اگرچه در مقاطع و برهه های مختلف، چه در زمان دولت روحانی و چه با آغاز به کار دولت رئیسی از سکون، توقف، کما، مرگ مغزی و نهایتاً نابودی برجام سخن به میان آمده است، اما در روزها و هفته های اخیر و با توجه به اتفاقات و رویدادهای جاری در سطح منطقه و جهان به نظر می رسد که بیش از هر زمان دیگری می توان به دوران «پسابرجام» فکر کرد.
ادامه مطلب
روسیه ممکن است نتواند تمام صادرات نفت خود که قبل از جنگِ اوکراین به اروپا می رفت را به خریدار دیگری واگذار کند. چین به عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت تحریم‌شده ظاهر شده و از نفت خام با تخفیف (اغلب با تخفیف زیاد) سود می‌برد، در حالی که رئیس‌جمهوری ایالات متحده مجبور است برای نفت بیشتر به تولیدکنندگان خاورمیانه التماس کند.
ادامه مطلب
جاوید منتظران در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نظر به اینکه آمریکایی‌ها و متحدانش به‌صراحت می‌گویند خواسته‌های ایران (ازجمله تضمین دادن به ایران و لغو همه تحریم‌های مرتبط با برجام) خواسته‌های فرا برجامی است و این در حالی است که با توجه به سابقه بدعهدی غرب، این دو موضوع واجب‌ترین موارد در توافق احیای برجام است، لذا سؤال مطرح اینجاست که اساس چرا آمریکا حاضر به ارائه تضمین نیست و اساساً غرب، چه راهبرد و اهدافی را از عدم ارائه تضمین به ایران و عدم لغو تمام و کمال تحریم‌های مرتبط با برجام، دنبال میکند؟
ادامه مطلب
روسیه در نتیجه اشتباه محاسباتی در سطح راهبردی به خاطر تحریم‌های شدید، کنترل ضعیفش بر بازارهای انرژی در اروپا و اتکای زیادش بر چین در نبرد خود با غرب زیان خواهد دید؛ اما برخلاف تحلیل‌های رسانه‌ای در ابتدای جنگ توجه خود به شرق جهان عرب را کم نخواهد کرد و هیچ کدام از نیروهای مهم این کشور از سوریه عقب نشینی نکرده‌اند.
ادامه مطلب
علی بیگدلی عنوان میکند که امارات متحده عربی پروژه حضور و نفوذ در مذاکرات هسته‌ای را کلید زده اند. یعنی همانگونه که پیشتر عمانی ها و قطری ها در سایه از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی توانسته اند با نقش میانجی گر، واسط و یا تسهیلگر در گفت وگوهای هسته‌ای خواسته ها، انتظارات و مواضع خود را در مذاکرات بگنجانند، اماراتی ها هم در تلاشند یا خواسته های خود را در مذاکرات هسته‌ای با از سرگیری روابط با تهران محقق کنند و یا اینکه اساساً این مذاکرات را به شکست بکشانند./سیدجلال ساداتیان عنوان می دارد که عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و ...، هم در دولت دونالد ترامپ و هم در دولت جو بایدن سعی کردند از اهرم فشار کاخ سفید به خصوص در حوزه تحریم ها و سیاست فشار حداکثری برای تعدیل سیاست‌های منطقه‌ای ایران استفاده کنند. ولی چون نهایتاً این مهم تا کنون میسر نشده است، لذا کشورهای منطقه از اردن و مصر تا عربستان و امارات و حتی اخیرا بحرینی ها در این مقطع دست به تغییر نگرش و برنامه‌های خود در قبال ایران زده اند و تلاش دارند تا از دالان احیا و ازسرگیری روابط خود با جمهوری اسلامی تبعات سیاست منطقه‌ای تهران را به حداقل برسانند.
ادامه مطلب
سید حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تحت تحریم‌ها، که با بحران اقتصادی و تأثیرات شدید آب و هوایی دست و پنجه نرم میکند، ایران در حال تقویت روابط استراتژیک خود در آسیا، با روسیه و چین است. در آمریکای لاتین، بر دو نوع شریک حساب میکند: سیاسی و اقتصادی. شرکای سیاسی ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه هستند. با این حال، آنها در مقایسه با بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد غذایی آمریکای لاتین یعنی برزیل، آرژانتین، کلمبیا، مکزیک و شیلی، شرکای تجاری کوچکی برای ایران هستند. به هر صورت، ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه از نظر استراتژیک در افزایش قدرت ایران و دستیابی به اهداف آن اهمیت دارند.
