لحن دیپلماتیک ترامپ در کنار استمرار فشارهای میدانی و تحریم‌ها، نشانه‌ای از رویکردی دوگانه است؛ رویکردی که از یک سو وعده صلح می‌دهد و از سوی دیگر، ابزارهای فشار را حفظ می‌کند. برای ایران، تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که اعتماد به وعده‌های واشنگتن بدون تضمین عملی، پرهزینه خواهد بود. در نتیجه، تا زمانی که هر دو طرف از مواضع حداکثری خود فاصله نگیرند، صلح در سایه بی‌اعتمادی باقی خواهد ماند.
ادامه مطلب
روند موجود نشان می‌دهد که هم ایران و هم آژانس، در آستانه نشست حساس نوامبر، به‌دنبال حفظ یک تعادل شکننده هستند؛ تعادلی میان همکاری کنترل‌شده و جلوگیری از بازگشت به فضای تقابل.
ادامه مطلب
محمد بیدگلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قرآن کریم در سوره‌های مختلف از جمله فاطر و نحل، انسان را به مطالعه تاریخ فرامی‌خواند و او را موتور محرکه تاریخ می‌داند و اعتقاد دارد که انسان‌ها تاریخ خویش را می‌سازند. قرآن مجید به ما می‌‌گوید نگاه کنید و از گذشته تاریخ، درس بگیرید. به نظر می‌رسد توجه جدی اسلام به تاریخ باعث ایجاد علومی از جمله علم رجال، علم حدیث و علم اخبار شده است.
ادامه مطلب
محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در نتیجه طرح صلح ترامپ، به معنای ورود به فازی جدید از مهندسی منطقه‌ای است که در صورت انفعال یا واکنش صرفاً ایدئولوژیک ایران، می‌تواند منجر به تغییر دائمی موازنه به نفع ائتلاف آمریکایی-اسرائیلی-عربی شود و ایران را در منطقه‌ای که باید مرکز نفوذ آن باشد، در موقعیت انزوا قرار دهد.
ادامه مطلب
سعیدرضا طاهرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: غیبت ایران در شرم‌الشیخ، مصداق عینی همین درک ژرف از سیاست جهانی بود. در شرایطی که برخی دولت‌های منطقه برای گرفتن تأیید و حمایت امنیتی واشینگتن صف کشیده بودند، تهران انتخاب کرد که عزت ملی خود را در گرو لبخند قدرت‌های بزرگ نگذارد.
ادامه مطلب
تحولات اخیر در خاورمیانه نشان می‌دهد که سیاست «فشار حداکثری» همچنان راهبرد غالب ایالات متحده در قبال ایران است، هر چند در پوشش گفتار دیپلماتیک عرضه می‌شود. از سوی دیگر، احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران یا ترور و ...، در هماهنگی با همین سیاست ارزیابی می‌شود و در نهایت سیاست غرب برای تضعیف جایگاه منطقه‌ای تهران ادامه دارد.
ادامه مطلب
آذربایجان و اسرائیل همکاری‌های خود را در بحبوحه بحران‌های خاورمیانه گسترش داده‌اند. باکو اکنون اصلی‌ترین تامین‌کننده نفت اسرائیل است و حتی تحریم‌های رسمی تجارت با تل‌آویو که از سوی پارلمان ترکیه تصویب شده، مانع این روابط نشده است. ایران این نزدیکی را تهدیدی امنیتی می‌داند و معتقد است بخشی از عملیات‌های خرابکارانه، از جمله حملات به تاسیسات نظامی در ژوئن امسال و سرقت اسناد هسته‌ای در سال ۲۰۱۸، با حمایت لجستیکی از خاک آذربایجان انجام شده است.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: طرح ترامپ برای غزه و اعلام موافقت تقریبا همه کشورها با آن نشان داد که در پی جنگ‌های تجاوزکارانه اسرائیل و بی‌ثباتی‌های ناشی از آن، شرایط جدیدی در منطقه در حال شکل‌گیری است که می‌تواند همزمان بر شرایط بین‌المللی نیز اثر بگذارد.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: ایران در سیاست خارجی‌اش، نه میان دو انتخاب، بلکه میان دو بن‌بست حرکت کرده است؛ غربی که با تحریم و تهدید نقش ایران را انکار می‌کند، و شرقی که با وعده‌های بی‌سرانجام، آن را در حاشیه نگه می‌دارد. این دو مسیر با همه تفاوت‌های‌شان به یک نقطه مشترک می‌رسند، ایران همچنان در جست‌وجوی جایگاهی است که نه اهدا می‌شود، نه خریدنی است، بلکه باید ساخته شود در نظمی جهانی که پیوسته آن را به حاشیه می‌راند.
