تحریم ها موضع روحانی در مذاکرات را تضعیف می کند

دیپلماسی ایرانی:نورمن لمونت،رئیس اتاق بازرگانی بریتانیا- ایران و وزیر دارائی سابق بریتانیا، اخیرا همراه با جک استراو، وزیر خارجه اسبق بریتانیا به تهران سفر کرد. او در یادداشتی در فایننشال تایمز به  برآوردی که از سفر به تهران داشته اشاره کرده و از توافق هسته ای حمایت می کند. آنچه در زیر می خوانید متن این یادداشت در این روزنامه انگلیسی است.

 زمانی که حسن روحانی به قدرت رسید، حسین دهباشی، فیلم ساز، مستندی سیاسی در مورد او ساخت و روحانی آن را روی وب سایت خود قرار داد. اما دهباشی به واسطه این مستند تحت فشار قرار گرفت. اینکه روحانی در داخل با فشار مخالفان مواجه باشد جای تعجبی ندارد. او در خانه در مورد مسائلی که در جریان انتخابات قول آنها را داده بود، پیشرفت سریعی نخواهد داشت. در عرصه بین المللی نیز موفقیت در مورد موضوع حساس مذاکرات هسته ای، به هیچ وجه تضمین شده نیست.

در حالی که غرب و به خصوص سنای آمریکا در مورد منطق تعامل با ایران در حال مباحثه هستند، این نکته اهمیت دارد که حساسیت موضع روحانی و پیامدهای خطرناک شکست در توافق هسته ای با ایران را به خاطر داشته باشیم.

اگر نتیجه مذاکرات هسته ای به اعضای کابینه روحانی واگذار شود که بیش از کابینه اوباما مدرک دکترای دانشگاه های آمریکایی را دارند، شانس موفقیت زیاد خواهد بود. من در جریان سفر اخیر خود به ایران به عنوان عضو پارلمان بریتانیا، با مقامات عالی رتبه ایرانی از جمله محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران و رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای و همچنین رئیس دفتر رئیس جمهور و مشاور رهبری عالی جمهوری اسلامی ملاقات کردم. در این ملاقات ها روشن بود که هر گونه توافق هسته ای نه تنها باید از سوی دولت تایید شود، بلکه باید چراغ سبز دیگر کانون های قدرت در ساختار جمهوری اسلامی را نیز دریافت کند.اجازه رهبری عالی جمهوری اسلامی، اعضای مجلس شورای اسلامی و فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این زمینه ضروری است.برخی مخالفان با دولت روحانی منافع شخصی دارند. روحانی اخیرا این نکته را خاطرنشان کرده است که برخی از تحریم ها سود برده اند در حالی که مردم نمی توانند پسته بخرند.

من هر شب در تلویزیون اتاق هتل تصاویر رهبری عالی جمهوری اسلامی را می دیدم که شیطان بزرگ را محکوم می کردند و جمعیت نیز شعار مرگ بر آمریکا سر می داد. آنچه شگفتی من را بر انگیخت این بود که ایران واقعی این جمعیت شعار دهنده است یا وزرای تحصیلکرده آمریکای کابینه روحانی؟

گوش فرا دادن به سخنان رهبری عالی جمهوری اسلامی ، موجب درک نکته های ریزی می شود. ایشان مانند بنیانگذار انقلاب اسلامی، آمریکا را محکوم می کنند اما در عین حال مذاکره کنندگان هسته ای را فرزند انقلاب می خوانند. ایشان به تیم مذاکره کننده اجازه مذاکره داده اند اما در عین حال تردید خود را در مورد حصول نتیجه اعلام کرده اند. بی اعتمادی به غرب و بریتانیا در ایران عمیق و گسترده است و تاریخ نمونه های زیادی برای این بی اعتمادی دارد.

وزرای کابینه روحانی به ما گفتند که مسائل دشوار برای مراحل بعدی مذاکرات است و در این گفت و گو ها باید به درکی مشترک از مفاد توافق نهایی بر سر مساله هسته ای ایرات دست یافت. غرب خواستار محدودیت برنامه های غنی سازی ایران تا اندازه ای است که هسته ای شدن این کشور را ناممکن کند و ظریف این را یک مشکل بزرگ می داند.

شفافیت و حق بازرسی اعلام نشده از فعالیت های هسته ای ایران نیز مهم است. خوشبختانه توافق هسته ای مقدماتی ژنو نظام بازرسی ها را تقویت کرده است. اما درخواست اسرائیل و برخی جمهوریخواهان آمریکایی در مورد برچیدن برنامه های هسته ای ایران غیر واقع بینانه است.

برنامه های هسته ای ایران با افتخار ملی آمیخته شده است. ایران می خواهد از نظر علمی عقب گرد نداشته باشد. به همین دلیل ظریف تاکید دارد که برنامه های تحقیقات هسته ای ادامه پیدا می کند و این از نظر غرب یک مشکل است.

اینکه گفته می شود تحریم های بیشتر به برچیده شدن برنامه های هسته ای ایران منجر می شود، یک دیدگاه غیر واقع بینانه است. پیش از تحریم ها ایران کمتر از 200 دستگاه سانتریفوژ داشت اما امروز شمار این سانتریفوژها به نزدیک 20 هزار دستگاه رسیده است. تحریم های بیشتر به روندی منجر می شود که تندروها خواستار آن هستند: تنگنای اقتصادی و فشار بر مردم. افکار عمومی ایران هم اینگ نیز غرب را مسئول اعمال تحریم های سخت علیه کشور می داند و در صورتی که سنای آمریکا تحریم های بیشتری را به تصویب برساند، مذاکرات شکست می خورد.

حتی اگر توافق هسته ای به برقراری روابط گسترده تر منجر نشود هم باز ارزشمند خواهد بود. خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای به نفع اسرائیل و عربستان سعودی است و آنها در این شرایط امن تر خواهند بود. در صورتی که این توافق به شکست برسد، برنامه هسته ای ایران جز با اقدام نظامی متوقف نخواهد شد.

اگر توافقی حاصل شود، روابط ایران با آمریکا و بریتانیا هم به تدریج بهبود می یابد. از سوی دیگر ایرانی که برای سرمایه گذاری خارجی درهای خود را گشوده باشد، زمینه نفوذ بیشتر را نیز فراهم کرده است. این روند می تواند سیر تکاملی دوران پسا انقلابی ایران باشد و این چیزی است که برای محافظه کاران خوشایند نیست.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10