درگیری شیعه و سنی ابزاری برای مهار نفوذ ایران

دیپلماسی ایرانی: مرکز مطالعات امریکایی استراتفور خبر از نزاع اطلاعاتی میان نظام سوریه با امریکا و همپیمانان منطقه ای او در شمال لبنان داده است. هدف امریکا تسلط بر راه های ارسال کمک های نظامی از شمال لبنان به داخل سوریه است. استراتفور به این مساله اشاره می کند که طرابلس یکی از مهم ترین شهرهای لبنان است و دلیل آنکه پس از بحران در سوریه جریان سلفی گری وهابی در آن رشد زیادی داشته است را بالا بودن میانگین فقر ، تفاوت های مذهبی و طایفه ای و درنهایت بالا بودن تراکم جمهیت در این منطقه می داند. این مطنقه موقعیت استراتژیکی دارد که از یک سو برای ایران و سوریه به عنوان محور مقاومت و از سوی دیگر برای امریکا و دوستانش از اهمیت خاصی برخوردار است. دیپلماسی ایرانی با محمدعلی مهتدی، تحلیلگر مسائل منطقه ای در خصوص اهمیت استراتژیک منطقه شمال لبنان، فعالیت ایران در این منطقه و نگرانی امریکا از افزایش سلفی گری در طرابلس و شمال لبنان گفتگویی داشته است که در زیر می خوانید:

به گزارش مرکز مطالعات امریکایی استراتفور منطقه شمال لبنان محل اصلی نزاع میان عربستان و سوریه خواهد شد. به نظر شما این منطقه چه ویژگی هایی را داراست و از نظر استراتژیکی چه اهمیتی برای کشورهای دیگری همچون امریکا و یا عربستان دارد ؟

تنها منطقه شمال لبنان نیست بلکه در روزهای اخیر به ویژه روز جمعه شاهد بحران شدیدی در شهر صیدا در جنوب لبنان بودیم. به دلیل هم مرز بودن لبنان با سوریه بحران این کشور در حال سرایت به لبنان هم می باشد. همانطور که می دانید لبنان موزاییکی از مذاهب و ادیان مختلف سنی، شیعه، علوی، مسیحی، مارونی و انواع و اقسام کلیساهای مسیحی است. برنامه این است که عربستان سعودی و قطر از آن حمایت می کنند که هدف آنها دامن زدن به اختلافات شیعه و سنی است. مدتی است که شاهد ظهور جریان های تکفیری در لبنان هستیم، به ویژه آنکه در شهر طرابلس منطقه هم مرز با سوریه در شمال لبنان و همچنین در شهر صیدا که اکثریت سکنه آن سنی هستند. تکفیری ها تنها یک هدف را دنبال می کنند و آن هم مقابله با مقاومت اسلامی حزب الله است، به ویژه در جنوب لبنان و در شهر صیدا فردی به نام "شیخ احمد اسیر" گروهی را در این منطقه راه انداخته و به شدت به حزب الله حمله می کند. روز گذشته نیز آنها قصد داشتند تا در مقابل بنگاهی به نام فاطمه زهرا که وابسته به شیعیان است تجمع کرده و دست به اقدامات تروریستی بزنند. همچنین در اطراف صیدا مناطق شیعه نشینی است که آنها قصد حمله مسلحانه به این حومه شیعه نشین داشتند  که با دخالت ارتش لبنان درگیری رخ نداد. اما به نظر می رسد صحنه لبنان آبستن حوادثی است و هدف کشورهایی که پشت این جریان هستند کشاندن پای حزب الله لبنان به جنگ های داخلی است تا از هدف اصلی خود که مقابله با رژیم صهیونیستی باز بماند.

اهمیت شمال لبنان نیز در این است که دولت در آن  منطقه بسیار  ضعیف بوده و مخالفان و کشورهایی که به مخالفان سوریه کمک می کنند از طریق بندر طرابلس اسلحه وارد کرده و از طریق مرز لبنان و سوریه به داخل سوریه قاچاق می کنند. اخیرا شاهد درگیری هایی بودیم در مرز لبنان و سوریه در شمال لبنان در خصوص همین مساله و برخی از تکفیری ها با ارتش لبنان درگیر شدند که دراصل ارتش لبنان را نیز تکفیر کردند و به این ترتیب فضای بسیار بحرانی در لبنان پدید آمد.

