تحلیل وتوی روسیه به نفع ایران

نویسنده: ام. کی. بهادکومار

دیپلماسی ایرانی: وتوی روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد به وضوح در حمایت از ایران و قرار گرفتن در برابر غرب بود. غرب قصد داشت ایران را به نقض تحریم های بین المللی و دامن زدن به درگیری در یمن متهم کند و حرکت روسیه رویدادی برجسته را رقم زد. این نخستین بار بود که روسیه حرکتی به رهبری ایالات متحده در برابر یک درگیری را در شورای امنیت وتو می کرد درحالی که آن درگیری به روسیه مربوط  نمی شد و مسکو در آن نقشی نداشت. مسکو حرکت غرب و جنگ غرب در برابر عراق را در سال 2003 یا جنگ در برابر لیبی را در سال 2011 وتو نکرد اگرچه منافع روسیه در این کشورها درگیر بود. البته در سوریه، روس ها بارها از قدرت وتوی خود استفاده کردند و از این وتو به سود منافع خود یا شرکایشان بهره بردند. اما درگیری یمن به گونه ای است که روسیه نه نقشی در آن دارد و نه در کنار یکی از طرف ها قرار گرفته است.

وتوی روسیه که در روز دوشنبه اتفاق افتاد نشانه ای از سطح جدیدی از مناقشات روسیه و آمریکاست که برای رسیدن به نفوذ جهانی بیشتر اتفاق می افتد و می توان از آن به نقطه عطفی در دوران پس از جنگ سرد و تغییر بازی در قدرت سیاسی یاد کرد. در نگاهی گسترده تر روسیه نشان داد که دیگر در برابر هژمونی ایالات متحده و متحدان غربی اش سرخم نمی کند و در برابر سیستم بین المللی فعلی ایستاده است. این ایستادگی در امنیت ملی ایالات متحده و امنیت منطقه تاثیراتی جدی خواهد داشت. در واقع آنچه روسیه انجام داده است برهم زدن قاعده بازی ای است که غرب می خواست به وسیله آن ایران را در چشم انداز ژئوپلیتیک منطقه منزوی کند. غرب دیدگاهی بدبینانه درباره درگیری یمن اتخاذ کرده است. ایالات متحده در موقعیتی متضاد ایستاده درحالی از حقوق بشر صحبت می کند که چشمانش را به روی حملات وحشیانه هوایی نیروهای عربستان سعودی در یمن بسته است و کمک های نظامی خود را به سعودی ها ارائه می دهد.

دولت ترامپ از ارائه دادن اطلاعات و موقعیت نیروهای حوثیهیچ ابایی ندارد و نیروهای حوثی را وابسته به ایران می داند. این درحالی است که سازمان ملل و بسیاری از کارشناسان حاضر به پذیرش ادعاهای ایالات متحده نشده اند. دولت باراک اوباما با قاطعیت گفته بود درحالی که حوثی ها مورد حمایت ایران خطاب می شوند اما هیچ همکاری ای بین این دو وجود ندارد. در واقع شیعیان زیدی یمن بیشتر با مسلمانان سنی احساس نزدیکی دارند تا با شیعیان ایران.

واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل گفته بود: «به طور کلی ما طرفدار محکوم کردن کسی نیستیم. موضوع قطعنامه یمن است. موضوع قطعنامه تمدید ماموریت کارگروه یمن است نه ایران. برای همین باید اول روی تمدید کار این گروه تمرکز کنیم.» به دنبال رد پیش نویس بریتانیا در شورای امنیت، روسیه پیش نویس قطعنامه تازه ای را ارائه کرد که ضمن تمدید تحریم های تسلیحاتی یمن در آن هیچ گونه اشاره ای به گزارش سازمان ملل درباره «نقض» تحریم ها از سوی ایران نشده بود. قطعنامه پیشنهادی روسیه تا فوریه ۲۰۱۹ به اتفاق آرا در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد. این قطعنامه همچنین ماموریت کارگروه (کارشناسان مستقل) را برای یک سال تمدید می کند. برای اینکه پیام روسیه برای واشنگتن به اندازه کافی روشن باشد، وزیر امور خارجه روسیه، سرگی لاوروف  گفت: «واجب است که به طور کامل به برجام متعهد بمانیم. اگر قرار باشد درباره موضوعات دیگر در مورد ایران بحث کنیم چه در این قالب چه در قالب دیگر، ایران باید به طور داوطلبانه در این گفتگوها شرکت کند و نباید این کار از طریق اولتیماتوم دادن انجام شود.» علاوه بر این وزیر امور خارجه عربستان سعودی، عادل الجبیر در گفتگوی تلفنی با لاوروف ساعاتی پیش از وتوی روسیه شرکت کرد و به بحث و تبادل نظر پیرامون مسائل و مشکلات خاورمیانه از جمله قطعنامه سازمان ملل و موضوع یمن پرداخت.» به این ترتیب دولت ترامپ با توجه به روابط اخیر عربستان سعودی و روسیه نمی تواند از اهرم عربستان استفاده کند. مسکو روابط سازنده ای را با ایران و عربستان سعودی ایجاد کرده است و به این ترتیب می تواند نقشی تایین کننده در درگیری یمن ایفا کند چرا که بسیاری درگیری یمن را رویارویی غیر مستقیم ایران و عربستان می بینند. عربستان به نوبه خود وتوی روسیه را نقد نکرد و موضوع را به کشورهای غربی واگذاشت. اتفاقی که روز دوشنبه افتاد تاثیر مستقیم همکاری روسیه و ایران در سوریه است و به ویژه از حضور دو کشور در دیدار سه جانبه به همراه ترکیه در استانبول نشات می گیرد.

منبع: آسیا تایمز/ مترجم: روزبه آرش