با یک سوآپ ارزی ۲۰ میلیارد دلاری
آیا ترامپ می‌تواند به داد همتای آرژانتینی خود برسد؟
نویسنده: برد دبلیو. ستسر، اقتصاددان، مشاور سابق نماینده تجاری ایالات متحده، معاون دستیار وزیر خزانه‌داری ایالات متحده و مدیر اقتصاد بین‌الملل شورای اقتصاد ملی و شورای امنیت ملی امریکاست.
دیپلماسی ایرانی: وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اعلام کرده که یک سوآپ ارزی ۲۰ میلیارد دلاری به آرژانتین ارائه می‌دهد، که اساساً یک خط اعتباری اضطراری است که اولین نجات در مقیاس بزرگ است که مستقیماً توسط ایالات متحده از زمان وام ۲۰ میلیارد دلاری دولت بیل کلینتون به مکزیک در سال ۱۹۹۵ تأمین مالی می‌شود. وام دادن از طریق صندوق بین‌المللی پول (IMF) بسیار رایج‌تر بوده است، زیرا خطرات بسیار کمتری برای ایالات متحده دارد.
مقامات دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، گفتند که این خط اعتباری غیرمعمول – و حتی تصمیم غیرمعمول‌تر برای استفاده از ذخایر ارزی ایالات متحده برای خرید پزوی آرژانتین در هفته گذشته – به‌دنبال حمایت از ارز آسیب‌دیده سومین اقتصاد بزرگ آمریکای جنوبی است. با این حال، این نگرانی وجود دارد که آرژانتین مسیر مشخصی برای بازپرداخت بدهی خود به ایالات متحده و صندوق بین‌المللی پول ندارد که از قبل بیش از حد در معرض خطر قرار گرفته است. منتقدان معتقدند که دلارهای مالیات‌دهندگان آمریکایی برای تأمین یک ریسمان سیاسی برای خاویر میلی، رئیس‌جمهوری غیرمتعارف و از نظر مالی محافظه‌کار آرژانتین، چند هفته پیش از انتخابات مجلس در ۲۶ اکتبر، به خطر افتاده است.
چرا آرژانتین اکنون به کمک نیاز دارد؟
جزئیات بحران اقتصادی آرژانتین پیچیده است، اما اصل مطلب ساده است: آرژانتین به کمک نیاز دارد زیرا ارز خارجی‌اش رو به اتمام است.
بیشتر مردم می‌دانند که آرژانتین بلافاصله پس از پیروزی میلی در انتخابات ریاست جمهوری آرژانتین در اواخر سال ۲۰۲۳، سیاست انقباضی مالی چشمگیری را در پیش گرفت – تصویر میلی در حال استفاده از اره برقی کاملاً واضح است. امسال کاهش‌های بزرگی در هزینه‌های عمومی رخ داد که به بودجه‌ای کم و بیش متعادل منجر شد. شکی نیست که این کاهش‌ها واقعی بودند، حتی اگر کسری پنهان کوچکی در دفاتر بانک مرکزی وجود داشته باشد. با این حال، در مورد پایداری این کاهش‌ها تردیدهایی وجود دارد – به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری عمومی کمی بیش از حد کاهش یافته است – و همه آنها از حمایت سیاسی گسترده‌ای برخوردار نیستند.
مسیر بازگشت بوئنوس آیرس به ثبات اقتصادی به چیزی بیش از یک بودجه متعادل نیاز دارد. اقتصاد این کشور از نظر تاریخی از کمبود ارز خارجی رنج می‌برد. پایه صادرات آن کوچک و کالاهای اساسی آن سنگین است. بدهی‌های خارجی آن نسبتاً زیاد و ذخایر ارزی آن کم است.
امسال حتی با وجود بهبود حساب‌های مالی، به دلیل وخامت حساب‌های خارجی، دچار مشکل مالی شده است. حساب جاری – معیاری از تراز تجاری گسترده که شامل پرداخت‌های بهره بدهی خارجی می‌شود – به کسری رسیده است. دولت همچنین می‌خواست ارز خود، پزو، را نسبتاً قوی نگه دارد تا به مبارزه با تورم کمک کند. اما انجام این کار مستلزم آن بود که آرژانتین از ذخایر ارزی خود استفاده کند. وقتی این ذخایر به شدت پایین آمدند، آرژانتین به دنبال توانایی قرض گرفتن ذخایر ارزی از ایالات متحده بود – و آن را به دست آورد.