ادامه مطلب
افشار سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد:ترکیه بعنوان حامی آذربایجان و عضو ناتو که پروژه تبدیل شدن به هاب انرژی را در منطقه پیگیری میکند با رویکرد غرب در رابطه با تامین بخشی از نیاز خود به گاز از آذربایجان را پیگیری میکند همراهی میکند .اگرچه با روسیه هم مناسبات خوبی دارد و از این کشور گاز وارد میکند .اما روسیه به دلیل تحریم شدن ابزار موثری برای تغییر رویکرد ترکیه در دست ندارد. از سوی دیگر ترکیه به موازات پیشبرد مذاکرات صلح میان آذربایجان و ارمنستان با ارمنستان نیز درصدد عادی سازی مناسبات با اولویت بازگشایی مرزهایش با این کشور است که همزمان باید به نتیجه برسد.
ادامه مطلب
علی اکبر فرازی تصریح کرد که چون تاثیرگذاری مناسبات و دیدار دو جانبه روسای جمهور ترکیه و روسیه به مراتب بیشتر از نشست دیروز سران روند آستانه، مصوبات و بیانیه مشترک آن است، از این جهت بی شک ناگفته های محرمانه در دیدار دوجانبه اردوغان و پوتین هم می تواند سمت و سوی آینده سوریه را مشخص کند./محسن پاک آیین تاکید داشت که ایران با استفاده از امتیاز میزبانی نشست سران محور آستانه و همچنین هوشمندی پیرامون دعوت از فیصل مقداد، وزیر امور خارجه سوریه برای حضور در حاشیه نشست سران این روند (آستانه)، فضایی را شکل داده است که تا حدی مانع از حمله احتمالی ارتش ترکیه به سوریه و اشغال حلب می شود، چراکه با نزدیک کردن دو طرف (دمشق و آنکارا) در تهران سعی دارد با پیگیری نقش واسط، میانجی و پیغام و پسغام، نگرانی های سوریه و ترکیه را کاهش دهد
ادامه مطلب
افشار سلیمانی در گفت وگویی تاکید داشت که با یک سیاست خارجی فشل، ناکارآمد و منفعل نهایتاً به جایی می‌رسیم که حتی با وجود میزبانی نشست سران آستانه در تهران می توانیم توسط روسیه و ترکیه دور بخوریم و در خاک خودمان به یک شکست خورده بدل شویم
ادامه مطلب
فیروز دولت آبادی در گفت وگویی تصریح کرد: واقعیت امر آن است که سیاست خارجی در ذات خود تناقض، اختلاف، تنش و کشمکش دارد. این تناقض البته به معنای ضدیت و جنگ نیست، بلکه به معنای آن است که وقتی ما در حوزه سیاست خارجی لایه های متعدد و عمیق تر همکاری های دوجانبه، چندجانبه، منطقه‌ای و جهانی را مورد کنکاش قرار می دهیم حتماً در بخش ها، لایه ها و سطوحی دچار تناقض و تضاد منافع هستیم، کما اینکه ما در محور آستانه شاهد اختلافات و تناقضات و حتی تضاد منافع بین ایران، روسیه و ترکیه در خصوص تحولات سوریه وجود دارد. از این جهت سیاست صلح بانی ایران در خصوص محور آستانه و نزدیک کردن سیاست منطقه‌ای و چند جانبه ای با روسیه و ترکیه در سوریه یک میراث پوچ و غلط دیپلماتیک است.
