کابوس خط قرمزها برای اوباما

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما یک مشکل واقعی دارد. او به خودزنی دچار است. رئیس جمهور آمریکا اکنون با شواهدی از سوی جامعه اطلاعاتی مواجه است که استفاده از سارین در حملات نظامی در سوریه را تایید می کند. اوباما از آگوست 2012، به سوریه هشدار داده است که استفاده از سلاح شیمیایی خط قرمز ایالات متحده است و عبور از آن اشتباهی بزرگ برای دولت سوریه خواهد بود. اکنون رئیس جمهور آمریکا با یک کابوس مواجه شده است: دفاع از خط قرمزی که تعیین کرده بود، می تواند استراتژی وی برای خودداری از برخورد نظامی مستقیم با بحران سوریه را تضعیف کند.

خط قرمز های بیشتری در کار نیست

اوباما در هر اقدامی که در مورد سوریه انجام می دهد باید به این نکته توجه داشته باشد که چیزی نگوید که آمادگی عمل به آن را نداشته باشد. او یک عبارت مشهور دارد که می گوید به عنوان رئیس جمهور آمریکا بلوف نمی زنم و چند بار این جمله را در مورد ایران تکرار کرده است. او باید همین رویکرد را نیز در مورد سوریه داشته باشد.آمریکا تا کنون بخشی از اعتبار خود را در خاورمیانه از دست داده و دیگر نباید این اعتبار را در شکاف بین گفتار و اعمال رئیس جمهور ، هزینه کند.

این مشکل در مورد خط قرمز ها برای ایران نیز وجود دارد. نخست، دردسر بزرگ این است که تعریف خط قرمز دشوار خواهد بود. اسرائیل می گوید ایران نباید ظرفیت هسته ای داشته باشد ، اما اوباما می گوید ایران نباید به سلاح هسته ای دست یابد. این شکاف در حال حاضر به اندازه ای عمیق است که افکار عمومی از آن مطلع باشند. در اینجا این پرسش مطرح است که در صورتی که رئیس جمهور آمریکا برای دفاع از خط قرمزهایش در مورد سوریه آماده نباشد، چه کسی خط قرمزهای واشینگتن برای تهران را جدی خواهد گرفت؟

سوریه یک فرصت نیست

برخی منتقدان اوباما ادعا می کنند که کاربرد تسلیحات شیمیایی در سوریه تنها یک مشکل نیست، بلکه یک فرصت برای کاخ سفید به شمار می رود تا فشار را بر اسد افزایش دهد. اما باید به این نکته توجه داشت که سوریه هیچگاه یک فرصت نبوده و با گذر زمان شرایط به مراتب وخیم تر شده است. سوریه پس از دو سال بحران و به اوج رسیدن درگیری های فرقه ای و جنگ شهری، سرزمین شیر و عسل برای ایالات متحده نخواهد بود.

هیچ گزینه خوبی در سوریه وجود ندارد. گزینه ها از غیر قابل پذیرش تا غیر موثر و مملو از ریسک، گسترانیده شده اند و دستور کلی مبنی بر احتیاط است.

اتفاق ها انفعال اوباما را توجیه می کنند

در صورتی که اسد سقوط کند، اینکه چه کسی جایگزین او می شود یا چه کشوری مسئول مشکلات بر جا مانده خواهد بود، روشن نیست. اما آنچه واضح است عدم تمایل اوباما به تبدیل شدن به مسئول سرنوشت سوریه است. حتی اگر آمریکا در هماهنگی با دیگران حرکت کند، باز هم در صورتی که باقی ماندن در سوریه به معنی صرف میلیارد ها دلار هزینه، کمک اقتصادی و انسانی باشد، برای این اقدام آمادگی ندارد.

عراق و افغانستان، تجربه های بدی برای آمریکا بودند. این دو جنگ که طولانی ترین جنگ ها در تاریخ ایالات متحده به شمار می روند، زندگی هزاران آمریکایی را نابود کرده، میلیاردها دلار هزینه داشته و اعتبار آمریکا  را زیر سئوال برده است. به بیان کوتاه تر اوباما نمی خواهد آمریکا را درگیر نمونه ای دیگر از تجربه های عراق و افغانستان کند.

ایران، ایران و باز هم ایران

یکی دیگر از موضوعاتی که در محاسبه های رئیس جمهور آمریکا در مورد سوریه تاثیر می گذارد، ایران و مساله هسته ای اش است. برخی ادعا می کنند کمک به سقوط اسد به معنی تضعیف ایران خواهد بود اما در واقع باید گفت که این روند تنها موضع تهران را تندتر کرده و به برنامه های هسته ای اش شتاب می دهد.

اوباما می داند که هم اکنون احتمال عمیق تر شدن بحران ایران و استفاده از گزینه نظامی وجود دارد. رئیس جمهور آمریکا درک می کند که به حمایت سوریه و چین برای هر اقدامی نیاز دارد و تا کنون نتوانسته این حمایت را در مورد ایران یا سوریه به دست آورد. بیرون ماندن از بحران سوریه ، انعطاف پذیری و گزینه های بیشتری در مورد ایران در اختیار اوباما قرار می دهد. اما مداخله نظامی آمریکا در سوریه موجب می شود که هم روسیه و هم ایران حمایت نظامی و مالی خود را از اسد افزایش دهند.

هرچند اوباما تصمیم گیری در مورد سوریه را به آینده موکول کرده بود،اما اکنون خط قرمزها و دفاع از آن به دردسری برای رئیس جمهور تبدیل شده است. موفق نبودن اوباما در دفاع از خط قرمز ها، اعتبار او را خدشه دار کرده و  احتمال استفاده از تسلیحات شیمیایی در سوریه را افزایش می دهد.  اما اوباما نمی خواهد ناگزیر به اقدام شود، او با صبوری به دنبال گزینه ای میانه بین هیچ و همه چیز است. این یک واقعیت است که خط قرمزها شکسته شده و حالا اوباما باید در مورد اهداف مداخله در سوریه تصمیم گیری کند. البته هنوز ابهام زیادی در مورد تحولات سوریه وجود دارد و در مقابل روشن است که شرایط برای آمریکا پیچیده تر خواهد شد.

منبع: فارن پالیسی/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10