بدون تزریق ذخایر ارزی جدید، آرژانتین مجبور می‌شد باند ارزی خود را رها کند و اجازه سقوط شدید پزو را بدهد و برای تأمین تقریباً چهار میلیارد دلار مورد نیاز برای پرداخت‌های قراردادی بدهی خارجی خود در اوایل ژانویه با مشکل مواجه می‌شد.
آرژانتین چقدر ارز خارجی باقی مانده است؟
ذخایر ارزی گزارش شده آرژانتین بیش از ۳۰ میلیارد دلار است، به استثنای ذخایر اندک طلا. اما همه این ذخایر برای تقویت پزو در بازار ارز خارجی در دسترس نیستند. از ۳۳ میلیارد دلار ذخایر ارزی گزارش شده آرژانتین، ۱۳ میلیارد دلار به یوان چین است و بدون توافق جدید با بانک مرکزی چین واقعاً نمی‌توان از آن استفاده کرد. چند سال پیش، آرژانتین یک خط "سوآپ" ارزی ۱۸ میلیارد دلاری از بانک خلق چین برای تقویت ذخایر خود دریافت کرد. با گذشت زمان، به آرژانتین اجازه داده شد تا پنج میلیارد دلار از این ذخایر را – عمدتاً برای بازپرداخت به صندوق بین المللی پول – استفاده کند، اما این مبلغ هنوز بخشی از ذخایر گزارش شده این کشور است. ۱۲ میلیارد دلار دیگر از ذخایر آرژانتین از دلارهایی است که توسط بانک‌های داخلی در بانک مرکزی سپرده گذاری شده است. این ذخایر به دلار هستند و می‌توانند در مواقع اضطراری واقعی مورد استفاده قرار گیرند. اما استفاده از دلارهایی که بانک‌ها برای پرداخت به سپرده‌گذاران خود کنار گذاشته‌اند، خطر از دست دادن اعتماد به بانک‌های داخلی را به همراه دارد و آخرین چیزی که آرژانتین اکنون به آن نیاز دارد، هجوم به بانک‌هاست. در نتیجه، ذخایر قابل استفاده بانک مرکزی تا ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. این عدد بسیار پایینی است. و با توجه به اینکه آرژانتین اوایل امسال ۱۴ میلیارد دلار وام از صندوق بین‌المللی پول دریافت کرده، این مبلغ به طرز شگفت‌آوری پایین است.
خزانه‌داری ایالات متحده پولی را که به آرژانتین وام می‌دهد از کجا می‌آورد؟
خزانه‌داری ایالات متحده مجموعه‌ای از وجوه به نام صندوق تثبیت ارز (ESF) دارد که برای تأمین مالی مداخله ایالات متحده در بازار ارز خارجی و ارائه وام‌های بحرانی کنار گذاشته شده است. این مجموعه وجوه همیشه در دسترس وزیر خزانه‌داری است، حتی در زمان تعطیلی دولت. این صندوق برای استفاده در مواقع اضطراری، مانند هجوم به صندوق‌های بازار پول ایالات متحده در طول بحران مالی ۲۰۰۸، طراحی شده است.
طبق آخرین گزارش خود، ESF حدود ۲۲ میلیارد دلار فوراً در دسترس دارد که برای پوشش یک خط اعتباری ۲۰ میلیارد دلاری کافی است. و جزئیات در اینجا مهم است: آرژانتین ممکن است نتواند فوراً به تمام وجوه وعده داده شده دسترسی پیدا کند.
با این حال، راه خلاقانه‌تری برای جمع‌آوری دلار توسط خزانه‌داری وجود دارد. ESF حدود ۱۷۰ میلیارد دلار از ارز ذخیره صندوق بین‌المللی پول، معروف به حق برداشت ویژه (SDR) را در اختیار دارد و گزارش‌هایی وجود دارد که خزانه‌داری در حال بررسی استفاده از این وجوه است. برای اینکه SDRها به کار گرفته شوند، خزانه‌داری ابتدا باید از آنها به عنوان نوعی وثیقه برای قرض گرفتن دلار از فدرال رزرو استفاده کند. این کاملاً قانونی است، اما همچنین یک اقدام جدید خواهد بود. وام‌های نجات گذشته با استفاده از ذخایر ارزی استاندارد ESF تأمین مالی شده‌اند، نه SDRهای آن.
