ایران

آیا ایران و جمهوری آذربایجان به واقع از مرحله «سوء تفاهم ها» عبور کرده اند؟

سفر به تهران، نگاه به آنکارا

دیروز دوشنبه در حالی تهران میزبان جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان بود که این کشور خود را برای رزمایش مشترک سه جانبه با ترکیه و گرجستان تحت عنوان «جاودانگی ۲۰۲۲» در اکتبر سال جاری (۱۷ تا ۲۸ اکتبر) آماده می کند. به موازات آن در اوایل هفته جاری نیز اخباری دال بر برگزاری رزمایش مشترک باکو- آنکارا منتشر شد که نشان می دهد الهام علی اف برای رفع نگرانی احتمالی تهران در خصوص برگزاری پی در پی این رزمایش ها با هدف امنیتی کردن منطقه قره باغ و قفقاز جنوبی پس از جنگ ۴۴ روزه پاییز سال ۲۰۲۰ و پیگیری دیپلماسی متوازن سعی در اعزام  وزیر امور خارجه اش به تهران را داشته است. 

ادامه مطلب

نقش موثر عراق در نزدیکی روابط تهران با پایتخت های عربی

بعد از عربستان، مصر و اردن هم به دنبال ارتقای روابط با ایران هستند

علی موسوی خلخالی می نویسد: مصری ها دائما تاکید کرده اند که از زمان به قدرت رسیدن عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر قاهره تا کنون هیچ گاه علیه ایران و منافع آن یا حزب الله لبنان یا گروه های مقاومت مورد حمایت ایران موضع گیری نکرده و حتی در مواردی به سود آنها عمل کرده است، از جمله در فلسطین و نقش موثرش در کاهش تنش میان اسرائیل با جنبش حماس و گروه جهاد اسلامی؛ برای همین معتقدند که مذاکره برای ارتقای روابطشان با ایران از آنجا که حسن نیت دارند و از اشتیاق ایران به توسعه روابط نیز آگاهند، آسانتر از مذاکرات مشابه کشورهای دیگر با ایران است. علاوه بر انگیزه سیاسی، مصری ها انگیزه اقتصادی نیز برای توسعه روابط با ایران دارند. استفاده از ظرفیت های اقتصادی بومی شده ایران در زمینه های مختلف از جمله انرژی، صنعت و از همه مهمتر گردشگری از جمله مهمترین مسائلی است که به مصری ها انگیزه داده است که به فکر گسترش روابط با ایران بیفتند. در همین رابطه اخیرا عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر از بارگاه بازسازی شده راس الحسین (ع) در قاهره دیدن کرد که بسیاری اظهار نظر کردند که هدف از این کار ترغیب ایران به گسترش روابط مذهبی – گردشگری با مصر است. 

ادامه مطلب

وفای به عهد، اصلی ثابت در تعاملات جهانی

روش اجرای حقوق بین الملل در نظام حقوقی ایران

محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: سیاست خارجی اصولا امری است که در اکثر موارد مربوط به قوه مجریه است. دخالت همه ارکان یک کشور و بخصوص برخورد با توافقات کشور از زوایه دید قانون گزاری داخلی، چالاکی را از سیاست خارجی گرفته و اقدامات آن را کُند می کُند. بر اساس آنچه نوشته شد، نگارنده بر این نظر است که کشور ما در حوزه سیاست خارجی، نیازمند قانونگزاری دقیق تری است. از این رو، بنظر می رسد در هر زمانی که آمادگی لازم در نهادهای مختلف کشور ایجاد شده باشد، نیاز است قانون جامع روابط خارجی ایران با کمک متخصصان، پیش نویس شده، ابهامات تصدی در حوزه سیاست خارجی بر طرف و جایگاه حقوق بین الملل در نظام حقوقی ایران شفاف شود.

