تاثیر لغو برجام از سوی ترامپ بر منطقه

نویسنده: عقل العقل

دیپلماسی ایرانی: قرار است رئیس جمهوری امریکا تصمیم خود را بر سر پایبندی ایران به توافق هسته ای 15 ماه جاری میلادی اعلام کند، توافقی که میان مجموعه 1+5 دو سال قبل منعقد شده است. چند هفته پیش دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل توافق هسته ای با ایران را «خجالت آور» خواند، و ایران را کشور سرکشی دانست که به ادعای او در جهان بذر شر می کارد.

همه نشانه ها حکایت از آن دارد که او به احتمال قوی این توافق را لغو خواهد کرد، توافقی که رئیس جمهور ترامپ در دوران کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری اش – و حتی تا کنون – آن را بدترین توافق در تاریخ امریکا توصیف کرده است. در صورتی که کاخ سفید به سمتی برود که بخواهد این توافق را لغو کند، آن گاه کنگره امریکا به سمتی می رود که ظرف 60 روز بر سر تایید یا رد آن تصمیم بگیرد، و همه می دانیم که ایران قدرتی برای فشار به کنگره در اختیار ندارد، بلکه حتی می توان گفت که بخش بزرگی از اعضای دموکرات کنگره نیز با این توافق مخالف هستند.  

بعضی از تحلیلگران بر این اعتقادند که هدف از ترویج بازنگری یا لغو این توافق از سوی ترامپ و بعضی از امریکایی های هم نظر با او، بازنگری در مورد بعضی از بندهای آن است تا جلوی بلندپروازی های ایران را بگیرد، به ویژه در زمینه سامانه موشک های بالستیک که ایران بعد از امضای توافق هسته ای بارها آزمایش کرده است.

شرکاری اروپایی برجام بر سر این توافق و راهی که قرار است امریکا بپیماید، به نظر می رسد که به دو دسته تقسیم شده اند، مثلا بریتانیا، بر تداوم این توافق اصرار دارد، در حالی که جایگاه آن و شراکت و روابط ویژه ای که با واشنگتن دارد، آن را در وضعیت سختی قرار می دهد، در عین حال بریتانیا بعد از رای به خروج از اتحادیه اروپا دیگر ثقل سابق را ندارد. فرانسه در دوره ماکرون، به مواضع رئیس جمهور ترامپ نزدیک تر است و می گوید که تمایل دارد حداقل شرایط بهتری در برجام اعمال شود. بعضی از نویسندگان صاحب نظر در روزنامه های بریتانیایی نگرانی خود را از تصمیم احتمالی ترامپ بیان داشته اند و هشدار داده اند که این اقدام او می تواند جنگ جدیدی را در منطقه خاورمیانه به وجود آورد که خود از اساس آماده انفجار است، برخی نیز لغو توافق را با جنگ با داعش ربط داده اند. البته بسیاری از مقالات آنها دور از واقعیت است و چندان نمی توان به آنها توجه کرد. در حالی که به روشنی می بینیم منطقه خاورمیانه خود غرق در بحران هایی است که مردمش از آنها رنج می برند و واقعا تحمل بحرانی جدید را ندارد.

شکی نیست تصمیم دونالد ترامپ که به دنبال بازگشت سیاست تحریم و انزوای ایران است، تاثیر قوی و عمیقی بر کشورهای منطقه از جمله کشورهای منطقه خلیج فارس به خصوص قطر خواهد گذاشت. قطری که در برابر رویکرد غیردوستانه کشورهای عربی شورای همکاری به خصوص عربستان سعودی به آغوش ایران غلتیده است. این چیزی نیست که بتوان انکار کرد یا به سادگی از کنار آن گذشت.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11