ادامه مطلب
با سفر رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور ترکیه و روسیه به ایران با هدف شرکت در هفتمین نشست سران محور آستانه که اولین دور از این دست نشست ها در دولت سیزدهم است به نظر می رسد تحولات سوریه دوباره به دستور کار مشترک تهران، مسکو و آنکارا بازگشته است.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست «موازنه مثبت» همانی است که اردوغان در ماه‌های اخیر در روابط خارجی خود دنبال کرده است. او ضمن تعارض‌های رفتاری در جنگ اوکراین، مخالفت با سیاست‌های راهبردی ایران و روسیه در سوریه، قفقاز، اختلاف‌هایش با امریکا، اسرائیل و دولت مرکزی عراق در باره حلب و موصل، رجزخوانی‌هایش در برابر ناتو، بلند پروازی‌هایش در شمال آفریقا و... اما در بزنگاه‌های لازم از خود انعطاف‌هایی را نشان می‌دهد که چشم ناظران را خیره میکند.
ادامه مطلب
نعمت الله ایزدی در گفت وگویی معتقد است که پوتین محاسبات خاص خود را برای حضور در تهران دارد و بر اساس منافع ملی روسیه عمل می کند؛ اینکه ما بر اساس یک محاسبه غلط و نگاه ایدئولوژیک، تقارن حضور بایدن و پوتین در خاورمیانه را به هم ارتباط دهیم و آنها در مقابل هم بگذاریم فقط باعث آن می شود که روسیه بهره برداری و سوء استفاده خود را از این تحلیل و پروپاگاندای داخلی ما داشته باشد.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: باید کارگروهایی تشکیل داد تا سنت اسلام شناسی و ایرانشناسی را در جهان بررسی و مطالعه کرد. مثلا آثار و تحقیقات پروفسور «ژوزفان اس» از بزرگان اسلام شناسی الآن در بازار نیست؛ چه کسی باید از او حمایت کند؟ یا دیگر بزرگان همانند او در انگلیس یا ایتالیا. اینجاست که کار رایزنان فرهنگی اهمیت پیدا می کند و آنها وظیفه دارند که اسلام شناسان و ایرانشناسان حوزه ماموریت خود را شناسایی و معرفی کنند و با آنها نشست داشته باشند و مقدمات سفرشان را به ایران فراهم کنند.
ادامه مطلب
احمد نقیب زاده در گفت وگویی تاکید دارد: این یک اشتباه راهبردی است که تصور کنیم اگر اردوغان با میزان رای کمتر در انتخابات مجددا پیروز شود، چون در موضع ضعیف‌تر قرار دارد می‌تواند به نفع ایران باشد. ببینید مسئله پیروزی اردوغان با رای ضعیف یا قوی برای سیاست داخلی ترکیه اهمیت، معنا و کاربرد دارد، کما اینکه نحوه پیروزی و میزان رای رئیسی در انتخابات ریاست جهموری سال قبل برای سیاست داخلی ایران معنا دارد. اما اگر اردوغان با هر میزان رایی که مجدداً به رئیسی ریاست جمهوری ترکیه برگزیده شود در سیاست خاجی به معنای آن است که اردوغان، رئیس جمهور ترکیه است و می تواند همان سیاست های قبلی را در قبال ایران، منطقه و جهان پی می گیرد و قطعا همین کار را هم خواهد کرد.
ادامه مطلب
نویسنده: محمود سریع القلم محل انتشار: فصلنامه روابط خارجی
ادامه مطلب
محسن فایضی در گفت وگویی معتقد است که از یک طرف تقریبا می توان گفت که مخالفت ها در خصوص پیوستن به این ناتوی عربی - اسرائیلی کنار رفته است، اما در عین حال کشورهایی مانند مصر و اردن که روابط جدی با اسرائیل دارند و از پیشگامان عادی سازی و آشکار سازی روابط با تل آویو به شمار می‌روند اخیراً به دنبال ازسرگیری روابط مثبت و سازنده با جمهوری اسلامی ایران هستند. بنابراین فضا در یک فضای مبهم به سر می برد. یعنی به همان اندازه که امکان پیوستن این کشورها به ناتو عربی - اسرائیل وجود دارد از آن طرف می‌توان گفت که فضا برای عدم شکل گیری آن هم وجود دارد.
