دو کشوری که می خواهند هدایای آمریکا به ایران را پس بگیرند!

سفر حامد کرزای به قطر چه پیامی می تواند برای ایران داشته باشد؟ رئیس جمهور افغانستان در قطر به دنبال صلح است، اما چرا باید نگران صلح افغانستان در قطر بود؟

اگر در روابط بین کشورها سه حالت کلی رابطه دوستی، رقابت و دشمنی را قائل شویم، دو کشور رقیب همسایه در سال های اخیر کوشیده اند که ترتیبات امنیت منطقه ای را به ضرر منافع ایران تا حد امکان تغییر دهند و خود را از حالت دوست یا رقیب به وضعیت رقیب خطرناک برای ایران در آورند.

به گزارش تابناک، با حمله آمریکا به افغانستان، به صورت ناخواسته دو حکومتی که رابطه خود را با ایران به صورت دشمنی تعریف کرده بودند و رسما مبارزه نظامی با ایران انجام داده بودند، از میان برداشته شدند. حکومت صدام حسین در غرب ایران و حکومت طالبان در شرق ایران، دو حکومت بودند که با ایران در حالت تخاصم قرار داشتند. با از بین رفتن این دو حکومت نگرانی های امنیتی ایران در شرق و غرب حوزه جغرافیایی خود به طرز چشمگیری کاهش یافت. اما اکنون ترکیه و قطر به عنوان رقبای خطرناک ایران در تلاش برای احیای همان نگرانی های قدیمی در شرق و غرب ایران هستند.

در مذاکرات اخیر صلح افغانستان در قطر، هدف عمده احیای طالبان و به رسمیت شناختن این نیروی افراطی توسط دولت حامد کرزای است. مشابهتا در سال های اخیر خبرهایی در مورد گشایش دفتاتر طالبان در ترکیه منتشر شده بود. ترکیه و قطر، اکنون می خواهند طالبان و بخش های متعادل تر القاعده که اکنون مهم ترین بازوی اجرای سیاست های منطقه ای آنان هستند، احیاء شده و به صورت رسمی فعالیت های خود را آغاز کنند. در این میان آمریکا هم مخالفتی با این مساله ندارد و اگر وجود طالبانی معتدل در افغانستان بتواند اینگونه به افکار عمومی القاء کند که در نهایت آمریکا توانسته است، پس از اشغال افغانستان ثبات را هم در این کشور ایجاد کند، با این مساله موافقت خواهد کرد. این در حالی است که طالبان و بخشی از القاعده هم اکنون در سوریه به نیابت از ترکیه و قطر  مشغول جنگ با حکومت سوریه هستند. آنان ما به ازای این جنگاوری را در سرزمین مادری، یعنی افغانستان می جویند. در چنین معادله ای بازی ترکیه و قطر برای احیای طالبان و القاعده در شرق ایران، بازی خطرناکی برای ایران است.

اما در مرزهای غربی ایران هم ، همین مساله ادامه دارد. دولت ترکیه دشمن درجه اول دولت شیعی عراق است. حدود یک ماه پیش زمانی که احمد داوود اغلو به صراحت از احیای امپراتوری عثمانی سخن گفت و تصریح کرد منظور وی کشورگشایی به سبک گذشته نیست و ترکیه به دنبال احیای امپراتوری عثمانی از طریق افزایش کشورهای طرفدار ترکیه در منطقه است، به صورت آشکار ضدیت ترکیه با دولت عراق مشخص شد، دولتی که متحد استراتژیک ایران است. پناه دادن به معاون فراری رئیس جمهور عراق،تلاش برای بی ثبات کردن عراق از طریق منازعات جدایی طلبانه کردستان عراق و حمایت سیاسی از القاعده از جمله تلاش های دولت اردوغان برای ساقط کردن دولت شیعی عراق و جایگزین کردن آن به دولتی موافق سیاست های آنکارا و دوحه،نگرانی های امنیتی ایران در مرزهای غربی را مجددا افزایش خواهد داد.

به نظر می رسد هدیه ای که آمریکایی به ایران به صورت ناخواسته داده اند(البته مقامات آمریکایی بارها اذعان کرده اند که بدون کمک ایران نه طالبان در افغانستان و نه صدام حسین در عراق از بین رفتنی نبودند) اینک قطر و ترکیه درصدد بازپس گیری آن هستند. قطر و ترکیه اکنون رقبای خطرناک منطقه ای ایران هستند. البته هر کدام در حد و حدود خود.

در مساله سوریه هم، همین رقابت خطرناک این دو کشور با ایران در جریان است. در حالی که قطر و ترکیه،حامیان مالی و تسلیحاتی در مقابل سوریه و جبهه مقاومت هستند، ایران و عراق می کوشند حوادث سوریه توسط مردمان این کشور به سرانجام برسد. تلاش برای از بین بردن خط مقاومت در منطقه به همراه عادی سازی روابط ترکیه با رژیم اسرائیل طبیعتا جهت گیری ضد ایرانی دارد. فراموش نشود که قطر در میان کشورهای عربی، کشوری است که روابط اقتصادی گسترده با رژیم اسرائیل دارد و بازی این کشور در این سناریو هم همراستا با ترکیه صورت می گیرد.