این منطقه برای ایران و سوریه نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، آیا این دوکشور فعالیت و نفوذی دارند؟

به دلیل آنکه هدف امریکا، اسرائیل، عربستان و قطر کشاندن جنگ فرقه ای در داخل لبنان است به ویژه میان شیعه و سنی و نقشی که تکفیری ها بازی می کنند که شیعیان لبنان به شدت از ورود به این درگیری پرهیز می کنند. در نطقی که سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب الله اخیرا ایراد کرد تاکید داشت که ما به شدت خویشتنداری کرده و به هیچ عنوان حاضر نیستیم که وارد چنین درگیری هایی شویم، به همین دلیل به تحریکات آنها پاسخ نخواهیم داد. اما او همچنین تاکید کرده است که شما در محاسبات دچار اشتباه نشوید. این جمله نوعی تهدید را نیز در دل خود داشت که اگر این تحریکات شما به خطوط قرمز برسد در آن صورت حزب الله نیز واکنش نشان خواهد داد و همه از قدرت حزب الله آگاهی دارند و واقفند که اگر حزب الله وارد این مسائل شود در طول چند ساعت آنها را نابود می کند. اما برای آنها تنها این موضوع اهمیت دارد که حزب الله وارد این درگیری های سنی و شیعه شود تا جهان تسنن در کشورهای عربی و اسلامی را علیه مقاومت حزب الله برانگیزانند. در نتیجه سیاستی که حزب الله، شیعیان و جمهوری اسلامی ایران در این کشور دنبال می کنند این است که به هیچ عنوان کنشی نشان داده نشود و دستخوش این تحریکات نشوند و از طریق راه های مختلف سیاسی و نهادهای قانونی در تهران این تحریکات را خنثی کنند. به دلیل آنکه ظاهرا طرح مهمی که امریکایی ها  و اسرائیلی ها دنبال می کنند به همراه آنها کشورهای عربی همانند عربستان و قطر جنگ شیعه و سنی در منطقه است و در نهایت ایران و همپیمانان ایران در منطقه  هدف هستند.

عربستان با جریان المستقبل به رهبری سعد حریری همکاری هایی دارد تا در طرابلس نفوذ کند، خارج از بحث وهابی گری آیا دلیل دیگری برای این نفوذ وجود دارد؟

هدف اصلی مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه است و آنها معتقدند که این هدف تنها از طریق درگیری های میان سنی و شیعه و منزوی کردن شیعیان در جهان عرب امکان پذیر است. امروزه نیز ثابت شده که عربستان دخالت بسیار گسترده ای در این زمینه دارد. اخیرا گزارشی وجود داشت که تعداد زیادی اسلحه از اوکراین توسط عربستان خریداری شده و این سلاح ها از طریق لبنان و ترکیه وارد سوریه برای کمک به تکفیری ها و افرادی که برای مخالفت با دولت سوریه فعالیت می کنند، وارد کردند. البته عربستان به طور تاریخی در جامعه تسنن لبنان حضور و نفوذی داشته، اما در داخل جامعه تسنن لبنان گروه های مختلفی وجود دارند که در طرابلس، شمال، غرب بیروت و مرکز و در شهر صیدا در جنوب لبنان بسیاری از علمای سنی و تعداد زیادی از جریان های سیاسی سنی طرفدار مقاومت هستند. تنها گروه سعد حریری موسوم به حزب المستقبل ادعا می کنند میانه رو و معتدل هستند که ثابت شده آنها به عنوان عوامل عربستان سعودی، فرانسه و امریکا در این منطقه فعالیت می کنند و با صرف مبالغ هنگفتی پول تکفیری ها و وهابی ها را وارد لبنان و سوریه کرده و در نهایت آنها را مسلح می کنند. این روند نقش مخربی است که عربستان سعودی از طریق جریان المسقبل در لبنان انجام می دهد و همچنان که اشاره شد بسیاری از احزاب و گروه ها و شخصیت های سنی در لبنان مخالف این تحریکات و عملیات تخریبی هستند.

آیا این رشد سلفی گری و نیروهای تکفیری سبب نگرانی امریکا نخواهد شد؟  

ظاهرا همانطور که از گزارش های امریکا بر می آید جریان های تکفیری تحت کنترل هستند. امریکا در سوریه نگران این مساله است که تکفیری ها از کنترل خارج شوند، به همین دلیل  شرطی که امریکا در خصوص مسلح کردن مخالفان گذاشته این است که مخالفان سوری با تکفیری ها درگیر شوند. به طور کلی به نظر می رسد که همین عملیات در ستاد و اتاق های عملیات در خاک ترکیه که در راس آنها افسران سیا فعالیت می کنند کنترل و برنامه ریزی می شود. در گذشته امریکا همین اشتباه را نیز کرده است که  برای محاصره جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفتند مکتب های تکفیری و افراطی را در کشورهای پیرامون ایران یعنی در افغانستان، پاکستان و کشورهای دیگری همچون عراق گسترش دهند. اما درنهایت مشخص شد که این حرکت های تکفیری از کنترل خارج شدند که نتیجه آن چیزی است که در افغانستان و پاکستان شاهد هستیم.  در حال حاضر هدف اصلی سرنگون کردن دولت سوریه و قطع ارتباط میان ایران و مقاومت در لبنان و فلسطین است. آنها از هیچ اقدامی در این زمینه فروگذار نمی کنند و به عواقب خطرناک این اقدام در آینده نیز نمی اندیشند. به همین دلیل شاهد هستیم میزان زیادی پول و اسلحه به سمت لبنان و سوریه برای مسلح کردن وهابیون و در نهایت درگیری مذهبی میان شیعه و سنی در کل منطقه گسیل می شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14  

انتشار اولیه: شنبه 12 اسفند 1391 / باز انتشار : سه شنبه 15 اسفند 1391