ایران برای آمریکا از سوریه و عراق مهم تر است

دیپلماسی ایرانی: جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، ترکیه را بدون دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور ترک کرد و این در حالی بود که خشم اردوغان را با مطرح کردن خواسته واشنگتن مبنی بر ضمانت آنکارا درباره محافظت از شبه نظامیان کرد در سوریه برانگیخته بود. بولتون یکشنبه گذشته گفت تا زمانی که ترکیه موافقت کند از حمله به جنگجویان کرد تحت حمایت ایالات متحده خودداری می کند، نیروهای آمریکایی در سوریه می مانند. اسپوتنیک در این باره و شرایط کنونی منطقه با آلپ اصلان اوزردم از اعضای مرکز اعتماد، صلح و روابط خارجی در دانشگاه کاونتری در بریتانیا گفت و گو کرده است که در ادامه می خوانید:

اردوغان گفته که مقدمات برای عملیات نظامی در سوریه را فراهم کرده است؛ می توان این طور قلمداد کرد که برنامه هایی در این زمینه وجود دارد؟

همه برنامه ها کاملا مشخص و شمار زیادی از نیروها به مرز اعزام شده اند. برنامه ها از پیش تعیین شده اند و من فکر می کنم که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به خوبی این مساله را درک می کند؛ اما در دولت او به شدت در رابطه با این موضوع دچار چند دستگی است. مداخله نظامی قطعا رخ خواهد داد، اما اینکه در غرب یا شرق فرات باشد، هنوز مشخص نیست و مقیاس و نحوه انجام آن بستگی به تصمیمات ایالات متحده دارد. برای نمونه تصمیم اینکه یگان های مدافع خلق (ی پ گ) را خلع سلاح کند یا نه. مساله دوم مربوط به سرزمین هایی است که نیروهای آمریکایی و یگان های مدافع خلق از آنها خارج می شوند. ترکیه نمی خواهد این قلمرو در شمال سوریه به دست نیروهای بشار اسد بیفتد. لازم است این دو مساله کاملا حق و فصل شوند و من فکر می کنم مذاکرات در آنکارا حول محور همین دو موضوع می چرخند.

اظهارنظرهایی در این باره شنیده شده که ترکیه از آمریکا خواهد خواست پایگاه های نظامی خود در آنجا را به ترکیه منتقل و یا آنها را به کلی تخریب کند. چنین امکانی وجود دارد؟

فکر نمی کنم چنین اتفاقی بیفتد، زیرا این پایگاه های نظامی آشکارا برای مبارزه با داعش، امنیت عمومی در شمال سوریه و منافع آمریکا در منطقه اهمیت دارند. اما این را هم نباید نادیده گرفت که در حال حاضر نه عراق و نه سوریه هیچ کدام برای آمریکا اهمیت ندارد؛ آنچه واقعا برای آمریکا مهم است، ایران است و من فکر می کنم تحولات کنونی در سوریه تنها مقدمه ای برای دیگر اتفاقات احتمالی در سال جاری میلادی هستند.

به نظر شما احتمال خارج شدن نیروهای آمریکایی از سوریه چقدر است و ترکیه چقدر از این مساله بهره خواهد برد؟

فکر می کنم ترامپ واقعا می خواهد نیروها را از سوریه خارج کند، اما اختلاف نظرها بر سر این موضوع در دولت او زیاد است. از این رو، او چنین تصمیمی را بداهه و در میانه گفت و گویی محتاطانه با اردوغان گرفته و بعد دولت او درصدد تحت کنترل درآوردن آسیب های سیاسی ناشی از این تصمیم برآمده اند. منافعی که ترکیه می تواند ببرد، به تصمیمات آمریکا در قبال یگان های مدافع خلق و خلع سلاح آنها بستگی دارد. تصمیم کلی درباره اینکه کدام مناطق در شمال سوریه تحت کنترل ترکیه باشد و اینکه «ی پی گ» در غرب فرات بماند یا شرق فرات را تخلیه کند. اینها مسائل تاکتیکی هستند، اما ترکیه احتمالا به هر جهت از این تصمیم سود می برد مگر ترکیه در این میان روابط خود را با روسیه بر هم بزند.

اردوغان چندین مرتبه به نیاز به ایجاد یک نیروی جدید برای ثبات در سوریه اشاره کرده است، فکر می کنید این امکان وجود دارد؟

دستیابی به ایده نیروی ایجاد کننده ثبات چندان ساده نیست؛ به ویژه اگر منظور تشکیل نیروی ایجاد کننده ثبات با استفاده از گروه های شبه نظامی در سوریه باشد. آنچه اردوغان گفته به این مساله بستگی دارد که ابتدا مشخص شود کدام شبه نظامیان قابلیت انجام اقدامات تروریستی دارند و با توجه به اینکه ترکیه یگان های مدافع خلق را تروریستی می داند، رسیدن به یک منطق واحد برای این مساله بسیار دشوار خواهد بود. از جمله گزینه های جایگزین اعزام نیروهای بین المللی برای نمونه از ناتو یا شاید هم سازمان ملل برای رسیدگی به یک جنگ سیاسی احتمالی است؛ اما شاید هم آمریکا بخواهد برخی از متحدان خود در خاورمیانه همچون مصر یا امارات متحده عربی را در سوریه مستقر کند. اما ترکیه از حضور چنین نیروهایی در آن سوی مرزهای خود خشنود نخواهد شد. از این رو، اگرچه وجود نیرویی برای ایجاد ثبات جذاب به نظر می رسد، اما به عوامل بسیاری بستگی دارد و در شرایط کنونی چندان قابل دستیابی به نظر نمی رسد.

منبع: اسپوتنیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34