این 8 سوال را پیش از حمله جواب دهید

دیپلماسی ایرانی: دکترین پاول را به یاد می آورید؟ دکترینی که توسط کالین پاول در سالهای 1990 زمانی که وی رئیس ستاد مشترک بود به دقت شرح داده شده بود. این دکترین سوالهایی را برای بررسی شرایطی لازم جهت مداخله نظامی ارتش امریکا در جنگ مطرح می کرد. این سوالات عبارتند از:

1- آیا منافع مهم امنیت ملی مورد تهدید واقع شده است؟

2- آیا ما یک هدف روشن در دسترس داریم؟

3- آیا خطرات و هزینه ها کامل و صادقانه مورد تحلیل شده است؟

4- آیا بقیه ابزارهای غیر خشونت آمیز سیاسی دیگر کاملا به کار گرفته شده است؟

5- آیا یک استراتژی خروج قابل قبول برای اجتناب از گرفتاری های بی پایان وجود دارد؟

6- آیا همه عواقب اقدام ما به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته است؟

7- آیا این اقدام مورد حمابت مردم امریکا هست؟

8- آیا ما حمایت گسترده و حقیقی بین المللی را داریم؟

پاول پیش از آنکه تصمیمی برای استفاده از نیروی نظامی بگیرد باید پاسخ مثبت این سوالات را دریافت می کرد. اما اگر این شرایط برآورده می شد، پاول و دیگرافسران هم نسل وی معتقد بودند که باید از نیروی نظامی کافی برای دستیابی به یک پیروزی قاطع استفاده کرد.

این خطوط برای این ترسیم شده بودند تا اطمینان حاصل شود که ایالات متحده درگیر جنگ های بی هدفی که هزینه هایش بسیار فراتر از فایده هایش است وارد نشود. پاول متوجه شده بود که غیرنظامیان اغلب ایده های ارمان گرایانه ای درباره بهبود اوضاع جهان با استفاده از قدرت ارتش ایالات متحده دارند و اینکه آنها اغلب خیلی سریع درباره استفاده از این نیرو تصمیم می گیرند بدون اینکه درباره استدلال های استراتژی های کلان فکر کنند. ممکن است برخی دکترین پاول را به عنوان چک لیستی در نظر بگیرد که برای محدود کردن آرزوی نارس بهترین کارهایی است که دهه ها الهام بخش مداخله های نظامی امریکا بوده است.

دکترین پاول بر نمای واقعی از امنیت ایالات متحده و استراتژی کلی آن استوار است. 8 سوال پاول آشکارا ایالات متحده را به عنوان یک کشور فوق العاده امن و کشوری که به ندرت برای حفظ امنیت خود احتیاج به جنگ دارد به رسمیت می شناسد.طبق این دیدگاه، استراتژی امریکا هیچگاه از استفاده از نیروی نظامی شانه خالی نمی کند مگر زمانی که منافع مهم امنیت ملی آن در خطر باشند. در صورتی که این منافع به خطر بیافتند ایالات متحده باید به هر نحوی که می تواند از آنها دفاع کند. اما در اکثر مواقع این منافع در خطر نیست و ایالات متحده می تواند و باید به "ابزار غیر خشونت آمیز سیاسی دیگری" متوسل شود. این دکترین به این منظور طراحی شده است که قدرت ایالات متحده را از آسیب محفوظ نگه دارد و آمادگی کشور را برای زمانی که نیاز به اقدام است حفظ کند؛ بنابراین زمانی که امریکا لاجرم وارد جنگ می شود، می تواند با حمایت گسترده داخلی و خارجی و با نیروی نظامی که با عدم مداخله های بی پایان در نقاط غیر استراتژیک زمین گیر نشده است عمل کند.

اگر اصول پاول را در مورد سوریه به کار ببریم چه نکاتی عاید ما خواهد شد؟

1- منافع مهم ملی در خطر است؟ پاسخ منفی است. ایالات متحده از 1970 اهمیتی نداده است که چه کسی در سوریه حاکم است و حتی با نظام بشار اسد هر زمانی که مناسب بوده است معاملاتی را انجام داده است. اگر در 40 و اندی سال گذشته اهمیتی نداشته که چه کسی در سوریه حکمرانی می کرده است چرا ناگهان این موضوع اهمیت پیدا کرده است؟ دفاع از نرم های بین المللی علیه سلاح شیمیایی هم منفعت "مهمی" نیست، با توجه به اینکه کشورهای دیگری هم در گذشته از این تسلیحات استفاده کرده اند و به هر حال اینها سلاح کشتار جمعی واقعی نیستند.

2- هدف روشن در دسترس؟ نداریم. اگر شما بفهمید که هدف واقعی دولت اوباما: دفاع از نرم تسلحات شیمیایی؟ دفاع از اعتبار ایالات متحده؟ تضعیف خفیف رژیم اسد؟ اعلام هشدار به ایران؟ و ... است؛ میکروسکوپ های قوی تری از من دارید.