ادامه مطلب
از امروز چهارشنبه جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا سفر منطقه ای خود را با حضور در اسرائیل آغاز میکند و بعد از آن راهی عربستان سعودی می شود.این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز سه شنبه هفته پیش رو (۲۸ تیر/ ۱۹ جولای) به ایران سفر خواهد کرد. به موازات آن رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همزمان با همتای روس خود وارد تهران خواهد شد تا نشستی سه جانبه را با سیدابراهیم رئیسی پیرامون مسائل مشترک برگزار کنند.با توجه به اهداف هر کدام از این کشورها، به خصوص دو ابرقدرت آمریکا و روسیه برای حضور در منطقه غرب آسیا به نظر می رسد که روزهای پیش رو می تواند روزهایی ملتهب و پر از حوادث باشد که هر کدام از آنها در تعیین سمت و سوی تحولات خاورمیانه به شدت موثر واقع خواهد بود.
ادامه مطلب
جلال میرزایی عقیده دارد که همزمانی سفر ولادیمیر پوتین در هفته آتی برای حضور در ایران با سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان حکایت از آن دارد که وضعیت منطقه وارد مرحله حساس و پیچیده ای شده است که می تواند آبستن وقوع هر سناریویی باشد. عبدالرضا فرجی راد هم این اعتقاد را دارد که سفر جو بایدن با توجه به اقدام روسیه برای قطع صادرات انرژی به اروپا در وهله اول با هدف اقناع کشورهای خاورمیانه در جهت افزایش میزان صادرات و تولید انرژی به بازار جهانی است تا بتواند شرایط را برای کاهش بهای سوخت در پاییز و زمستان پیش رو کند.
ادامه مطلب
دکتر هادی ملکوتی فر در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی درباره لغو روادید میان ایران و قزاقستان گفت: با اجرای فرمان لغو روادید بین ایران و قزاقستان به زودی شاهد افزایش سفر گردشگرهای قزاق به استان های شمالی و دیگر استان های کشورمان خواهیم بود.
ادامه مطلب
سیدعبدالامیر نبوی در گفت وگویی معتقد است که جمهوری اسلامی ایران اگر می¬خواهد روابط پایداری را با عربستان، مصر و دیگر کشورهای عربی کلید بزند باید به همان اندازه که نسبت به منافع و امنیت خود در خلیج فارس حساس است بداند که قاهره، ریاض و هر بازیگر عربی در منطقه هم به روابط سیاسی، نظامی و امنیتی خود در قالب روابط راهبردی با آمریکا اهمیت می¬دهد. اگر جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی و مصر بتوانند حساسیت¬های یکدیگر را درک کنند می¬توان این امید را داشت که روابط تهران با ریاض، قاهره و دیگر کشورهای عربی خاورمیانه روابطی جدی و اثربخش باشد.
ادامه مطلب
همچنان که ناتو بزرگ می شود، چین و روسیه به دنبال آن هستند تا ایران و عربستان سعودی را در کنار خود قرار دهند.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: بین المللی شدن اقتصاد یک کشور، پی آمد بسیار تعیین کننده‌ای نه تنها در تولید و معاش، بلکه در شخصیت و رفتار آحاد یک جامعه دارد: شفافیت قوانین، مقررات، سیاست گذاری ها و آیین نامه ها. به محض اینکه شرکتی بین المللی شد، باید عملیات و گردش کار خود را شفاف سازی کند چون به محض کوچک ترین تقلب، حیله گری، حساب سازی و تزویر، اعتماد، جایگاه و ارزش سهام خود را در بازار از دست می دهد. رقابت و بازار، درستکاری را هم به دنبال می آورد نه ضرورتاً به واسطه مبانی اخلاقی بلکه به موجب اعتماد سازی، جلب مشتری و با هدف افزایش فروش وسهم بازار. شفاف سازی سازمانی، شفافیت رفتاری افراد را به دنبال می آورد. اقتصادِ یک کشور نمی تواند بین المللی شود ولی در هاله ای از ابهام، مدیریت سازمان های موازی، گیر و دار بوروکراسی، بازی با آمار و تغییر خلق الساعه سیاست گذاری ها بماند. همین که اقتصاد بین المللی شد، «مجبور» است شفاف باشد.
ادامه مطلب
تنها یک کشور مسلمان وجود دارد که اسرائیل واقعاً از آن می هراسد و آن ایران است که اگرچه منابع نفتی آن متوسط، ولی منابع انسانی آن قابل توجه است.
