ورود تمام قد امریکا به بحران سیاسی در بحرین

نویسنده: سالار سیف

دیپلماسی ایرانی: بحران بحرین باز به سرخط برخی اخبار منطقه ای بازگشته است. روزنامه های لبنان در روزهای گذشته اخباری را در باره دیدار غیر علنی وزیر دفاع امریکا از بحرین منتشر کردند. بر اساس گزارشهای روزنامه های السفیر و الاخبار لبنان وزیر دفاع امریکا در دیدار با شاه بحرین از وی خواسته است که نخست وزیر را برکنار کند.

 به گفته این منابع چاک هیگل از ملک حمد بن سلمان آل خلیفه، پادشاه بحرین خواسته است که اصلاحات سیاسی در کشورش انجام دهد. این اصلاحات مسائلی نظیر گوش فرادادن به توصیه های شریف بسیونی، رئیس کمیسیون تحقیق بین المللی ، آزادی زندانیان دستگیر شده از جمله کسانی که برای آنها حکم صادر شده را شامل می شود.بر اساس این درخواست  تمامی رهبران مخالفان از جمله ابراهیم شریف، رئیس جنبش چپ "وعد" و شیخ حسن المشیمع، دبیر کل جمعیت "حق" و همچنین شیخ محمد حبیب المقداد و نبیل رجب، حقوقدان و عبدالهادی الخواجه و افراد دیگر باید حکم آزادی خود را دریافت کنند. هیگل همچنین خواستار آزادی همه پزشکان و بیمارانی که در جریان اعتراض های مردمی دستگیر شده اند، نیز شده است.

به گزارش روزنامه تابناک  به نقل از روزنامه الاخبار هنگامی که امیر بحرین  و نخست وزیر این کشور در پاسخ به تقاضاهای طرف امریکایی خواستار دادن زمان کافی برای بررسی این پیشنهادها شد، هیگل در پاسخ به وی گفت: «من برای مشورت این جا نیامده ام، بلکه برای ابلاغ دستوری از سوی دولت امریکا آمده ام و پادشاه بحرین باید این دستورات را اجرا کند در غیر این صورت تصمیم های دیگری خواهیم گرفت.»

 با توجه به اینکه این اخبار از سوی منابع رسمی مورد تایید یا تکذیب قرار نگرفته باید تحلیل کرد که این گزارش ها تا چه میزان با واقعیت های صحنه تحولات در بحرین و مواضع امریکا همخوانی دارد و احتمال صحت و سقم ان را در بوته تحلیل قرار داد:

 واقعیت آن است که دولت امریکا از اغاز اعتراضات مردمی در بحرین بر حمایت خود از ال خلیفه مکررا تاکید کرده و قراین کافی وجود دارد که نشان می دهد دولت امریکا با انجام تغییرات اساسی و کنار رفتن ال خلیفه از قدرت مخالف است. از سوی دیگر امریکا حتی قبل از تحولات سه سال اخیر خواستار اصلاحات در این کشور و قدرت گرفتن بیشتر ولیعهد شیخ سلمان در مقابل شیخ خلیفه نخست وزیر بوده است.  شیخ خلیفه از سال ۱۹۷۱  نخست وزیر بحرین بوده و عملکرد مستبدانه و توام با فساد او ریشه بسیاری از نارضایتی ها در این جزیره بوده است . بحرین پایگاه ناوگان پنجم امریکاست  و همچنین بندر مالی بحرین مهمترین قطب مالی خاورمیانه است که هر دو این مشخصات ایجاب می کند که ثبات و ارامش در این جزیره کوچک برای غرب و امریکا اهمیت داشته باشد . قبل از دیدار مورد ادعای روزنامه های لبنانی نیز گزارشهای متعددی وجود داشت که نشان می داد امریکا از حل و فصل بحران از طریق توافق مخالفان با حاکمیت حمایت می کند.

