تلاش تازه قطر و ترکیه برای احیای پیمان اخوان

دیپلماسی ایرانی: منابع آگاه در دوحه به روزنامه العرب، چاپ لندن گفتند که بیاینه دولت قطر بر سر اوضاع مصر زمانی صادر شد که دوحه به تفاهم و هماهنگی کامل با ترکیه رسید و سپس اقدام به صدور بیانیه کرد.

بنا به این گزارش مواضع دوحه بعد از آن که مواضع ترکیه از سوی رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه بیان شد و گفت که کشورش در برابر خشونتی که در مصر جاری است، حتی اگر دنیا ساکت باشد، ساکت نمی نشیند، اعلام شد.

به گفته این منابع تاخیر در صدور بیانیه از سوی قطر به این دلیل بود که شاهین های حکومت قطر این گونه می دیدند که باید حمایت خود را از اخوان المسلمین مصر علنا بیان کنند و دوحه به صراحت بگوید که در کنار آنها ایستاده است و حمایت کامل از همه لحاظ از آنها می کند، در حالی که بازها بر این اعتقادند که دوحه باید در امور داخلی مصر دخالت نکند و بی طرف بماند به ویژه که وجهه قطر به دلیل حمایت سابق این کشور از حکومت اخوان المسلمین به شدت خدشه دار شده است.  

این منابع همچنین می گویند که دخالت پدر (حمد بن خلیفه) بر رویکرد شاهین ها که تلاش می کردند نگرش امیر تمیم، امیر جدید را تغییر دهند و بیانیه ای صادر شود که بازگو کننده سیاست های کاخ امیر پدر باشد، موثر بوده که در نهایت سبب شده است تا دولت قطر موضعی میانی در قبال تحولات مصر اتخاذ کند.

قطر روز شنبه در بیانیه خود خواستار بازگشت دموکراسی به مصر شد و خشونت ها و کشتاری که علیه معترضان صورت می گیرد را محکوم کرد. در این بیانیه که توسط وزارت امور خارجه قطر صادر شد، همچنین آمده است که "آن چه در مصر می گذرد برای جمهوری مصر عربی برادر بسیار خطرناک است و ما از خشونت ها و کشتاری که در این کشور می شود، بسیار نگران هستیم."

ناظران بر این اعتقادند که نزدیکی دیدگاه های قطر و ترکیه این دو کشور را بر آن داشته تا برای احیای پیمان اخوانی در منطقه که پس از حوادث مصر و سوریه ضربه های دردناکی خورده است، دست به کار شوند. سقوطی که پس از تضعیف اخوان سوریه به نفع جریان نزدیک به عربستان رقم خورده است.

به اعتقاد ناظران تلاشی که قطر برای اتخاذ مواضعی با ترکیه در قبال تحولات جاری در مصر پیش گرفته، نهایت رقابت دوحه با ریاض در پرونده های مختلف منطقه ای را نشان می دهد که اخیرا دومی ضربات سختی را در فعالیت های بین المللی اش متوجه اولی کرده است.

در حال حاضر پیمان اخوان در منطقه سیر نزولی شدیدی را می پیماید به گونه ای که تغییر در مصر سبب شده تا رویای ایجاد حکومت های اخوان محور که در منطقه آغاز شده بود، نقش بر آب شود به گونه ای که اکنون خیابان های تونس و لیبی نیز صحنه اعتراض های شدید به حکومت اخوانی است.  

این در حالی است که وضعیت در میدان رابعة العدویه، میدانی که طرفداران اخوان المسلمین برای اعلام اعتراض های خود به برکناری مرسی در اختیار دارند نیز رو به تغییر است. به نوشته روزنامه العرب فضای اعتراض در این میدان رفته رفته رو به کاهش است و مردم حاضر در این میدان دیگر آن شوق و هیجان اولیه برای بازگردان محمد مرسی به قدرت را ندارند. به گونه ای که گفته می شود حتی رهبران اخوان نیز با مشکلات بسیاری برای نگه داشتن مردم در این میدان برای پیگیری اعتراضاتشان تا یک هفته دیگر روبه رو شده اند.

افراد نزدیک به میدان محل تجمع اخوان می گویند که رهبران میانی اخوان و نمایندگان آنها در استان ها به اطلاع عصام العریان، یکی از رهبران اخوان که تلاش دارد در تمامی میدان های محل تجمع معترضین خود را نشان دهد، گفته اند که دیگر نمی توانند مردم را راضی کنند که میدان ها را ترک نکنند به ویژه که اخیرا فتواهایی صادر شده که جماعت اخوان المسلمین را مسئول کشتارها و زخمی هایی که اخیرا در درگیری ها قربانی شده اند، می دانند.

در همین رابطه مجموعه ای از جوانان معتقد به شیخ ازهری که در داخل جماعت اخوان اعتقاد بسیاری به او وجود دارد، خواستار تغییر مواضع اخوان در قبال تظاهرات شده با این هدف که از کشته شدن بیشتر مردم جلوگیری شود.

این در حالی است که گفته می شود اختلاف هایی میان اخوان با گروه های اسلامی و حزب وسط که از متحدان آن محسوب می شوند حاصل شده که اخوان را متهم به رفتارهای خشونت آمیز بی حاصل می کنند و می گویند که باید تلاش کنند تا بیش از این از جانب مردم کشته نشوند. نمایندگان حزب وسط همچنین از اظهارات عصام العریان، معاون رهبر اخوان که هر گونه باب مذاکره و بازگشت را می بندد، انتقاد کرده اند و گفته اند که باید برای حل مشکلات از راه های سیاسی اقدام کرد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11