ولادیمیر پوتین، قهرمان ملت عرب

دیپلماسی ایرانی: بیشتر مردم عرب تحرکات ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در بحران اوکراین و مواضعی که در قبال کریمه و اوکراین در پیش گرفته است را از دریچه مردی قدرتمند می بینند که می خواهد از استقلال کشورش محافظت کند، چیزی که بر این باورند خود در کشورهایشان ندارند. در این میان عده کمی هستند که فکر می کنند پوتین چهره دیکتاتوری است که تلاش می کند دوران خونین استالین را احیا کند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قنطره که سایتی وابسته به روشنفکران عموما عراقی ساکن آلمان است، بسیاری از اعراب با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در بحران اوکراین هم صدا هستند، آنها پوتین را رهبری تصور می کنند که می خواهد از استقلال کشورش محافظت کند، چیزی که بسیاری از آنها اثری از آن در کشورشان نمی بینند.

بعد از گذشت نیم قرن از سقوط اردوگاه کمونیسم، مردم عرب همچنان روسیه را هم پیمان خود می بینند. به اعتقاد آنها روسیه جدید در امتداد همان روسیه کمونیستی است که از "قضایای امت عربی" حمایت می کند. آنها ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه را رهبری قدرتمند می بینند که توانسته است بر منطقه مسلط شود و پایگاه های خود را در منطقه با احتیاط مستقر کند.

چه تفسیری از این تمایل و هم صدایی افکار عمومی و نخبگان عربی با سیاست های پوتین در اوکراین می توان کرد؟

ابراهیم منصور، رئیس اجرایی تحریریه روزنامه مصری التحریر در تحلیل مواضع پوتین از نگاه مصری ها می گوید که نگرانی عربی ای در قبال آن چه پوتین در اوکراین انجام می دهد، وجود دارد، مشابه همان نگرانی ای که مصری ها از رفتار روسیه در حوادث ژوئن 2013 داشتند.

وی در این باره می گوید: «عده ای می گویند آن چه در اوکراین رخ داد نوعی کودتا بود، در حالی که بعضی ها آن را انقلابی دقیقا شبیه آن چه در مصر اتفاق افتاد، می دانند.»

ابراهیم منصور در ادامه ولادیمیر پوتین را با ژنرال عبدالفتاح السیسی در مصر مقایسه می کند و می گوید: «هر دوی آنها افراد منضبطی هستند، هر دوی آنها نیز رهبری دستگاه های امنیتی در کشورشان را بر عهده دارند و هر دو نیز در مرحله مهم و حساسی از تاریخ کشورشان به سر می برند.»

از نگاه عربی، بسیاری از مردم عرب بر این اعتقادند که امروز بهار عربی وارد مرحله زمستانش شده و حتی شاید بتوان گفت فصل خزان آن فرا رسیده است، هر کشوری که بهار عربی را تجربه کرده بلافاصله بعد از آن سقوط را نیز تجربه کرده است. دکتر ابراهیم ابراش، وزیر سابق فرهنگ در حکومت خودگردان فلسطینی از جمله کسانی است که چنین اعتقادی دارد. وی در این باره می گوید: «هویت و نتیجه بهار عربی اکنون کشف شده است. همه نخبگان و حتی مردم عربی که بهار عربی را رقم زدند، هویت خود را فاش کرده اند. دیگر اعراب حاضر نیستند فریب امریکا را بر سر آن چه در اوکراین می گذرد، بخورند.»

با توجه به این مکاشفه بیشتر اعراب بر این اعتقادند که آن چه در اوکراین می گذرد تلاش برای ایجاد آشوب در آن منطقه است. ابراش در این باره می گوید: «اعراب آن چه در اوکراین می گذرد را دقیقا مشابه آن چه در کشورشان می گذرد، می دانند، در نتیجه می گویند که بهار عربی دروغی بود که بر ملت های عرب گذشت و سپس کشف شد، برای همین نمی خواهند دیگر فریب هیچ کدام از اظهارات امریکا را در اوکراین بخورند.»

اکنون می توان گفت که مردم عرب تقریبا در برابر آن چه در پی بهار عربی در کشورهایشان گذشت، هم صدا هستند، آنها اکنون مخالف سرسخت نامیدن بحران اوکراین به بهار اوکراین هستند. به رغم این که غرب بر این اعتقاد است که آن چه در اوکراین می گذرد انقلابی حقیقی است، جهان عرب، هم مردم و هم نخبگان آن، حوادث آن را با فروپاشی ها و خرابی هایی که در طول سه سال گذشته بر منطقه عربی گذشت، مقایسه می کنند و در نتیجه همان طور که روزنامه نگار مصری می گوید به این اعتقاد می رسند که "اعراب با بازگشت نفوذ روسیه به اوکراین هم صدا هستند و به آن ابراز تمایل می کنند."

این در حالی است که صالح القلاب، وزیر سابق اطلاع رسانی اردن در یکی از صفحات اینترنتی عربی خود در این زمینه می نویسد: «ولادیمیر پوتین در میدانی باز می کند که همان طور که می بینیم منطقه را در معرض تحولات ناگهانی و رویدادهای آنی قرار می دهد. سیاست او کل اروپا را به سمت جنگی سخت و نه تنها سرد رهنمون می سازد.»

این عبارت تا اندازه بسیاری بیان کننده نظرات عده کمی از نخبگان عرب مخالف نقش پوتین در منطقه کریمه است. همچنین با این دیدگاه مخالفان حکومت بشار اسد که پوتین را دیکتاتوری حامی رئیس جمهوری سوریه می دانند که به او سلاح می دهد تا مخالفانش را سرکوب کند، هم صدا هستند. آنها نقش پوتین در اوکراین را در امتداد نقش مواضع او در حمایت از دیکتاتوری ها می دانند.

دکتر ابراهیم ابراش با این دیدگاه مخالف است. وی می گوید: «رئیس جمهور ویکتور یانوکوویچ کسی بود که از طریق انتخابات به عنوان حکم ران اوکراین انتخاب شد. در حالی که آن چه افکار عمومی را علیه او تحریک کرد مصالح امریکا بود که از گروه های هم سو با امریکا که مورد حمایت مالی آن هستند و از حضور این کشور سود می برند، حمایت کرد. امریکا تلاش می کند به کمک این گروه ها اوکراین را تجزیه کند تا به این ترتیب روسیه را از طریق هم پیمانان سنتی اش تضعیف کند.»

برخی از ناظران بر این اعتقادند که مواضع اعراب از نقش پوتین در کریمه ناشی از حس خصومت تاریخی ای است که اعراب از امریکا دارند. همچنان بسیاری از مردم عرب بر این اعتقادند که کشورهای غربی در حال دسیسه چینی علیه آنها برای تخریب کشور و به تاراج بردن ثروت های عمومی شان هستند، این مساله سبب می شود تا آنها به اردوگاه مخالف غرب بیشتر گرایش پیدا کنند که روسیه نماد آن است. دکتر ابراهیم ابراش می گوید که این موضع همواره در ذهن سیاسی اعراب جا خوش کرده است.

ابراهیم منصور نیز می گوید اعراب بازسازی نقش روسیه در تحقق معادلات دو قطبی را که در ابتدای دهه نود قرن گذشته میلادی از میان رفت، موثر می دانند و می گویند که به این ترتیب می توان از درگیری مصالح روسیه و امریکا نهایت استفاده را کرد.