 پیش از ورود نیروهای عربستان به بحرین در مارس ۲۰۱۱ رابرت گیتس وزیر دفاع سابق امریکا سرگرم یک پخت و پز سیاسی بین ولیعهد و جنبش الوفاق بود که این تلاشها با ورود نیروهای سعودی بی نتیجه ماند. دولت امریکا و کنگره و سنای این کشور در سه سال گذشته خواستار اجرای توصیه های کمیسیون تحقیقات شریف بسیونی بوده و مخالفان بحرینی توانسته بودند لابی قدرتمندی را در کنگره و سنای این کشور برای اعمال  فشار به دولت های امریکا و بحرین ایجاد کنند . سناتور جمهوری خواه ماکو ربیو از ولایت فلوریدا که از شخصیهای اینده دار حزب جمهوری خواه  امریکاست محور یک سری اقدامات و توصیه ها به دولت امریکا برای فشار به دولت بحرین بوده است. مخالفان بحرینی در امریکا توانسته اند لابی قدرتمندی را در کنگره و سنا ایجاد کنند و وزارت خارجه و وزارت دفاع امریکا را وادار به ارایه گزارش های دوره ای راجع به بهبود شرایط سیاسی در بحرین کنند.

امریکا در سه سال گذشته با سفر پادشاه بحرین به واشنگتن مخالفت کرده و تنها پذیرای ولیعهد این کشور بوده است . در اخرین دیدار ولیعهد از واشنگتن در سال جاری میلادی به شکل تحقیر امیزی با وی در ملاقاتها رفتار شد. ولیعهد بحرین قبل از ان در اجلاس سالیانه گفتگوهای منامه بهنگام سخنرانی افتتاحیه و تشکر از دوستان بحرین نامی از امریکا نبرده بود. بر همین اساس امریکایی ها در سفر ولیعهد به واشنگتن وی را گوشمالی دادند و پاسخ بی اعتنایی معنا دار او را در اجلاس منامه دادند. با این وجود گزینه امریکایی ها برای اصلاحات در بحرین ولیعهد است که به نظر می رسد از قدرت کافی برای انجام خواسته های امریکایی ها در مقابل پدر و عموی خود و حامیان سعودی انها برخوردار نیست.

 از سوی دیگر در یک سال گذشته با اوج گرفتن بحران سوریه و محور قرار گرفتن این بحران در دیپلماسی منطقه ای امریکا شرایط برمردم بحرین سخت تر شده و تندروها در حاکمیت در استفاده از ابزار سرکوب جری تر شده اند. آخرین اقدام انها دستگیری  خلیل مریوق شخصیت دوم جنبش الوفاق بوده که موج جدیدی از نا ارامی ها را در این کشور سبب شده است.  با دستگیری شخصیت برجسته الوفاق ومحاکمه فله ای مخالفان در رزوهای گذشته و صدور احکام سنگین برای ۹۰ نفر از مخالفان دولت بحرین نشان داده که قصد عقب نشینی در مقابل مردم را نداشته و پس از قلع و قمع سران گروههایی که خواستار سقوط ال خلیفه بوده اند اکتون یک گام پیشتر نهاده و بدنبال دستگیری سران اپوزیسیون میانه رو و طرفدار اصلاحات است.

 شکی نیست که این اقدامات دولت بحرین که میزبان ناوگان پنجم امریکاست  دولت اقای اوباما را در داخل دچار مشکل کرده است.  بطوریکه طی چند ماه گذشته نهادهایی مثل بنیاد گارنگی پیشنهاد کرده اند که دولت امریکا به طور جدی به انتقال پایگاه نظامی خود از بحرین فکر کند چرا که وجود این پایگاه موجب حمایت غیر منطقی دولت امریکا از یک رژیم سرکوبگر شده است.

دولت امریکا در کنار زدن نخست وزیر سالخورده بحرین با عربستان سعودی دچار چالش های بسیار جدی خواهد شد. امریکایی ها انقدر در بحرین نفوذ دارند که بتوانند به شاه این کشور برای برکناری نخست وزیر دستور دهند. اکنون پرسش اینجاست که ایا سعودی ها که برای برهم زدن مصالحه دولت با اپوزیسیون در سال ۲۰۱۱ نیروی نظامی به بحرین اعزام کرده اند اجازه خواهند داد ملک حمد عموی بد نام خود را کنار بگذارد؟ توصیه امریکا به دولت بحرین وقتی جامه عمل خواهد پوشید که عربستان به این تغییر یا رضایت دهد یا وادار شود.

نکته پایانی اینکه هنوز بین کف مطالبات مردم که ایجاد یک نظام مشروطه در بحرین و برخورداری از پارلمان و دولت  منتخب می باشد و توصیه امریکا مبنی بر بر کناری نخست وزیر فاصله زیادی وجود دارد اما این گام در جای خود می تواند موجب دلگرمی اپوزیسون برای بازگشت به مذاکرات با حاکمیت شود.