حضور ترامپ در کاخ سفید تغییری در برجام ایجاد نمی‌کند

دیپلماسی ایرانی - آزاده تهرانی: در ماه های باقی مانده تا پایان سال جاری میلادی آمار متفاوتی از پیشی گرفتن هر یک از کاندیدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام می شود. آخرین نظرسنجی ها از پیشتازی هیلاری کلینتون رقیب دموکرات دونالد ترامپ جمهوری خواه حکایت می کند، با این حال نمی توان احتمال پیشی گرفتن مجدد کاندیدای جمهوری خواهان را نادیده گرفت؛ چراکه تجربه، غیرقابل پیش بینی بودن او را اثبات کرده است. بویژه اینکه گفته می شود ترامپ می خواهد فعالیت های کمپین خود را از سر بگیرد و در همین راستا در نظر دارد تا مدیران کمپینش را جابجا کند.
برخی از بازیگران روابط بین الملل که روند رقابتی انتخابات در آمریکا را رصد می کنند، براین باورند که همان قدر که روی کار آمدن ترامپ به نوعی غافلگیرکننده بود، انتخاب او به عنوان رییس جمهور آینده ایالات متحده آمریکا هم می تواند موافقان و مخالفانش را خوشحال یا غافلگیر کند. موضوع دیگر اظهارنظرهای گاه و بی گاه و حتی عجیب ترامپ در تبلیغات انتخاباتی او و به دنبال آن حمایت نکردن چهره های شاخص جمهوری خواهان از ترامپ بود. برای بررسی دیدگاه های ترامپ در قبال منطقه و دلایل روی کار آمدن او به عنوان کاندیدای جمهوری خواهان با عباس ملکی معاون پیشین وزارت امور خارجه و دیپلمات باسابقه کشورمان گفت وگو کردیم که در ادامه می خوانید:
به عقیده شما روی کار آمدن ترامپ به عنوان نامزد جمهوری خواهان نشانه کدام تغییر در جامعه آمریکاست و ما باید برای چه شگفتی هایی آماده باشیم؟
به نظر می رسد شکاف بین افراد ثروتمند و طبقه متوسط در آمریکا هم مانند دیگر نقاط جهان افزایش یافته است. علوم نوین مانند فنآوری اطلاعات و روش های جدید در تولید انرژی و همچنین صنایع جدید نظامی باعث شده است که برخی از خانواده ها به ثروت های غیرقابل تصوری دست یابند، در حالی که طبقه متوسط به صورت کلی از وضعیت مناسب تری در رفاه روزمره برخوردار نمی شوند.
رشد اقتصادی از سال 2008 به این سو هرگز به حالت عادی یعنی همراه با متوسط رشد سه درصد در سال آنچنان که در دوره ریاست جمهوری کلینتون بود، نرسید. از طرف دیگر جریان های افراطی در جامعه آمریکا باعث سیاسی شدن اختلاف طبقاتی شدند. جریان تی پارتی از انتهای راست و جنبش اشغال وال استریت نشان دهنده گرایش به افراط در جامعه آمریکایی است. دونالد ترامپ نماینده جریان هایی در جامعه آمریکایی است که خواهان برتری آمریکا در جهان به دلیل قدرت نظامی برتر و اندازه اقتصادی بزرگتر هستند. در صورت انتخاب ترامپ به نظر می رسد در سیاست خارجی آمریکا تغییراتی صورت خواهد گرفت هرچند که به نظر من سیاست خارجی آمریکا پس از جنگ جهانی دوم از لحاظ چشم انداز رسالت تغییری نکرده است. هر دو حزب به حفظ امنیت اسراییل متعهد هستند و سیاست حفظ هم پیمانان عضو ناتو در اولویت است. این احتمال مطرح است که ترامپ با چین به مصالحه جدیدی به خصوص در مورد استفاده از دریای جنوبی چین برسد. روابط آمریکا و روسیه در چارچوب پس از پوتین تحلیل خواهد شد. در خاورمیانه حفظ دوستان سنتی از جمله اسرائیل و عربستان سعودی در اولویت خواهد بود.