آیا این یک کمک مالی است؟
بله، تمدید اضطراری اعتبار به آرژانتین تمام تعاریف استاندارد کمک مالی را برآورده می‌کند.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، سعی کرده بین کمک مالی و سوآپ تمایز قائل شود، زیرا نجات پیشنهادی ۲۰ میلیارد دلاری به عنوان یک سوآپ با بانک مرکزی آرژانتین ساختار یافته است، نه یک خط اعتباری مستقیم به دولت. در یک سوآپ، بانک مرکزی آرژانتین دلار دریافت می‌کند و به همان میزان پزو به حساب ESF واریز می‌کند. اما ایالات متحده واقعاً پول آرژانتین را نمی‌خواهد. انتظار دارد که به دلار بازپرداخت شود، بنابراین اگر سوآپ هرگز باز نشود و خزانه‌داری ایالات متحده مقدار کمی پزو داشته باشد، یک شکست بزرگ خواهد بود. دلیلی وجود دارد که چرا اکثر کشورها آنها را به عنوان بخشی از ذخایر بین‌المللی خود نمی‌خواهند.
لازم به ذکر است که این نوع سوآپ‌های خزانه‌داری اساساً با سوآپ‌هایی که توسط فدرال رزرو با سایر بانک‌های مرکزی انجام می‌شود، متفاوت است. سوآپ‌های نقدینگی فدرال رزرو به این منظور طراحی شده‌اند که به بانک‌های مرکزی سایر اقتصادهای بزرگ و پیشرفته اجازه دهند تا به عنوان وام‌دهندگان دلار در آخرین مرحله به بانک‌های خود عمل کنند. سوآپ‌های ESF برای کمک به اقتصادهای نوظهورِ دچار مشکل در پرداخت‌ها و تأمین مالی مداخله در بازار ارز خارجی طراحی شده‌اند.
ایالات متحده همچنین گام غیرمعمولی در خرید مستقیم پزو در بازار ارز خارجی برداشته است. این از نظر فنی یک کمک مالی نیست، که معمولاً وام اضطراری را توصیف می‌کند، اما در واقع بسیار خطرناک‌تر از وام دادن پول به آرژانتین است زیرا ESF در صورت سقوط پزو، پول خود را از دست خواهد داد. این اولین باری است که ایالات متحده از زمان زلزله ژاپن در سال ۲۰۱۱ در بازار ارز خارجی مداخله کرده و اولین بار در مدت زمان بسیار طولانی است که ایالات متحده ارز یک اقتصاد نوظهور را خریداری کرده است.
چرا خزانه‌داری این ریسک‌ها را می‌پذیرد؟
این سوال خوبی است. آرژانتین نه متحد آمریکا در پیمان است و نه در هیچ خط گسل ژئوپلیتیکی قرار دارد. مشکلات مالی آرژانتین نیز بعید است که ایجاد یک بحران مالی «سیستماتیک» را باعث شود، زیرا هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که وضعیت مالی رو به وخامت آرژانتین به سایر بازارهای نوظهور و مرزی سرایت کرده باشد. در واقع، اکثر بازارهای نوظهور دیگر امسال از نظر مالی عملکرد خوبی داشته‌اند.
استدلال وزارت خزانه‌داری این است که ایالات متحده در موفقیت دستور کار مایلی ذینفع است، زیرا تعهد او به بازار آزاد، الگوی مهمی برای بقیه منطقه است. این موضوع قابل بحث است. تعهد آرژانتین به سیاست مالی سختگیرانه، ستودنی و ضروری است، زیرا به بازارهای بین‌المللی دسترسی ندارد. اما بوئنوس آیرس تابستان امسال به اهداف حیاتی برنامه صندوق بین‌المللی پول نرسید و مجبور شد برای دریافت دومین بخش از بودجه صندوق بین‌المللی پول در اوایل امسال، معافیت دریافت کند. ایالات متحده معمولاً به کشوری که اهداف صندوق بین‌المللی پول را رعایت نکرده باشد، خط اعتباری بی‌قید و شرط نمی‌دهد.