3-بررسی کامل و صادقانه هزینه ها و خطرات؟ ممکن است. با این که دانستن اینکه خطرات و هزینه ها تا چه حد بررسی شده اند اما مطمئن هستم که کسانی در دولت امریکا در این مورد بحث هایی داشته اند. در این مورد گشاده دستی می کنیم و امتیازش را به دولت می دهیم.

4- بررسی گزینه های سیاست های غیر خشونت آمیز دیگر؟ پاسخ منفی است. همانطور که قبلا اشاره کردم از زمانی که درگیری ها در سوریه آغاز شده است کمبود دیپلماسی متفکرانه را در اطراف آن می بیینم. عجیب است، به نظر می رسد دولت فکر می کند که به اندازه ای اهمیت ندارد که  دیپلماسی فعال را تضمین کند اما به اندازه ای کافی هست که ما را به جنگ بکشاند. و به طور خلاصه سیاست خارجی ایالات متحده در آنجا روزهای پراشتباهی را می گذراند.

5- استراتژی های احتمالی خروج برای اجتناب از گرفتاری؟ من چیزی نمی بینم. به نظر می رسد باراک اوباما، جان کری و همکارانشان خطر مرداب سوریه را درک کرده اند، بنابراین "استراتژی خروج" آنها شامل این است: محدود کردن حمله امریکا به حمله هوایی و موشک های کروز و افزایش احتمالی کمک ها به شورشیان سوری. به عبارت دیگر آنها با ورود نه چندان زیاد به جنگ، پیشگیرانه در حال ترک آن هستند. اما این به معنای این است که مداخله کامل انجام نشدده است و هنوز خطراتی برای ایالات متحده به همراه دارد. اگر کاری آنها در حال حاضر انجام می دهند پاسخ ندهد چه؟ اگر اعتبار ایالات متحده نگرانی شماست، آیا این نگرانی در صورتی که امریکا دست به اقدام نظامی بزند و بشار اسد در قدرت بماند افزایش پیدا نمی کند؟

6- آیا عواقب این کار به دقت بررسی شده است؟ باور کردن آن دشوار است. نیروهای بسیار عظیم اسد کار زیادی برای بیان مجدد "خطوط قرمز" علیه استفاده از سلاح شیمیایی انجام نخواند داد و همانطور که در بالا اشاره کردم، این کمترین هدف این پرونده است. اقدام نظامی ممکن است که به سقوط رژیم کمک کند اما همچنین ممکن است این کشور را به یک کشور شکست خورده تبدیل کند که درگیری های تلخ میان گروه های رقیب مذهبی، قومی و افراطی را در خود جای دهد و تبدیل به محل مناسبی برای پرورش نیروهای جهادی شود. همچنین ممکن است نیروهای میانه رویی را که در حال حاضر در ایران بر سر کار آمده را تضعیف و فرصت هر گونه معامله دیپلماتیک با آنها که هدف بسیار مهمتری است را بگیرد و حتی تمایل ایران را برای دفاع از خود افزایش دهد. آیا مدرکی وجود دارد که اوباما، کری، رایس و دیگران به این چیزها فکر کرده باشند؟

7- حمایت از سوی مردم امریکا؟ نه، نه و نه. نظرسنجی ها نشان می دهند مخالفت قریب به اتفاق مردم با اقدام نظامی در سوریه است. اوباما می تواند این اعداد را با صحبت کردن از تهدیداتی که برای امریکا در راه هستند افزایش دهد اما مردم امریکا همچنان در شک و تردید باقی خواهند ماند. به دلایل مختلف معتقدم که کنگره در نهایت با این موضوع کنار خواهد امد اما در حال حاضر ایده جنگ با سوریه از خود کنگره منفورتر است. بنابراین به این معیار هیچ وقت نزدیک نشوید.

8- حمایت واقعی و گسترده خارجی؟ واقعی نیست. پارلمان بریتانیا پیش از این علیه اقدام نظامی در سوریه رای دارد و آلمان هم مشخص کرد در این بازی شرکت نخواهد داشت. روسیه و چین که قطعا مخالف این اقدام خواهند بود. امریکا در کنارش فرانسوی ها، سعودی ها و تا حدودی اسرائیلی ها را دارد. اما این حمایت فاصله زیادی با حمایتی که از امریکا در جنگ اول خلیج [فارس] و تهاجم این کشور متعاقب حوادث 11 سپتامبر به افعانستان دارد. این حمایت "واقعی و گسترده ای" نیست که در ذهن ژنرال پاول بود.

دو نتیجه از این بحث می گیرم. اول اینکه، احتمال اقدام نظامی در سوریه همچنان ضعیف است و این حقیقت که ایالات متحده به هر حال با دستپاچگی به سوی این نتیجه حرکت می کند نشان دهنده ضعف دستگاه سیاست خارجی و امنیت ملی امریکاست. دوم، کالین پاول زمانی این چارچوب را طراحی می کرد ایده ای مشخصی داشت و اگر ایالات متحده در بیست سال گذشته آن چارچوب را در زمینه پاسخ های نظامی به کار می گرفت امروز در وضعیت بسیار بهتری قرار داشت.

منبع: فارن پالیسی

انتشار اولیه: شنبه 16 شهریور 1392/ باز انتشار: سه شنبه 19 شهریور 1392