ادامه مطلب
معصومه علیانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران دیگر در موقعیتی نیست که بتواند همانند لبنانِ پس از ۲۰۰۶ یا سوریه‌ی پس از ۲۰۱۵ به‌تنهایی مسیر تحولات را تعیین کند. نظم جدید منطقه بر محور تعامل چندجانبه می‌چرخد، نه هژمونی یک قدرت.
ادامه مطلب
محمدرضا لشینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مخاطب جهانی دیگر بیننده نیست؛ داور است. اینجا دیگر مسئله فقط قدرت نظامی یا اقتصادی نیست، بلکه قدرت روایت است. هر کشوری که بتواند در میدان روایت‌ها اعتبار بسازد، در میدان سیاست هم دست بالا را دارد. و شاید به همین دلیل است که دیپلماسی در عصر ما، بیش از هر زمان دیگری، به رشته‌ی ما نزدیک شده است: روابط بین‌الملل نه فقط علمِ قدرت، بلکه علمِ روایت قدرت است.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره می نویسد: مشکل ترامپ در مواجهه با مشکلات جاری در جامعه جهانی از جمله جنگ اوکراین؛ جنگ غزه، لبنان، ایران و... ساده‌سازی صورت مسئله با تحریف واقعیت‌هایی آمیخته است که حتی با بیشترین تلاش‌های جاری در این زمینه، نمی‌تواند نتایج روشن به همراه آورد. به عبارت دیگر خوش‌بینی‌های ترامپ سرعتی به مراتب بیش از نتایج عملی هر اقدام دیپلماتیک و نظامی در میدان واقعیت‌ها دارد.
ادامه مطلب
درگیری‌های اخیر میان افغانستان و پاکستان، بار دیگر شکنندگی نظم امنیتی در جنوب آسیا را آشکار کرده است. در حالی که دو کشور وارد چرخه خطرناک اقدام و واکنش نظامی شده‌اند، نقش میانجی‌گرانه و واقع‌گرایانه ایران می‌تواند کلید بازگشت ثبات نسبی به منطقه باشد. تهران با بهره‌گیری از روابط دیرینه و اعتماد متقابل با هر دو کشور، قادر است ابتکار عمل‌های دیپلماتیک تازه‌ای را برای مهار بحران و جلوگیری از گسترش ناامنی در مرزهای شرقی خود به اجرا بگذارد.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اگرچه حتی در زمان دولت های غربگرا در گرجستان نیز ظرفیت های همکاری تزانزیتی میان ایران و گرجستان وجود داشت اما اکنون با تغییر رویکرد تفلیس و همچنین پیشرفت فرایند اجرایی احداث و بازسازی راه‌های جنوب به شمال ارمنستان، موضوع عملیاتی کردن کریدور خلیج فارس- دریای سیاه، هرچه بیشتر فراهم شده به‌ویژه اینکه دولت تفلیس به‌خوبی از این موضوع آگاه است که یکی از پیامدهای اصرار باکو برای کوبیدن بر توهم باصطلاح کریدور زنگزور، تضعیف موقعیت گرجستان در مسیرهای ترانزیتی و انرژی و پس از آن سربرآوردن تحرکات قومگرایانه و پان ترکیستی باکو در مناطق آذری نشین گرجستان خواهد بود.
