اضطرار غرب برای رسیدن به تفاهم با ایران

دیپلماسی ایرانی: شاید آغاز از لبنان باشد. تغییر دولت در لبنان نشان می دهد که نخستین تغییرات منطقه ای از این جا آغاز می شود. این چیزی است که می توان از بازگشت نقش عربستان به لبنان نیز برداشت کرد، اتفاقی که ماحصل و نتیجه تماس های مستقیم  حکومت ها با یکدیگر بوده است. بدیهی است که تایید حزب الله از تمام سلام و موافقت با او برای نخست وزیری و سکوت میشل عون، هم پیمان حزب الله با توصیه های ایران صورت گرفته است. این به آن معنا است که تغییراتی در سوریه در شرف وقوع است. البته به آن معنا نیست که ایران پذیرفته است که بشار اسد به زودی سقوط خواهد کرد، یا این که به سقوط او کمک می کند، بلکه نشان می دهد که ایران برای حفاظت از منافعش و کاهش از هزینه و ضررهای احتمالی تدابیر تازه ای اندیشیده است. برای همین در این کش مکش به فکر جایی برای خودش است.

با کاهش یا پایان نفود نظام حاکم بر سوریه در لبنان، این ایران است که جای سوریه را در لبنان خواهد گرفت و نقش رهبری جریان های طرفدار خود را ایفا خواهد کرد. این واقعیت است که باید در لبنان پذیرفت. از این مهم تر نتیجه تازه ای است که ایالات متحده امریکا و روسیه در قبال وقایع سوریه به آن رسیده اند، مساله ای که به نظر می رسد به تفاهمی تازه میان آنها انجامیده است، و آن این که دو طرف اکنون به این واقعیت پی برده اند که درگیری های سوریه در حال سرایت به کشورهای پیرامونی سوریه است که این مساله برای آنها ممنوع و غیر قابل قبول به حساب می آید، برای همین خود را مسئول می دانند که انضباط لبنان حفظ شود و پروژه های خرابکاری و بحران سازی در این کشور دنبال نشوند و فورا متوقف شوند، این مساله هم برای ایران و هم برای امریکا و هم برای روسیه مهم است. برای ایران از این بابت اهمیت دارد که اولا می تواند به هم پیمان سوریه ای اش کمک کند که درگیر بحرانی تازه در لبنان نشود و ثانیا اگر بنا باشد مرحله تازه ای در سوریه آغاز شود، زمینه های ورود به مرحله جدید آسان تر مهیا شود.

حوادث لبنان را سناریوی دیگر و مشابهی البته با آتشی ملایم تر قطع می کند، سناریویی که کمتر زیر ذره بین توجهات قرار دارد، و آن بحرین است. از یک سو از ماه فوریه گذشته در این کشور گفت وگوهای ملی آغاز شده و مخالفان شیعه حکومت پس از بازگشت از سفر ناگهانی شان به مسکو موافقت نهایی خود را برای مشارکت در این گفت وگوها را به تعویق انداختند. و از سوی دیگر تلاش می شود که چارچوبی جدید برای راضی کردن تمامی طرف های درگیر در بحرین حاصل شود، تصمیم های اخیری که در این کشور گرفته شده است، مقدمات رسیدن به این راه حل توافقی محسوب می شود. در بحرین نیز همانند لبنان، ایران نقش مهمی دارد و می تواند برای رسیدن به آرامش در این کشور کمک های بسیاری کند. برخی منابع راه های رسیدن به ثبات در منطقه را به پرونده عراق نیز ربط می دهند، اگر مالکی بتواند بحران جاری در کشورش را حل کند، آن گاه تحولی بزرک در این کشور صورت خواهد گرفت که به آرامش در منطقه بسیار کمک خواهد کرد. اخیرا جان کری، وزیر امور خارجه امریکا در سفر خود به آنکارا از طرف ترکی خواست تا روابط خود با بغداد را بهبود بخشد و به نظر می رسد مالکی نیز در همین مسیر حرکت می کند.

اشتباه است اگر به قدرت ایران در نقش آفرینی های منطقه ای اش شبهه ای وارد شود. نقش ایران به هیچ وجه نه در لبنان و نه در بحرین، عراق و سوریه کاسته نخواهد شد و این مساله رسیدن به تفاهم با ایران برای غربی ها و در راس آنها امریکایی ها را الزام آور خواهد کرد. در میان نقش عربستان نیز مهم است. عربستان در لبنان چاره ای ندارد که برای حفظ ثبات این کشور نظر مثبت ایران را جلب کند. یعنی این که اگر قصد پیشبرد سناریویی را دارد، سناریویی را پیش ببرد که حزب الله در آن نقشی کلیدی داشته باشد و به آن اطمینان داده شود که از توطئه های خارجی به دور خواهد بود. در بحرین نیز چاره ای نیست که توافقی غیر مستقیم میان ایران و عربستان حاصل شود. تمامی نشانه ها حاکی از آن است که نشانه هایی برای رسیدن به یک تفاهم ایجابی و البته ناگهانی از سوی تهران برای بحرین در راه است، اگر چه این به آن معنا نیست که چون دولت در ایران در حال تغییر است پس این اتفاقات نیز به همین دلیل رخ خواهند داد. مصالح ایران فراتر از انتخابات ریاست جمهوری داخلی اش تعریف می شوند.

تمامی این خوش بینی ها به این دلیل است که به روشنی می بینیم که حتی وزیر امور خارجه امریکا نیز صحبت از راه حل سیاسی مناسب برای سوریه می زند. شاید واشنگتن همچنان بر رفتن اسد تاکید داشته باشد اما در نهایت اعتراف می کند که باید برای حل بحران سوریه راه حل سیاسی یافت. در این میان چاره ای نیست که برای رسیدن به تفاهم نظر ایران را نیز جلب کنند و از تهران نیز بخواهند که در حل دیگر پرونده های بحران زای منطقه کمک کند.

منبع: الحیات/ تحریریه دیپلماسی ایرانی