ادامه مطلب

دولت سیزدهم و سردرگمی در سیاست خارجی

دیپلماسی منطقه ای منهای برجام تا کجا توان تحقق دارد؟

با توجه به اقتضائات جاری چنین به نظر می رسد که عملا دیپلماسی برجامی با محوریت باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد در حال پیگیری است و سیدابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان عملا دیپلماسی منطقه ای را در سایه شعار ارتقای مناسبات با همسایگان در دولت سیزدهم پیش می برند.

ادامه مطلب

تهران و تلاش برای جلوگیری از تصاعد بحران جدید

اردوغان در هر صورتی به سوریه حمله خواهد کرد

در حالی ارتش ترکیه خود را برای حمله جدید و گسترده به خاک سوریه با هدف اشغال حلب آماده می کند، حسین امیرعبداللهیان از انتقال نگرانی های امنیتی رجب طیب اردوغان به بشار اسد در جریان سفرش به سوریه خبر داد؛ این تلاش های دیپلماتیک تهران حاکی از آن است که ایران سعی دارد از انجام این حمله ترکیه با گرفتن بهانه از آنکارا و رئیس جمهوری ترکیه جلوگیری کند.

ادامه مطلب

دلایل ناکامی دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی چیست؟

دیپلماسی اقتصادی، از رویا تا واقعیت

سیدجلال دهقانی فیروزآبادی در گفت وگویی معتقد است که یکی از الزامات شکل‌دهی دیپلماسی موفق، این است که جمهوری اسلامی ایران جایگاه تثبیت‌شده‌ای را در زنجیره ارزش جهانی برای خود تعریف کند که در شرایط کنونی بعد از جنگ اوکراین، این شرایط مهیا‌‌ست. البته این نگاه میان‌مدت و بلندمدت است نه کوتاه‌مدت.

ادامه مطلب

ایران و سرسپردگی به روس ها

یک سفر و هزار معنا!

خبر سفر مستقیم باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد ایرانی از دوحه به مسکو و دیارش با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه پس از شکست نشست دو روزه قطر به خوبی نشان از اوج استصیال و سرسپردگی دیپلماتیک تهران به کرملین داشته و دارد. 

ادامه مطلب

به احیای برجام امیدی نیست

دود سیاه در دوحه!

آنگونه که از ظواهر امر پیداست به نظر نمی رسد که برگزاری نشست‌های بعدی هم بتواند گره کار را باز کند. پس با وجود اخباری از جانب بلومبرگ مبنی بر احتمال از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم برجامی میان ایران و آمریکا با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا پس از سفر جو بایدن به به خاورمیانه هم نمی توان به رفع اختلافات فی مابین امید چندانی داشت.

ادامه مطلب

نشست دوحه شکست نیست

از وین تا دوحه، چرا بایدن دیپلماسی آونگی برجامی دارد؟

امیرعلی ابوالفتح در گفت وگویی تصریح کرد که شاید این مذاکرات در وین و دوحه خروجی لازم را نداشت، ولی امکان دارد طی چند هفته یا چند ماه دیگر با ترکیب جدیدی و با دستور کار جدیدی در یک کشور جدید مذاکرات از سر گرفته شود. بنابراین ایران، آمریکا و هیچ طرف دیگری رسما از کلمه شکست و توقف کامل مذاکرات سخن نگفتند. حتی شاید مذاکره تا ۶ ماه آینده نشستی صورت نگیرد، اما باز هم شکست اعلام نمی‌شود چون اعلام شکست به معنای آغاز پلن B برای آمریکا خواهد بود؛ اما واقعیت این است که نه جمهوری اسلامی ایران به دنبال پلن B است و نه آمریکایی ها.

ادامه مطلب

تهران هم چنان سرسپرده کرملین

چرا با خلوت شدن میز مذاکرات در دوحه، برجام هم چنان نافرجام ماند؟!

حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگویی معتقد است که شکست مذاکرات دوحه را فراتر از اختلاف نظر دو پایتخت تهران و واشنگتن بود. چون ایران کماکان در یک عالم توهم خود را در کنار چین روسیه در یک قطب بندی و بلوک بندی می بیند و در این راستا رسانه های جریان رادیکال در داخل ایران نشست دوحه را که بدون حضور چین و روسیه پی گرفته شد را نوعی دور زدن پکن و مسکو می دانستند و به همین دلیل پیش از انجام مذاکرات در دوحه، شکست آن را قطعی می دانستند. پس اگر چه در قطر میز از نظر فیزیکی و ظاهری خلوت بود، ولی سایه و روح منافع روسیه و چین باعث شکست مذاکرات شد.

ادامه مطلب

دوحه به دنبال احیای برجام است

قطر، دوست یا رقیب؟!

محمدطاهر ربانی در گفت وگویی معتقد است که واکنش مثبت جمهوری اسلامی ایران برای نشست دوحه اقدامی مثبت بود. چون کشورهای همسایه ایران هم سعی دارند برای تقویت امنیت منطقه‌ای به حل و فصل زودتر این مذاکرات کمک کنند. لذا قطر هم با حسن نیت میزبان مذاکرات غیرمستقیم دو روزه ایران و آمریکا بود.

ادامه مطلب

از پایه گذار ساختار-کارگزار تا همگرایی ساختار و کارگزار

حلقه مفقوده رفع مشکلات کشور

فرزین رحمتی گیلوائی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد اگر سیاست های دولت و حکومت با یکدیگر منطبق شوند، در راستای چالش زدایی نتیجه بهتری حاصل خواهد شد؛ ایده آل ترین وجه این انطباق، هماهنگی اقدامات خُرد و کلان دولت با نظرات مقام معظم رهبری است، به این معنا که اگر رئیس جمهوری قدم به قدم تصمیمات خود را با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری انتخاب و در این راستا حرکت کند، بر اثر همسویی و هم افزایی سیستم و اجزاء، از موانع موجود یکی پس از دیگری عبور خواهیم کرد!

ادامه مطلب

مقام معظم رهبری در دیدار رییس و مدیران دستگاه قضایی:

رهبر انقلاب: کدام کشور را سراغ دارید، در مقابل این همه حوادث بایستد و از پا نیفتد

رهبری خاطرنشان کردند: ایام هفت تیر وضع اینجوری بود در داخل کشور در خود این خیابانهای تهران جنگ داخلی بود. منافقین ریخته بودند با هرچه دستشان می‌آمد از تیغ موکت‌بُری بگیرید تا هر چیز دیگری که در اختیارشان بود افتاده بودند به جان مردم و پاسدارِ کمیته و پاسدارِ سپاه؛ تهران جنگ بود. تقریبا یک هفته قبل از هفتم تیر عدم کفایت رئیس‌جمهور وقت در مجلس احراز شده و برکنار شده بود. یعنی کشور بدون رئیس‌جمهور، وضع سیاسی اینجوری بود. در یک چنین شرائطی یک استوانه‌ای مثل بهشتی را از دست داد.  حدود دو ماه بعد از آن  رئیس‌جمهور جدید و نخست‌وزیر را با هم در یک جلسه شهید کردند؛ اندکی بعد یا یک فاصله‌ی کوتاهی بعد از آن، چند نفر از فرماندهان ارشد جنگ از ارتش و سپاه در حادثه‌ی هواپیما به شهادت رسیدند؛ شهید فلاحی، شهید فکوری،‌ شهید کلاهدوز و امثال اینها. مقام معظم رهبری تصریح کردند: یعنی شما اصلاً‌ در ظرف کمتر از سه ماه این همه حادثه‌ی تلخ، این همه‌ حادثه‌ی وحشتناک، این همه ضربه‌ی مخرّب را کجا دیده‌اید؟ خب شما کدام کشور را سراغ دارید، کدام دولت را سراغ دارید که بتواند در مقابل این همه حوادث بایستد و از پا نیفتد؟

