سایه شکست بر نتایج سفر اوباما به ریاض

دیپلماسی ایرانی: منابع عربستانی می گویند که در ریاض همه نگاه ها به سفر باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا به ریاض که قرار است روز جمعه انجام شود، دوخته شده است. ناظران انتظار دارند که این سفر بتواند حالت تردیدی که بر دیپلماسی امریکا در قبال تحولات خاورمیانه به ویژه پرونده سوریه ایجاد شده است از بین ببرد.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، منابع عربستانی می گویند که از اوباما انتظار ندارند در این سفر او بحث های سابق خود را تکرار کند و نارضایتی عربستانی ها را برانگیزد بلکه بر عکس منتظرند که مواضع صریح امریکا را در قبال پرونده سوریه از زبان رئیس جمهوری امریکا بشنوند.

مشابه این انتظارات را روز سه شنبه امیر سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان در نشست اتحادیه عرب در کویت بیان کرد که به روشنی انتظارات ریاض از سفر باراک اوباما را نشان می دهد. امیر سلمان در سخنرانی خود در نشست کویت گفت: «تنگنای سوریه نیازمند تغییر در موازنه های قوا به روی زمین دارد.» وی در این سخنرانی جامعه جهانی را متهم کرد که مخالفان سوری را فریب داده است.

تحلیلگران سیاسی محلی عربستان می گویند که انتظار ندارند باراک اوباما درباره شیوه مبارزه بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه با مخالفانش در سفر خود به ریاض سخنی به میان آورد. به اعتقاد آنها وی در این سفر بر راه حل سیاسی از دریچه مذاکرات ژنو 2 تاکید خواهد کرد به رغم این که متحدان امریکا از جمله عربستان معتقدند که بشار اسد به راه حل سیاسی مگر تحت فشار تن نخواهد داد. عربستانی ها می گویند که باید مخالفان مسلح بشار اسد مورد حمایت تسلیحاتی قوی قرار بگیرند تا به این ترتیب موازنه نظامی به روی زمین در سوریه دگرگون شود و بشار اسد تحت فشار قرار بگیرد. مساله ای که هنوز امریکایی ها بر سر آن قانع نشده اند. امریکایی ها از این نگران هستند که سلاح های پیشرفته به دست مخالفان تندرو و افراطی مخالف اسد که عموما از جریان های شبه نظامی نزدیک به القاعده محسوب می شوند، بیفتد و این مساله به چالشی جهانی تبدیل شود.

مسئولان عربی کشورهای خلیج فارس همچنان امیدوارند که با گذشت زمان رئیس جمهوری امریکا بپذیرد که نقشی فعال تر در بحران سوریه ایفا کند اگر چه اوباما بارها به روشنی اعلام کرده است که واشنگتن به هیچ وجه قصد مداخله نظامی در سوریه را ندارد.

با این حال نه تنها عربستانی ها بلکه خود مقام های امریکایی نیز نسبت به نتایج ایجابی سفر باراک اوباما به ریاض تردید دارند. بسیاری می گویند که امریکا مدتی است عربستان را از معادلات منطقه ای کنار گذاشته و دیگر اعتباری برای آن قائل نیست.

تمارا کوفمن ویتس، معاون وزیر امور خارجه امریکا در امور خاور نزدیک در سال های 2009 تا 2012 در این باره می گوید: «بی شک رئیس جمهور اوباما در سفر خود به ریاض با خواسته هایی از جانب عربستانی ها بر سر مسلح کردن فوری مخالفان اسد با سلاح های پیشرفته با هدف تغییر موازنه های نظامی به روی زمین در سوریه مواجه خواهد شد.»

ویتس که در حال حاضر مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه سابان در لندن است در ادامه می گوید: «اما مساله این است که برای باراک اوباما بسیار سخت است که بتواند به راحتی چنین تصمیمی را بگیرد و برای همین انتظار می رود که این سفر نتواند انتظارات متحدان عربی امریکا را برآورده کند.»

تحلیلگران انتظار دارند که اوباما در این سفر تنها بر حمایت از مخالفان با سلاح های سبک تاکید کند که البته این مساله نیز تنها برای راضی کردن متحدان عرب امریکا در حوزه خلیج فارس خواهد بود.

در کنار مساله سوریه موضوع ایران نیز از دیگر مسائل اختلافی امریکا با عربستان محسوب می شود. عربستانی ها بر این اعتقادند که کاهش تحریم های ایران در پی توافق ژنو و خودداری امریکا از حمله نظامی به سوریه به روابط تازه تهران – واشنگتن مربوط است که در آن جایی برای عربستانی ها در نظر گرفته نشده است. عربستانی ها انتظار دارند که اوباما در سفر خود به ریاض به صراحت بگوید که مواضعش را در قبال ایران تغییر خواهد داد و علاوه بر آن رویکرد جدیدی را در قبال مصر جدید اتخاذ خواهد کرد. همچنین انتظار دارند که وی اطمینان های تازه ای را به عربستانی ها بر سر مذاکرات صلح فلسطین و اسرائیل بدهد.

دنیس راس، مشاور ارشد سابق باراک اوباما در این باره می گوید: «اوباما به عربستان نمی رفت و با پادشاه این کشور دیدار نمی کرد اگر احساس نمی کرد که ضروری است اطمینان هایی را به عربستانی ها بدهد.»

با این حال بسیاری از تحلیلگران نسبت به موفقیت آمیز بودن سفر رئیس جمهوری امریکا به عربستان تردید دارند و می گویند که انتظار نمی رود در این سفر بسیاری از توافقات در زمینه های مختلف منطقه ای به ویژه در بحث مبارزه با تروریسم حاصل شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11