ادامه مطلب
محمدجواد غلامرضاکاشی در یادداشتی می نویسد: نمی‌دانستیم که زمین حرمت دارد، اگر رعایت حریمش را نکنی، غبار می‌شود و چشم و حلقت را پر میکند. بدن حرمت دارد، اگر رعایت‌اش نکنی از هر روحی روی می‌گرداند. به یک تن ساده تبدیل می‌شود رو به روی همه جهان معنوی تو می‌ایستد و همه دار و ندارت را ویران میکند. ما حرمت زمین را فراموش کردیم و اقتضائات زندگی تنانه مردم را پاس نداشتیم. امروز روزگارمان را تماشا کنید و ناسازه شگفت آن را ببینید.
ادامه مطلب
محمدعلی سبحانی در گفت وگویی معتقد است که اینکه قطر به پرونده تنش ایران و آمریکا و احیای برجام ورود کرده است چندان غیرعقلانی نیست؛ چون دوحه از یک طرف به عنوان متحد استراتژیک واشنگتن در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس عمل میکند و از طرف دیگر روابط گرم و حسنه‌ای هم با تهران دارد. بنابراین لازمه یک دیپلماسی میانجیگرایانه موفق برخورداری از رابطه درست و مناسب با هر دو طرف مناقشه است که قطر از این امتیاز برخوردار است.
ادامه مطلب
در اواخر ماه مه، الکساندر نوواک با محمد مخبر و نمایندگان محافل تجاری ایران دیدار کرد. در خصوص ادغان سیستم های پرداخت شتاب و میر توافق حاصل شد. نوواک همچنین، از نیت روسیه برای استفاده حداکثری از ارزهای ملی و مبادله در تجارت متقابل خبر داد. حجم مبادلات تجاری روسیه و ایران به ۴ میلیارد دلار می رسد. به گزارش رسانه های گروهی ایران، در سال جاری تهران قصد دارد این شاخص را ده برابر کند.
ادامه مطلب
واقعیت های کنونی در صحنه تحولات سیاسی عراق حکایت از آن دارد که بر خلاف در نظر داشتن ضرورت گفت وگوی جدی در راستای برون رفت از بحران فعلی و بن بست جاری، آن چە در واقعیت امر مشاهده می شود صرفا تداوم نوعی لجاجت دو جریان چارچوب هماهنگی با محوریت نوری مالکی و جریان با مرکزیت مقتدی صدر برای بە کرسی نشاندن حرف خود است که در سایه نکات فوق می تواند از هم گسیختگی و حتی فروپاشی ساختار سیاسی عراق را به دنبال داشته باشد.
ادامه مطلب
محمد جواد علامرضاکاشی در یادداشتی می نویسد: خیمه داران قدیم اگر می‌خواهند دوباره میدانشان رونقی پیدا کند، باید به اصل زندگی قطع نظر از جهت و غایتش تسلیم شوند. همه چیز را از بنیاد اقتضائات زندگی جمعی بیاغازند. تن زندگی هیچ لباسی به تن نمی‌کند. باید همین طور که هست تسلیم آن شوی تا معلوم شود اساسا چه می‌گویی. رفاه، شادی، امنیت و آشتی جوهرهای زندگی جمعی است و سیاست در وهله نخست وظیفه‌ای جز تامین آنها را ندارد. هر تمنای دگری اگر در صحنه سیاسی هست، پس از انجام این وظیفه آغازین شنیدنی است.
ادامه مطلب
این روزها مصطفی الکاظمی تحرکات دیپلماتیک جدی را برای احیای روابط تهران – ریاض در دستور کار دارد. سفر همزمان نخست وزیر عراق به ایران و عربستان سعودی و انتشار اخباری دال بر برگزاری دور جدید گفت وگوها در سطح دیپلماتیک بین دو طرف (ایران و عربستان) در بغداد نشان از این دارد که الکاظمی تا به اینجای کار توانسته است امید کم رمقی را برای رفع تنش و تخاصم ایران و عربستان ایجاد کند. اکنون پرسش این است که آیا نخست وزی فعلی عراق می‌تواند گشایشی در روابط تهران و ریاض ایجاد کند یا وساطت وی نیز چون عادل عبدالمهدی، سلف خود فرجامی نخواهد داشت؟
ادامه مطلب