ارتش آمریکا اوباما را قبول ندارد

نویسنده: گرت پورتر

دیپلماسی ایرانی: روشنگری های اخیر سیمور هرش در مورد کمک ارتش آمریکا به ارتش سوریه در مبارزه با نیروهای افراطی چشم انداز جدیدی در سیاست آمریکا برای تغییر رژیم در خاورمیانه باز می کند. اظهارات هرش نشان می دهد که سیاست تغییر رژیم اوباما با مقاومت ستاد مشترک ارتش رو به رو بوده است.

این اظهارات نشان می دهد که ارتش آمریکا از ابزارهایی برخوردار است که با استفاده از آنها می تواند با برخی از سیاست های دولت که آنها را غیرقابل قبول می داند، مخالفت کند. این اظهارات همچنین ثابت می کند که ارتش در اصلاح برخی از سیاست های آمریکا شکست خورده است. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا ارتش خواهان استفاده از همه گزینه های ممکن برای جلوگیری از تجهیز جبهه النصره و سایر نیروهای معارض بوده است؟

هرش اعلام کرده است که در تابستان 2013 ارتش آمریکا با ارتش آلمان، روسیه و اسرائیل به تبادل اطلاعات در مورد داعش و القاعده می پرداخت، به این امید که این اطلاعات به دست ارتش سوریه برسد و در خصوص این تبادل اطلاعات نیز به کاخ سفید گزارشی ارائه نداده است.

اقدامات ستاد مشترک در 2013 که بعدا از سوی ژنرال دمپسی تایید شد، تنها تلاش ها برای تضعیف سیاست تغییر رژیم نبود. در 2011 نیز ستاد مشترک ارتش به شدت با برکناری معمر قذافی در لیبی مخالفت کرد.

برکناری قذافی در 2011 با نام تغییر رژیم انجام نشد، بلکه دولت اعلام کرد که قصد دارد جلو کشتار غیرنظامیان را بگیرد. کشتاری که به تعبیر دولت می توانست منجر به شکل گیری نسل کشی شود. اما ارزیابی های آژانس اطلاعات دفاعی که نقش محوری را در بررسی شرایط لیبی به عهده داشت، نشان می دهد که هیچ شاهدی دال بر احتمال بروز نسل کشی در این کشور وجود نداشته است.

ستاد مشترک ارتش هشدار داده بود که برکناری قذافی در راستای منافع امنیتی آمریکا نیست و در عوض بستر را برای نیروهای افراط گرا فراهم می کند. با شروع حملات ناتو به لیبی، ارتش تلاش کرد تا از نابودی کامل دولت لیبی جلوگیری کند. ستاد مشترک ارتش طرحی مبنی بر آتش بس را به وزارت خارجه ارائه کرد. این طرح از سوی قذافی مورد پذیرش قرار گرفته بود. طبق این طرح ارتش لیبی حفظ شده و قذافی باید از سمت خود استعفا می کرد.

با این وجود، وزارت خارجه هر گونه مذاکره با قذافی در مورد این طرح را رد کرد. در آن زمان، دولت آمریکا سیاست تغییر رژیم خود را در مورد سوریه نیز مطرح کرده بود. هیلاری کلینتون برای اولین بار این سیاست را عمومی کرد و دیوید پترائوس رئیس سی.آی.ای به سرعت عملیات های مخفیانه برای تسلیح معارضان سوری را آغاز کرد. سی.آی.ای با استفاده از شرکت های به ظاهر مستقل، اقدام به انتقال تسلیحات به سوریه از سوی لیبی و ترکیه کرد. این تسلیحات سپس با صلاحدید آمریکا، عربستان، قطر و ترکیه میان گروه های مختلف توزیع شدند. این اقدامات قبل از به پایان رسیدن عملیات ناتو در لیبی تمام شد.

اما نتیجه این عملیات ها، گسترش سلطه القاعده و سایر افراط گرایان بود. در بهار 2013 جبهه النصره و سایر نیروهای افراط گرای متحد آن بخش های وسیعی از شمال سوریه و حومه دمشق را در دست داشتند. داعش از جبهه النصره جدا شده و محدوده سرزمینی خود را در جنوب بنا کرد. نیروهای ارتش آزاد کم کم از میان رفتند. در غیاب نیروهای معارضی که به معنای واقعی تحت عنوان نیروهای معتدل بگنجند، دولت آمریکا شروع به تسلیح نیروهایی کرد که صرفا در جنگ با اسد بودند.

در اواسط 2013، آژانس اطلاعات دفاعی بر پایه ارزیابی های خود هشدار داد که سیاست تغییر رژیم که دولت پیگیری می کند، می تواند نتایجی مشابه تجربه لیبی را به ارمغان بیاورد و آشوب و سلطه افراط گرایان در سوریه نیز تکرار شود. اما ستاد مشترک ارتش نتوانست جلوی حمایت دولت از تسلیح معارضان در سوریه را بگیرد. آیا ارتش از همه توانمندی های خود برای مخالفت با این سیاست استفاده کرده است؟

در 2013 برخی از مقامات شورای امنیت ملی ایالات متحده خواستار اعمال فشار بر قطر جهت کاهش حمایت های آن از افراط گراها شدند. در این طرح پیشنهاد شده بود که آمریکا برای اعمال فشار بر قطر یک اسکادران جنگنده خود را از پایگاه آمریکا در قطر بیرون بکشد. پنتاگون با این طرح مخالفت کرد، زیرا پایگاه قطر را برای هدایت عملیات های خود در خاورمیانه ضروری می دانست.

پیامدهای سیاسی این تحولات واضح است: منافع بروکراتیک بر منافع امنیتی آمریکا فائق آمد. صرفنظر از اینکه ستاد مشترک تا چه اندازه ضعف سیاست دولت در تغییر رژیم را تشخیص داده بود، ارتش حاضر نشد پایگاه های نظامی خود در قطر، ترکیه و عربستان را قربانی جلوگیری از این روند اشتباه کند.

منبع: میدل ایست آی/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25