آیا ایران اسلام گرایان ترکیه را از دست داد؟

دیپلماسی ایرانی: زمانی که محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران در آگوست 2008 به ترکیه سفر کرد، نه تنها از سوی دولت ترکیه، بلکه از جانب گروه های اسلام گرای این کشور نیز مورد استقبال قرار گرفت. متفکران اسلامی در ترکیه ،در آن زمان ایران را کشوری مسلمان می دانستند که در مقابل غرب ایستادگی می کند و موافق جبهه مقاومت فلسطین است. زمانی که احمدی نژاد به مسجد تاریخی سلطان احمد رفت تا در آن نماز بخواند، با شعار الله اکبر مردم مواجه شد.

با این حال اگر احمدی نژاد با یکی از مقامات عالی ایرانی این روزها بخواهد سری به ترکیه بزند، با چنین سطحی از استقبال مواجه نخواهد شد. در دو سال اخیر وجهه ایران در ترکیه به شدت سقوط کرده و این را نه تنها سکولارها، بلکه اسلام گرایان نیز می گویند.

به گزارش المانیتور، دلیل اصلی چنین تغییر موضعی، سیاست ایران در قبال سوریه است. بخش قابل توجهی از اسلام گرایان ترکیه، شامل اسلام گرایان سیاسی و محافظه کاران مذهبی، مخالف بشار اسد هستند. اما در مقابل، ایران  کاملا مغایر با این دیدگاه عمل کرده و به طور همه جانبه از اسد حمایت می کند.

علاوه بر این بسیاری از ترک ها بر این باورند که با وجود برخی کمک های ترکیه به ایران ( برای مثال رای منفی به قطعنامه تحریمی سازمان ملل در می 2010) آنکارا تنها دشمنی از ایران دریافت کرده است.

این در حالی است که ناخرسندی از ایران در حلقه های درونی دولت نیز محسوس است، جایی که رجب طیب اردوغان، نخست وزیر و کابینه اش به شدت از به کار بردن واژه های منفی علیه ایران پرهیز می کنند. اما روزنامه های ترکیه که اغلب در زمره حامیان اردوغان قرار دارند، از نقد ایران، اکراهی ندارند. برای مثال، مصطفی ازجان، تحلیلگر امور سیاسی در روزنامه ینی وکیت ادعا می کند که ایران در جریان بهار عربی به دشمن شماره یک ترکیه تبدیل شده و این در حالی است که ترکیه در بسیاری از موارد در عرصه های بین المللی از جمهوری اسلامی حمایت کرده است. اما در مقابل ایران هر روز ترکیه را تهدید می کند. برخی دیگر از روزنامه نگاران ترک نیز با اشاره به انتقاد تهران از استقرار سامانه موشک های پاتریوت در خاک ترکیه می نویسند، ایران از پاتریوت ها ابراز نگرانی می کند و این در حالی است که ترکیه باید نگران موشک های شهاب 3 ایران باشد که بر خلاف پاتریوت ها یک سامانه دفاعی به شمار نمی روند. روزنامه دیلی استار ترکیه نیز از اینکه علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری، بشار اسد در سوریه را خط قرمز جمهوری اسلامی توصیف کرده، انتقاد می کند.

چنین اظهار نظر هایی در رسانه های ترکیه به موازات آشکار تر شدن حمایت ایران از اسد، رواج دارد. هرچند برخی از این منتقدان سنی هایی هستند که علیه هویت شیعه ایران قلم فرسایی می کنند اما اغلب آنها از اینکه لحن فرقه گرایانه ای را در ادبیات خود به کار بگیرند، اجتناب می کنند.

البته بدون تردید برخی از اسلام گرایان در ترکیه، بحران سوریه را از دریچه دید ایران نظاره گر هستند، اما این قشر بخش اندکی از جامعه اسلام گرایان این کشور را تشکیل می دهد.

از دید شماری از اسلام گرایان امروز در ترکیه، تصویر رمانتیک ایران، تغییرات قابل توجهی داشته است. برخی ایران را قدرتی برای نفوذ شیعیان در منطقه ارزیابی می کنند که محقق شدن منافع استراتژیک برای آن اهمیت بسیار زیادی دارد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: یکشنبه 8 بهمن 1391 / باز انتشار: پنجشنبه 12 بهمن 1391