برخی تحلیلگران بر این باورند با توجه به اینکه ترامپ یک تاجر است و در سیاست خارجی بی تجربه، امکان دارد به نوعی در قبال برجام انعطاف نشان بدهد. تحلیل شما در این رابطه چیست؟
برجام نتیجه کنش و واکنش سیاسی بین ایران و پنج کشور به نمایندگی از جامعه جهانی بود. گرچه در این جمع ایالات متحده آمریکا دارای وزن بیشتر و تحرک وسیعتری بوده و هست، اما همه مذاکرات هسته ای با آمریکا نیست. به نظر من در داخل ایران دولت علاقه دارد که برخی از عدم توفیقات را فقط به واشنگتن مربوط کند در حالی که هنوز دادگاه اتحادیه اروپا علیه نهادهای ایرانی فعال است. بنابراین حضور ترامپ در کاخ سفید در روند برجام تغییر عمده ای ایجاد نخواهد نکرد. کشورها به تعهدات خود پایبند هستند و با تغییر دولت ها این تعهدات از میان نمی روند. به نظر من ترامپ و متحدان او درک واقعگرایانه ای از ژئوپلتیک خاورمیانه، انتقال انرژی، و صنایع نظامی دارند و همچنین درک درست تر از این سه پدیده به معنای آن است که اندازه ایران واقعی تر نمایش داده خواهد شد.
با توجه به اینکه ترامپ در رابطه با عربستان مواضع سختی در پیش گرفته است، برخورد ملایم تر او با ایران را چقدر محتمل می دانید؟
ترامپ هم با عربستان و هم با ایران مایل به همکاری خواهد بود. وضعیت سیاسی خاورمیانه آن طور نیست که روسای جمهور آمریکا همچون بوش پدر، کلینتون و بوش پسر اهمیت ایران را نادیده بگیرند. حمله های کور نظامی از فراز مناطق خاورمیانه کشوری را به پیروزی نخواهد رساند. حضور نیروهای آمریکایی در روی زمین و در خاورمیانه با ریسک شدید همراه است. اینجاست که نقش نیروهای منطقه ای برجسته می شود. رئیس جمهور آینده آمریکا تلاش می کند با عربستان سعودی و ایران رابطه بهتری داشته باشد.
چه تغییراتی در بین جمهوری خواهان باعث روی کار آمدن ترامپ شده است و چرا جمهوری خواهان شاخصی از او حمایت نکردند؟همچنین در صورت روی کار آمدن او شاهد چه تحولاتی در بین جمهوری خواهان خواهیم بود؟
به نظر می رسد که وضعیت ترامپ در داخل حزب جمهوری خواه آنقدر که رسانه های ایرانی منعکس می کنند هم بد نباشد. به هرحال ترامپ مایل است که از سیاست های متعارف حزب جمهوری خواه فاصله حساب شده ای داشته باشد و در عین حال خود را از اصول و افراد کلیدی هم جدا نمی کند. او از انتخاب مجدد پل رایان و جان مک کین دو چهره سرشناس جمهوریخواهان در انتخابات میان دوره ای سنا حمایت کرد؛ بنابراین حمایت چهره های سرشناس حزب از او چندان دیر نشده است.
به طور کلی آراء ترامپ چه پیغامی را از سوی جامعه آمریکا می رساند و رای دهندگان به او عمدتا چه خواسته هایی را دنبال می کنند؟
روش های حضور ترامپ در رقابت های انتخاباتی و بهره برداری او از عبارات تند علیه رقیبان اگرچه ممکن است برای کسانی که در جامعه آمریکا زندگی نمی کنند، تا اندازه ای عجیب و غیرمتعارف باشد، اما طبقات اجتماعی آمریکا به ویژه زیردستان، معلوم نیست از چنین روش ها و احتجاجاتی ناراحت باشند. این موضوع که کسی که در زندگی شخصی خویش موفق بوده پس چرا در زندگی اجتماعی موفق نباشد، یکی از روش های تبلیغاتی ترامپ است. شخصی که می تواند نام خود را بر روی ساختمان ها و برج ها بگذارد و باعث افزایش درآمد آن مجموعه شود.

انتشار اولیه: چهارشنبه 3 شهریور 1395 / انتشار مجدد: سه شنبه 9 شهریور 1395