ایجاد فرصت‌های شغلی در سایه ناآرامی‌ها

دیپلماسی ایرانی: مردم سوریه سال ها است که دوران دهه هشتاد را فراموش کرده اند و دیگر به یاد ندارند که در صف گوشت و مرغ و شکر و برنج ایستاده باشند. دورانی که فقیر و غنی نمی شناخت و همه را پای یک صف نگه می داشت و آنها را وادار می کرد که در کنار هم به فکر تهیه ارزاق روزانه شان باشند. نسل جدید سوریه آن روزها را به هیچ وجه به یاد نمی آورد، به ویژه که رشد قابل قبول اقتصادی در کشور در کنار سرمایه گذاری های مهمی که در آن شد به ویژه در بخش گردشگری، آموزش، انرژی و بانک داری رفاه نسبی ای در کشور به وجود آورد که در گذشته به هیچ وجه وجود نداشت.

به گزارش روزنامه لبنانی السفیر، در دوره های گذشته نیز تحریم های اقتصادی علیه سوریه وجود داشت، به خصوص ایالات متحده امریکا در دوران جورج بوش تحریم هایی را علیه دمشق وضع کرده بود اما دولتمردان سوری با اتخاذ تدابیر لازم نه تنها توانسته بودند که آن تحریم ها را مهار کنند بلکه توانسته بودند که کشور را به یک شکوفایی اقتصادی برسانند که نسبت به گذشته بی سابقه بود.

اکنون پس از گذشت نزدیک به 18 ماه از ناآرامی های داخلی سوریه به دلیل تحریم های سنگین غربی ها علیه سوریه و تداوم خصومت هایشان با دمشق آن روزهای سخت مجددا باز گشته است. غنی و فقیر را هم نمی شناسد، همه را به یک اندازه به بند کشیده است. حتی شهرهایی که از درگیری های مسلحانه دور مانده اند از گزند سیر صعودی اقتصادی و معیشتی در امان نمانده اند. در برخی از مناطق مثل مناطق شرقی کشور به دلیل کمبود بارندگی و وجود خشکسالی بحران اقتصادی شدیدتر است. به گونه ای که شهروندان به سختی می توانند مواد غذایی روزانه خود را تامین کنند.

به رغم همه این مشکلات تحولات تازه ای نیز در ابعاد اقتصادی آغاز شده است. برای همین بسیاری از نهادهای اقتصادی در حال بهره برداری از بحران جاری در سوریه هستند و چندان تمایل ندارند که بحران جاری در کشور پایان بگیرد. بازار سیاه اگر چه برای بسیاری از سوری ها تلخ است و دردآور اما کمک کرده است تا شهروندان سوریه بتوانند زندگی خود را مجددا احیا کنند، و حتی به فکر آینده خود بیفتند، آنها تصوری از پایان این بحران ندارند و گمان می کنند که قرار نیست به این زودی ها این ناآرامی ها پایان یابند برای همین می گویند که چه بهتر است که از این وضعیت نهایت استفاده را ببرند. برای همین است که بسیاری از جوانان سوری تحصیلات خود را رها کرده و به فعالیت در بازار سیاه روی آورده اند.

کریم، 22 ساله یکی از جوانانی است که تحصیلات دانشگاهی خود را رها کرده و به فکر نان آوری برای خانه شان افتاده است. وی که از اهالی حوران در اطراف شهر درعا است در گفت وگو با السفیر در این باره می گوید: «تامین مایحتاج زندگی بسیار سخت شده است برای همین خانواده ام نمی توانند هزینه شهریه دانشگاه مرا تامین کنند. من در دانشکده داروسازی رشته داروپزشکی می خواندم ولی دیگر نمی توانم ادامه تحصیل دهم.»

این در حالی است که در بسیاری از روستاهای اطراف شهر درعا که بگردید آثار ویرانی را به خوبی می بینید. افراد مسلح درگیر با حکومت مزارع مردم عادی را آتش زده اند و تقصیر این کار را به گردن حکومت انداخته اند و این مساله باعث شده تا روزی هزاران شهروند سوری قطع شود.

وی همچنین می گوید: «کار در بازار سیاه تنها راه چاره ماست یا باید از کشور برویم و مثلا به اردن پناهنده شویم یا وارد بازارهای وابسته به ارتش شویم و به خدمت نظامی بپردازیم و یا این که مسیر دیگری انتخاب کنیم و وارد بازار سیاه شویم تا بتوانیم درآمدهای خود را تامین کنیم.»

عمران 19 ساله که از رفتن به دانشگاه ناکام مانده است، می گوید: «معدلم برای ورود به دانشگاه دولتی خوب نبود برای رفتن به دانشگاه خصوصی نیز پول کافی نداشتم. شهریه ورود به دانشگاه 20 هزار لیره سوری، معادل 300 دلار است که خارج از توانمان است. بهترین راه حل سفر است اما هزینه های سفر را نیز نداریم.»

بخش گردشگری که نزدیک به یک دهه بود در سوریه از رونق بسیار بالایی برخوردار شده بود نیز این روزها به دلیل بحران جاری در کشور از وضعیت بسیار بدی رنج می برد. بسیاری از شرکت های هوایی که فعالیت های گسترده ای در سوریه داشتند اکنون تعطیل شده اند اما این مساله سبب نشده است که صنعت هوایی سوریه مختل شود، بسیاری از شرکت ها پروازهای داخلی به راه انداخته اند و توانسته اند تا اندازه ای جبران سودهای از دست رفته خود در بخش پروازهای بین المللی را کنند.

در بخش هتلداری نیز به رغم این که میزان اشغال اتاق ها به صفر رسیده ولی هنوز برخی هتل ها از طریق عقد قرارداد با شرکت های خصوصی و دولتی توانسته اند همچنان روی پای خود بایستند. ولی با این حال شمار گردشگران خارجی که عموما از اروپا از جمله ترکیه می آمدند بسیار کاهش یافته است. حتی گردشگران دینی که عموما از ایران، عراق و لبنان وارد سوریه می شدند نیز به دلیل وجود فضای ناامن در سوریه به طور ملحوظی کاهش یافته است.

اما در بخش انرژی نیز تحولات تازه ای رخ داده است. به رغم این که امکان سرمایه گذاری در صنعت نفت نیست چرا که هنوز قرارداد دولت با شرکت های نفتی به رغم معلق بودن فعالیت آنها همچنان پابرجا است. نبود صنعت نفت باعث شده تا تامین برق در نیروگاه های برق نیز با مشکل مواجه شود. برای همین بازار سیاه ژنراتورهای تولیدکننده برق رونق گرفته است که باعث شده افراد بسیاری در این بخش سودهای خوبی به جیب بزنند.

در بخش ساخت و ساز نیز رشد قابل ملاحظه ای دیده می شود. به رغم تداوم درگیری ها ساخت مسکن به دور از چشم دولت در برخی مناطق رونق چشمگیری گرفته است. در بسیاری از شهرها نیز عملیات بازسازی از هم اکنون آغاز شده است. این مساله باعث شده تا قیمت مسکن در برخی شهرها از جمله دشمق رشد چشمگیری داشته باشد. به خصوص که هزاران پناهنده سوری از شهرهای حمص، حماه و ریف دمشق وارد این شهر شده اند که این مساله باعث ایجاد معضلاتی در تامین مسکن مورد نیاز آنها شده است. اگر چه ناآرامی ها به دمشق رسیده است اما این مساله باعث نشده تا از میزان رونق مسکن در این شهر کاسته شود.  

 تحریریه دیپلماسی ایرانی