ادامه مطلب

رقیبان به حوزه فرهنگ و آموزش ایران هجوم برده اند

شبیخون ترکیه در بحبوحه درگیری های سیاسی – امنیتی – اقتصادی ایران

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رقابت در آسیای جنوب غربی میان قدرت‌های بزرگ این منطقه مانند ایران، عربستان، ترکیه و ... در سایه تهاجم روسیه به اوکراین و افزایش تنش میان ایران و غرب پیرامون احیای توافق برجام، به حوزه‌های خاصی مانند فرهنگ و آموزش نیز کشیده شده و این رقابت‌ها به گونه‌ای هشدارآمیز به زیان ایران در پیگیری هستند.

ادامه مطلب

نظمی که باید خوب بشناسیم

سه فرض درباره نظام بین المللی

محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: نظام بین المللی سیستمی است که اولین هدف آن نظم و ثبات بین المللی است. منشور ملل متحد و شورای امنیت بخشی از مکانیسم این سیستم محسوب می شود. سایر اهداف مانند همزیستی، توسعه اقتصادی، رفاه و بسیاری مسائل دیگر فرع بر این هدف هستند.

ادامه مطلب

روند جدید تحولات خاورمیانه در آستانه سفر جو بایدن جو بایدن

هدف، ایران تنها کشوری که در برابر کلنگی شدن منطقه ایستاده است

رضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از اجماع سازی جهانی تلاش ها معطوف به ارجاع دوباره پرونده ایران به شورای امنیت (ذیل فصل هفتم) خواهد بود و همزمان آمریکا فشارهای اقتصادی و تهدیدهای نظامی نسبت به ایران را افزایش خواهد داد. هدف نهایی پروژه ائتلاف سازی در منطقه محاصره و برخورد با تنها بازیگری است که همچنان در مقابل پروژه کلنگی شدن منطقه مقاومت کرده است. 

ادامه مطلب

از بحران عراق و سوریه تا چالش انرژی

دست اندازهای مسیر بهبود روابط ایران و ترکیه

علی موسوی خلخالی می نویسد: ایران و ترکیه برای حل اختلافات خود تلاش دارند. هر دو طرف قاطعانه سعی دارند دامنه اختلافات از کنترل خارج نشود و روند جدی بهبود را بپیماید. به ویژه که دولت سیزدهم بر بهبود روابط با همسایگان تاکید دارد و آن را اولویت خود می داند. 

ادامه مطلب

نظمی نوین که خیلی زود کهنه شد

نگاهی به جایگاه تازه ایران در نظام چندقطبی جهان

ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع، آنچه می تواند جایگاه ایران برای پیوند دادن روسیه به مناطق گوناگون آسیایی را دارای اهمیت بسازد، موقعیت ژئوپلیتیکی این کشور در برقراری ارتباط مستقیم میان دریای کاسپین و خلیج فارس است. ایران نه تنها مسیری کوتاه، امن و ارزان برای ترابری کالا در راهگذر شمال ـ جنوب به شمار می رود، بلکه در زمینه انتقال انرژی از روسیه به بازارهای مصرف (چه به صورت سواپ و چه از راه خطوط لوله) می تواند نقشی مهم بازی کند. 

ادامه مطلب

آنکارا و گسل با تهران

ترکیه قید ایران را زده است؟!

سیداسدالله اطهری در گفت وگویی معتقد است که شرایط حساس کنونی در منطقه که یک فرصت مغتنم برای افزایش نفوذ ترکیه در خاک سوریه است تا بتواند مناطق بیشتری را تحت کنترل خود درآورد و در عین‌حال نیروهای مسلح کرد را هم محدود کند. نکته مهم دیگر به وضعیت داخلی در ترکیه باز می گردد. به هر حال این کشور خود را برای انتخابات ریاست جمهوری و مجلس در سال آینده آماده می‌کند. اردوغان با توجه به شرایط اقتصادی و تورم شدید در این کشور سعی می‌کند با اقداماتی در سوریه یک ابزار انتخاباتی برای خود ایجاد کند.

