت المال اداره میشه همه حق دارند اونجا صحبت کنند.
سلام ۲۱ تیر ۱۳۹۸ | ۲۱:۵۲
اینکه دولتى ها سریال را نگاه نمى کردند!!!!ولى تمام جزییات آن را بلدند خیلى خوبه،کاش در مذاکرات جزییات را بلد بودید،مثل معنى لیفت و ساسپند.
محسن ۲۱ تیر ۱۳۹۸ | ۲۳:۲۶
من یک چیزی را میدونم هیچ الترناتیوی برای برجام و سیاست خارجی فعلی وجود نداره اگر هم به فرض مجلس. و دولت بعدیبه دست اصولگراها و جناح رقیب دولت بیفته و در یک پروسه چند ساله اختلافات ما با دنیا و غرب تشدید بشه بعد از چند سال دوباره باید برای حفظ اصل نظام یک دولت مصالحه جوی دیگر را علم کرد تا با دادن امتیازات بیشتر به جایی برسیم که امروز هستیم همانطور که در سال ۹۲ نظام به این نتیجه رسید برای بقا و ترمیم خودش و بازگشت به شرایط قبل از سال ۸۴ ( سال به قدرت رسیدن احمدی نژاد ) دولت بنفش را رونمایی کند ما استاد افتادن در مسیرهایی هستیم که توان ادامه دادن ان مسیر را نداریم و خیلی زود با دادن کلی امتیاز باید به جای اول برگردیم چه بهتر که صبور و خویشتندار و واقع گرا باشیم
سیامک نریمانی ۲۲ تیر ۱۳۹۸ | ۱۴:۲۵
با سپاس و درود فراوان به شرف، تهیه کنندگان سریال گاندو، که باید برای اقتدار و حاکمیت ملی ایران، در این شرایط بحرانی تاریخی ایران در برابر نفوذی ها، حمایت کامل از این برنامه تلویزیونی بشود که بتوانیم برای پیشبرد اهداف انقلابی خود، شاهد گاندوهای بیشتری بشویم.من بعنوان یک ایران دوست، میهن پرست که از جان و دل از رهبر خردمند ج اا و سپاه پاسدران که مظهر انقلاب و قدرت ایران است حمایت و در جلوی انها سر تعظیم فرود می اورم و از سریال بسیار خردمندانه گاندو تقدیر و درود خود را به تمام انها عرضه میکنم.
حامد ۲۴ تیر ۱۳۹۸ | ۱۱:۱۹
سلام آقای نوروزی نویسنده محترم آیا غیر از این است که در فیلم نشان داده شده؟ وجود جاسوس در تیم هسته ای غیر از این است که نشان می دهد برخی نهادها سطحی نگر و سااده اندیش هستند؟