روسیه اروپایی‌ها را دو دسته کرد

دیپلماسی ایرانی: داخل دالان های سازمان ملل، سیل تماس هاست که جریان دارد. تلفن های همراه بدون توقف به صدا در می آیند و نمایندگان در دیدارهای مختلف شرکت می کنند و خارج می شوند بدون این که بتوان از چهره هایشان چیزی فهمید. حالت فوق العاده است، حملات روسیه پناهگاه های مخالفان را هدف قرار داده است، از جمله مجموعه هایی که واشنگتن آموزش داده و مسلح کرده است. در این جا است که واقعا می توان میزان جدیت امریکا در مبارزه با گروه های تروریستی را فهمید.

انتظار می رود، حداقل، نمایندگان 11 کشور در کنفرانسی که به آن "مجموعه دوستان سوریه" می گویند، شرکت کنند. آنها کسانی هستند که عملا پشت مخالفان سوری ایستاده اند. به رغم لحظه استثنائی روسیه و شکست هایی که مخالفان در همه جهت ها متحمل شده اند، امیدها بر ثمربخش بودن تماس ها بر باد رفته است: 7 کشور بیشتر حضور نمی یابند! این کشورها ایالات متحده امریکا، فرانسه، بریتانیا، آلمان، عربستان، ترکیه و قطر هستند.

عملیات روسیه کشورهای "دوست" را در دو راهی قرار داده که سبب شده است این مجموعه به "مجموعه 7" تنزل یابد. دلایل برخی کشورهایی که از این جمع خارج شده اند، معلوم است اما دیگر کشورها مواضع منفعلانه خود را عملی کرده اند. کشورهای ایتالیا، امارات متحده عربی، اردن و مصر به دعوت ها پاسخ مثبت ندادند.

یک منبع آگاه اروپایی که در تماس دائم با وزیر امور خارجه ایتالیا است، در این باره به روزنامه السفیر می گوید که مواضع ماتیو رینزی، نخست وزیر ایتالیا در برابر این قضیه کاملا روشن است، نمایندگان ایتالیا می گویند: «کشورشان مواضعی کاملا متفاوت در قبال روسیه دارد و نمی خواهد به همراه دیگر کشورها به رویارویی با آن برود.» آنها در ادامه می افزایند: «خیلی ساده است ما نمی توانیم بیانیه این مجموعه را امضا کنیم. ایتالیا به مواضع روسیه به شیوه دیگری نگاه می کند.»

مجموعه گروه 7 این طور نمی بیند که حملات روسیه توانسته مواضع گروه های مورد حمایت غرب را از بین ببرد. آنها در بیانیه خود از واژه های تحریک آمیز استفاده نکرده اند و حتی به طور مستقیم روسیه را محکوم نکرده اند اما به روشنی نگرانی خود را از خیزش مسکو بیان کرده اند. در بیانیه این گروه آمده است، «حملات روسیه هیچ دستاوردی جز پیچیده شدن افراط و تندروی در بر نداشته است.» آنها از روسیه خواسته اند که تنها بر داعش تمرکز کند و عملیات خود «علیه مخالفان و شهروندان سوری» را فورا متوقف کند.

همه اکنون در برابر واقعیت جدیدی هستند: روسیه در سوریه تا اطلاع ثانوی خواهد جنگید. این مساله سبب می شود تا دوستان مخالفان سوری نتوانند به راحتی موضع روشنی را اتخاذ کنند تا زمانی که مسکو در سوریه نقش آفرینی می کند. این بزرگترین مشکل گروه موسوم به «مجموعه دوستان سوریه» است.

حالا ورود نظامی روسیه به بحران سوریه باعث دو دستگی در میان اروپایی ها شده است. این چیزی است که یک دیپلمات عالی رتبه مطلع از آن چه در میان کشورهای اروپایی می گذرد، می گوید. او می گوید: «دو دستگی اروپایی ها در تعامل با مسکو بر سر بحران سوریه اکنون بر پرونده سوریه نیز سایه انداخته است. تقریبا نیمی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در «جبهه معتدل» تعامل با روسیه هستند.» او در ادامه می افزاید: «بعضی ها از طرفداران جبهه «اعتدال» بهانه های معتددی را می ْآورند. بعضی ها می گویند ورود روسیه با این حجم باعث تقویت برگه های بازی روسیه می شود، این به آن معنا است که دیگر نمی توان انتظار داشت حکومت سوریه وادار به دادن امتیازهای بیشتر شود. آنها می گویند از حالا به بعد منافع ایجاب می کند که روسیه را به عنوان محل اصلی که در طرف مقابل می نشیند، بنگریم. به ویژه در پرونده سوریه که دیگر ایران طرف مقابل نیست که بخواهد حساسیت برانگیز باشد. در مقابل عده ای می گویند باید از انتقاد شهدید از روسیه حذر داشت. چرا که چنین برخوردی به سود گروه های تندرو که صحبت از جنگ های صلیبی می کنند و فرقی میان روسیه و اروپا نمی گذارند، تمام می شود. به ویژه که بسیاری در اروپا می گویند که جنگ نظامی اکنون باید بیش از پیش علیه داعش ادامه یابد و عملی باشد.»

این اتفاقات سبب شده است تا اروپایی ها در دو راهی قرار بگیرند و به دنبال چارچوبی مشترک برای رسیدن به مواضعی مشترک بر سر دو مساله اساسی باشند: یکی این که دخالت روسیه تا کجا می تواند ادامه داشته باشد و دیگری این که آینده بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه چه خواهد شد.

اعضای جبهه اعتدال اروپایی مانعی نمی بینند که به روسیه فرصت داده شود تا دستورالعمل خود را در سوریه پیش ببرد، آنها می گویند تا زمانی که مسکو می گوید راه حل نظامی راه پایان بحران سوریه نیست، می توان روی آن حساب کرد. آنها یادآور می شوند که یک بار توانستیم به روسیه اعتماد کنیم و به موجب آن از ورود به جنگ سوریه جلوگیری شد و سوریه حاضر به خلع سلاح شیمیایی شد، چرا حالا نتوانیم دوباره به روسیه اعتماد کنیم؟

از سوی دیگر گفته می شود در حال حاضر روسیه به دنبال آن است که در اولین فرصت انتخابات پارلمانی زودهنگام به عنوان بخشی از راه حل سوریه برگزار شود. جبهه اعتدال اروپایی منتظرند ببینند ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تا چه اندازه به وعده ای که در این زمینه داده پایند است.

با این حال یک منبع آگاه که اخیرا با مقامات عربی شورای همکاری خلیج فارس دیدار کرده است، می گوید: «واشنگتن به مسکو هشدار داده است که مبادا در پرتگاهی سخت در سوریه گرفتار شوید. اما کلا از ورود نظامی روسیه در سوریه ناخرسند نیست.»

او در ادامه می افزاید: «آنها روی روسیه حساب کرده اند که بیش از پیش در سوریه درگیر شود به خصوص که خودشان از آن طرف بیشتر از همیشه به مخالفان سلاح می دهند.»
 

منبع: السفیر / ترجمه: سید علی موسوی خلخالی