ادامه مطلب

اندیشه سیاسی، مادر سیاست خارجی های بزرگ است

از به کار بردن عبارت «عمق راهبردی» خودداری کنیم

نعمت اله مظفرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی  می نویسد: عبارت «عمق راهبردی»، با دین و مکتب سیاست خارجی ج. ا. ایران سازگار نیست. عمق راهبردی مبتنی بر مکتب رئالیسم و ایستاری لائیک و سلطه طلبانه است که قدرت نرم ما را مضمحل و «نظام معانی مقاومتی» را خنثی می کند.

ادامه مطلب

نخستین سفر لاوروف به تهران در دولت رئیسی با چه نیتی صورت گرفت؟

سفری با چند هدف کلیدی!

حضور وزیر امور خارجه روسیه در ایران که در عین حال اولین سفر وی به تهران بعد از تجاوز پوتین به اوکراین قلمداد می شود، با چند هدف عمده و کلیدی صورت گرفته است؛ نخستین هدف تلاش برای موازنه سازی دیپلماتیک ازسوی کرملین بین تهران و کشورهای حاشیه خلیج فارس است. 

ادامه مطلب

سناریوی ائتلاف شوم علیه تهران در حال شکل گیری است

از «ناتوی عربی» تا «ناتوی عربی – اسرائیلی»!

مهدی مطرنیا در گفت وگویی تصریح کرد که ائتلاف عربی - عبری در حال یافتن جایگاه و موقعیت ویژه خود در منطقه خاورمیانه و تحولات غرب آسیا است. این ائتلاف عربی - اسرائیلی در تلاش است که نوعی محاصره ایران در منطقه را به رهبری ایالات متحده آمریکا با مدیریت اسرائیل و همچنین حمایت و پشتیبانی مالی، تسلیحاتی و نظامی کشورهای عربی منطقه شکل دهد. 

ادامه مطلب

نخستین سفر قاسم توکایف به تهران

خیز بلند ایران و قزاقستان برای گسترش روابط

رئیس جمهوری قزاقستان اعلام کرد که این جمهوری برای شهروندان ایرانی سفر ۱۴ روزه بدون نیاز به صدور ویزا را در نظر گرفته است. به گفته او، این اقدام در راستای توسعه بیشتر همکاری ها در عرصه های گوناگون و از جمله، فعال سازی روابط میان نمایندگان جامعه تجاری و جذب تعداد بیشتر گردشگران است. رئیس جمهوری قزاقستان پیشنهاد کرد که تجار ایرانی از این مزیت نهایت استفاده را ببرند.

ادامه مطلب

چند سفر و یک سوء برداشت

دیپلماسی منطقه ای بدون برجام خروجی لازم را ندارد

همان گونه که نباید تمام تخم مرغ های سیاست خارجی را در سبد مذاکرات گذاشت بی شک نمی توان سیاست خارجی را هم بدون اهتمام برای احیای برجام و لغو تحریم ها پیش برد. پس انجام این سفرهای روسای جمهور کشورهای همسایه به ایران اگر چه فی نفسه امری مثبت تلقی می شود، اما همزمان سوء محاسبه های جمهوری اسلامی در خصوص مذاکرات وین را هم بیشتر خواهد کرد. 

ادامه مطلب

دو طرف زور و بازو نشان می دهند

رقص ایران و اسرائیل روی طناب جنگ

سرتیپ کیومرث حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش ایران از آمادگی برای با خاک یکسان کردن تل آویو و حیفا در صورتی که اسرائیل مرتکب اشتباه در خصوص ایران شود سخن گفت. همچنین ایران تلویحا به استفاده از برگه های حساس مثل افزایش غنی سازی اورانیوم تا ۹۰ درصد و غیرفعال کردن دوربین های نظارتی آژانس انرژی اتمی در واکنش به قطعنامه شورای حکام علیه ایران اشاره کرده است.