بحث مهمی در اینجا وجود دارد که آیا کمک به آرژانتین برای حمایت از ارزش فعلی پزو منطقی است یا خیر، زیرا این امر مداخله و به نوعی مبارزه با حکم یک بازار آزاد را مستلزم است. استدلال بسنت این است که باند معاملاتی پیرامون پزو تنها به دلیل نگرانی‌هایی مبنی بر اینکه میلی ممکن است پس از انتخابات قانونگذاری ۲۶ اکتبر کنترل مسیر سیاست اقتصادی آرژانتین را از دست بدهد، تحت فشار است. حزب او در انتخابات سپتامبر در بوئنوس آیرس، بزرگترین استان آرژانتین، عملکرد ضعیفی داشت و در مورد پایداری سیاسی کاهش‌های مالی و سیاست‌های طرفدار بازار او تردیدهایی ایجاد کرد.
استدلال مخالف این است که پزو مدت‌ها قبل از انتخابات استانی تحت فشار بوده است. دولت میلی در تمام طول سال از ذخایر خود استفاده کرده و تنها دلیل عدم کاهش ذخایر گزارش شده این است که آرژانتین تزریق پول زیادی از صندوق بین‌المللی پول دریافت کرده است. همچنین نشانه‌های دیگری وجود دارد که پزو اکنون بیش از حد ارزش‌گذاری شده است. به عنوان مثال، گردشگران آرژانتینی هزینه‌های زیادی را در خارج از کشور خرج می‌کنند و گزارش‌هایی وجود دارد که خود بوئنوس آیرس به شهری بسیار گران تبدیل شده است. طبق گزارش روزنامه بوئنوس آیرس تایمز در ماه مارس، این شهر دومین بیگ‌مک گران‌قیمت جهان را با قیمت ۷ دلار و گران‌ترین فنجان قهوه آمریکای لاتین را با قیمت ۳.۵۰ دلار به خود می‌بالد.
به طور رسمی‌تر، پزو در شاخص تعدیل‌شده با تورم که توسط بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی گردآوری شده، همچنان بسیار قوی است. تقریباً در همان جایی است که در بخش اول دوره ریاست جمهوری مائوریسیو ماکری، رئیس جمهوری سابق، در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بود و این پزو قوی‌تر از آن چیزی بود که آرژانتین می‌توانست تحمل کند.
همان‌طور که پل کروگمن، اقتصاددان، خاطرنشان می‌کند، برنامه‌های کاهش تورم مبتنی بر نرخ ارز سابقه طولانی در فروپاشی در آمریکای لاتین دارند. یک واحد پول قوی به کاهش تورم کمک می‌کند، اما اقتصاد را از ارز خارجی محروم می‌کند - و این کمبود ارز خارجی در نهایت به یک مشکل تبدیل می‌شود. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده شرط می‌بندد که این بار متفاوت خواهد بود.
چگونه بفهمیم که مداخله ایالات متحده موفق بوده است؟
یک طرح نجات مالی موفق، طرحی است که دیگر نیازی به آن نباشد. این طرح در صورتی موفق خواهد بود که آرژانتین یا نیازی به استفاده از خط اعتباری خود نداشته باشد، یا اگر به سرعت هر دلاری را که قرض گرفته است، بازپرداخت کند.
من گمان می‌کنم تا پایان سال، ایده خوبی خواهیم داشت که آیا این طرح نجات در مسیر موفقیت قرار دارد یا خیر. یکی از نشانه‌های این امر، پزویی است که به طور طبیعی حتی پس از انتخابات پیش رو، در محدوده نرخ ارز فعلی معامله می‌شود، و تقاضای کافی در بازار برای پزو وجود دارد که آرژانتین می‌تواند شروع به خرید مجدد چند دلار و بازسازی ذخایر خود کند.
برعکس، پزویی که درست در لبه این محدوده معامله می‌شود، یک مشکل است، زیرا نشان می‌دهد که آرژانتین ذخایر بیشتری، از جمله ذخایر قرض گرفته شده از ایالات متحده، را می‌فروشد. آرژانتین پیش از این – در دو دولت راست‌گرا – بیش از ۵۰ میلیارد دلار از صندوق بین‌المللی پول دریافت کرده است. باید نشان دهد که خط اعتباری جدید ۲۰ میلیارد دلاری از ایالات متحده نتیجه متفاوتی خواهد داشت.
منبع: شورای روابط خارجی (CFR) / ترجمه: سید علی موسوی خلخالی
نظر شما :