شبه‌جزیره کره؛ حرکت به سمت آرامش

نویسنده: مرتضی سلطانپور ابیانه، کارشناس مسائل شبه کره
دیپلماسی ایرانی: همان طور که از ماه ها قبل پیش بینی شده بود دیدار رهبران دو کره نقطه عطفی امیدوارکننده در تحولات شبه جزیره است. در پایان این دیدار تاریخی مون جه این رئیس جمهور کره جنوبی در پیامی به تمامی مردم شبه جزیره اعلام کرد: «برای پایان خصومت میان ملت کره و حرکت به سمت وحدت کره با کیم جونگ اون رهبر بخش شمالی شبه جزیره گفتگوهای بسیار صمیمی و خوبی داشتیم. ما توافق کردیم که دشمنی میان مردم کره پایان یابد و همکاری های دو بخش شمال و جنوب در زمینه های مختلف روزبه روز افرایش یابد. دیگر بیش از این مردم کره نباید از هم جدا باشند. من و دوستم کیم جونگ اون در خصوص شبه جزیره ای عاری از سلاح های هسته ای با مساعدت جامعه جهانی همکاری خواهیم کرد. توافقات ما هدیه ای بود برای ملت کره و مردم جهان که نشان می دهد تصمیم گرفتیم در کنار هم باشیم و آرام آرام مشکلات را حل کنیم دیگر بیش از این جدایی مردم کره قابل تحمل نیست.»
این سخنان بخشی از پیام «مون جه این» رئیس جمهور کره جنوبی در پایان دیدار با کیم جونگ اون بود. پیامی که نشان می دهد روند تحولات در شبه جزیره به سمت رفع تنش در حرکت است. آنچه در این دیدار و توافق بسیار خودنمائی کرد دو توافق مهم یعنی تغییر معاهده آتش بس میان دو کره و تلاش برای خلع سلاح هسته ای در کل شبه جزیره می باشد.
نکته جالب در این رویداد بزرگ این است که تغییر وضعیت معاهده آتش بس به توافق نامه صلح دائمی با درایت و هوشمندی خاصی از طرف رهبران هر دو کشور دنبال می شود. بطوری که هم در بیانیه پان مون جون و هم در مواضع دو طرف در پایان مذاکرات تلاشی برای ایجاد حساسیت کشورهای همسایه و تاثیرگذار دیده نمی شود. آن ها در این خصوص تاکید می کنند با همکاری جامعه بین الملل این مورد را تحقق خواهند بخشید. در این راستا حتی جنوب تلاش کرد تا زمینه دیدار رهبر کره شمالی با ژاپن که بیش از چند دهه از دشمنی آنان با یکدیگر می گذرد را فراهم کند. همچنین طرفین باید تا سال ۲۰۲۵ در خصوص کاهش نیروهای نظامی خود اقدام نمایند. در جنوب احتمالا نیرو های نظامی این کشور به ۵۰۰ هزار نفر کاهش خواهد یافت. از طرف دیگر معاهده آتش بسی که در سال ۱۹۵۳ در پایان جنگ شبه جزیره به امضا رسید نامی از کره جنوبی نبود و دو قدرت آمریکا و چین به همراه کره شمالی این معاهده را امضا کردند. بنابراین حال که طرفین توافق نمودند این معاهده به صلح تغییر یابد همراهی دو قدرت که ذکر شد لازم است. در خصوص چین مشکل زیادی وجود ندارد. اما در خصوص ایالات متحده آمریکا ملاحظاتی وجود دارد زیرا اگر قرار باشد معاهده صلحی امضا شود غیرمستقیم آمریکا باید نیروهای نظامی خود را از مرز دو کره خارج کند و نیز موضوع کاهش نیروهای نظامی آمریکا با زیرکی کره شمالی به عهده کره جنوبی قرار گرفت. از طرفی دیگر ترامپ اعلام کرده است که کره جنوبی باید هزینه های دفاع از این کشور را پرداخت نماید. اگر قرار بر انعقاد قرار داد صلح باشد به طور خودکار کاهش هزینه های نظامی صورت خواهد گرفت و جنوب نیازی به پرداخت هزینه بیشتر به آمریکا ندارد. البته عملیاتی شدن این معاهده نیاز به زمان دارد اما بنظر می رسد در حال شکل گیری است.
 در خصوص موضوع خلع سلاح هسته ای نیز کاملا مشخص است که در این دیدار به صورت کلی برای خلع سلاح هسته ای در کل شبه جزیره طرفین با یکدیگر توافق کردند که با همکاری جامعه بین الملل تلاش کنند. این مورد در دیدار ترامپ با کیم جونگ اون بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. آنچه به نظر خواهد آمد این است که این توافق زمان بر خواهد بود و شاید در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ کاملا عملی نشود ولی اگر در دیدار ترامپ و کیم جونگ اون در مقابل اقدامات کره شمالی مانند تعطیلی مراکز هسته ای امتیازاتی به کره شمالی مانند رفع سریع تحریم ها و کمک کره جنوبی به شمال صورت گیرد، احتمالا این موضوع نیز سریع تر عملیاتی گردد. نکته مهم در این زمینه اینکه در این توافق بحث خلع سلاح هسته ای کره شمالی به تنهایی مطرح نیست بلکه خلع سلاح کامل هسته ای در کل شبه جزیره مورد توافق قرار گرفته است؛ که در این مورد کره شمالی در خصوص همکاری های کره جنوبی و آمریکا در زمینه فعالیت های هسته ای نیز مطالبی را مطرح کند.
همچنین می توان گفت بازگشت کره شمالی به ان پی تی و یا طرح ساخت نیروگاه های هسته ای کوچک برای تولید انرژی در شمال نیز مجددا مطرح گردد.
اگرچه این دو توافق بسیار مهم جلوه نمود و بسیار نیز مورد توجه است اما کره ای ها در شمال و جنوب در زمینه گسترش همکاری های دو طرف توافقاتی را انجام دادند که هر کدام از آن ها می تواند سر منشا تحولات تاثیرگذار در شبه جزیره باشد. توافقاتی مانند تعیین یک دفتر رابط در منطقه کسونگ پایتخت قدیمی شبه جزیره برای تسهیل مشورت ها و مذاکرات بین مقامات دو طرف، توافق برای تشویق همکاری، تبادلات، دیدار ها و تماس های متقابل در تمامی سطوح توافق برای حضور مشترک در مسابقات المپیک آسیایی جاکارتای اندونزی در سال ۲۰۱۸، توافق برای حل سریع مسائل انسان دوستانه و برگزاری نشست مشترک جمعیت های صلیب سرخ طرفین برای بررسی و حل مسائل مختلف از جمله دیدار اعضای خانواده های از هم جدا شده.
توافق در زمینه پروژه هایی که هدف آن ها بهبود توازن و رشد اقتصادی میان دو کره بود و در گام اول دو اقدامات عملی برای اتصال و مدرن کردن راه آهن و جاده ها در نقاط مرزی دو کشور همچنین بین سئول و شهر شی نی جو شهر مرزی کره شمالی و چین آغاز خواهد شد و همچنین توافقات دیگری که چشم اندازی را برای شرق آسیا خصوصا شبه جزیره کره متصور می کند.