ادامه مطلب

سیاست فشار هوشمند بایدن به جای سیاست فشار حداکثری ترامپ جواب می دهد؟

واشنگتن و تحریم های نقطه زن

حسن مرادی در گفت وگوی معتقد است که اساساً اقتضائات تولید صادرات و فروش صنایع پتروشیمی متفاوت از صنعت نفت کشور است. لذا سیاست به صفر رساندن فروش نفت ایران در خصوص صنعت پتروشمی محقق نمی شود. 

ادامه مطلب

خنجر از پشت ترکیه به ایران

چرا اردوغان، ریاض و تل آویو را به تهران ترجیح داد؟

ذیل سیاست ایران هراسی اسرائیل و هشدارهای مکرر رسانه ای به اتباعش برای عدم سفر به ترکیه شاهد همکاری تام و تمام ترک ها و اردوغان نیز هستیم که می تواند به عنوان تکمله ای بر اقدامات ضدایرانی وی قلمداد شود. آن هم در شرایطی که توریست ها و در کل اتباع ایرانی عملا بیشترین خروج سرمایه را در قالب سفر، کنسرت، خرید خانه و ... به ترکیه داشته اند. از این رو باید سیاست و رویه فعلی اردوغان نسبت به ایران را نوعی خنجر از پشت تعبیر کرد.

ادامه مطلب

برجام، مرده ای که دولت سیزدهم جرات دفن آن را ندارد

حتی اگر به باور، خواست و فشار جریان داخلی ضد توافق هسته ای بخواهیم برجام را پس از صدور قطعنامه شورای حکام مرده فرض کنیم دولت رئیسی جرات دفن آن را ندارد. لذا این دولت، نه تمایل و نه اساساً توانی برای خروج از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خروج از NPT و به طریق اولی اعلام خروج رسمی جمهوری اسلامی ایران از مذاکرات وین را ندارد، چرا که به خوبی با تبعات منفی آن آشناست.

ادامه مطلب

آیا ژئوپلتیک منطقه همسو با منافع تهران در حال تغییر است؟

اردوغان و بنت توان تغییر ژئوپلتیک منطقه علیه جمهوری اسلامی را ندارند

سیدعلی سقائیان در گفت وگویی تصریح کرد که مهمترین مسئله به خاستگاه ژئوپلتیک خود ایران و فلات ایران باز می گردد. ما در رابطه با موقعیتی که داریم به «یک فرابرتری» و «فرادستی» ژئوپلتیک رسیده ایم. همانطور که در سوال نخست اشاره کردید علاوه بر اینکه ایران جزئی از خاورمیانه به شمار می‌رود در کنار منطقه قفقاز جنوبی، آسیای جنوبی و آسیای میانه قرار دارد. هر کدام از این مناطق ژئوپلتیکی دارای بافت مکانی و اقتضائات اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک، فرهنگی، تمدنی و حتی نظامی، امنیتی و دفاعی خود هستند. این ویژگی فرابرتری و فرادستی ژئوپلتیکی ایران را هیچ کدام از کشورهای منطقه ندارد.

ادامه مطلب

درباره مدیریت رقابت منطقه‌ای میان ترکیه و ایران

تهدید آنکارا برای تهران جدی است

علی رغم اینکه ترکیه و ایران دو قدرت منطقه‌ای هستند، مدتهاست که بر سر دستیابی به نفوذ در بسیاری از کشورهای همسایه یعنی کشورهایی که آن‌ها را حیاط خلوت خود می‌دانند، بایکدیگر رقابت می‌کنند؛ اما این رقابت تحت سیطره بود و به بحرانی در روابط تبدیل نشد؛ اما جهش جدید ترکیه برای جنگ علیه حزب کارگر کردستان و شاخه سوری آن (یگان‌های مدافع خلق) در کنار نرمش اخیر آنکارا در روابطش با کشورهای منطقه پرسش‌هایی را درباره آینده هم‌زیستی ترکیه و ایران برانگیخته است.

ادامه مطلب