ادامه مطلب
شرایط جدید لبنان ایجاب می‌کند که ایران با دقت بیشتری معادلات خود را تنظیم کند تا از شکل‌گیری گسل عمیق سیاسی میان تهران و بیروت جلوگیری شود. اکنون حزب‌الله لبنان در مرحله‌ای حساس قرار دارد؛ مرحله‌ای که برخی تحلیلگران آن را دوران «گذار پس از سیدحسن نصرالله» می‌نامند. نبود شخصیتی با کاریزمای مشابه، می‌تواند زمینه‌ساز پیچیده‌تر شدن معادلات داخلی لبنان شود. با این حال، جمهوری اسلامی ایران تجربه و هوشمندی لازم برای مدیریت این وضعیت را دارد. سیاست تهران بر حفظ ثبات، حمایت از مقاومت و جلوگیری از نفوذ بازیگران مخرب متمرکز است. حفظ پیوندهای راهبردی با لبنان، نه فقط برای ایران بلکه برای موازنه قدرت در کل منطقه اهمیت حیاتی دارد؛ چراکه هرگونه گسل در روابط دو کشور می‌تواند به سود دشمنان مشترک تمام شود.
ادامه مطلب
در حالی که دولت‌های عربی جنگ در نوار غزه را در محافل بین‌المللی محکوم می‌کردند، اسناد افشاشده وزارت دفاع آمریکا نشان می‌دهد آن‌ها همزمان همکاری امنیتی خود را با ارتش اسرائیل گسترش داده‌اند. این روابط پنهان که با هدایت مستقیم واشنگتن شکل گرفته بود، پس از حمله هوایی اسرائیل به قطر به بحران رسید، اما اکنون می‌تواند نقشی کلیدی در نظارت بر آتش‌بس تازه غزه داشته باشد.
ادامه مطلب
مصطفی زندیه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این مقاله با تکیه بر رویکرد دیپلماسی استانی به بررسی ابعاد این فرصت‌ها، ظرفیت‌های استانی ایران در چارچوب دیپلماسی منطقه‌ای و راهبردهای بهره‌برداری مؤثر از موقعیت جدید به منظورگسترش روابط اقتصادی، انرژی، فناورانه و فرهنگی با کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان، پاکستان، چین، روسیه، هند، عراق و ترکیه در شرایط جدید ژئوپلیتیکی می‌پردازد.
ادامه مطلب
امیرحسین عسگری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اهمیت اصلی رأی در این است که دادگاه بریتانیایی، شرکت ملی نفت ایران را نهادی مستقل از دولت جمهوری اسلامی ایران دانست، اما در عین حال، آن را از مصونیت دولت‌های خارجی محروم کرد. دادگاه اعلام کرد که شرکت ملی نفت در این پرونده نه به عنوان بازوی حاکمیتی، بلکه به عنوان فعال اقتصادی و تجاری عمل کرده است و بنابراین مشمول حمایت‌های مصونیت دولتی نیست.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: در مواجهه با ایران، ایالات متحده به‌ویژه در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، نه به دنبال حل مسئله، بلکه به دنبال مدیریت آن بوده است. این مدیریت، برخلاف تصور رایج، نه از جنس نظم‌سازی منطقه‌ای، بلکه از جنس مهار، تضعیف و کنترل ظرفیت‌های ایران در سطح منطقه‌ای و جهانی است.
ادامه مطلب
تاریخ نشان می‌دهد که تغییر تنها عامل ثابت در امور انسانی است و ثمرات پیروزی نظامی اغلب کوتاه مدت هستند. در پی جنگ ۱۲ روزه، سوال کلیدی این است که آیا ایالات متحده و اسرائیل می‌توانند با محدود کردن (اگر نگوییم خلع سلاح) حزب‌الله، ایجاد ثبات در سوریه و انعقاد یک توافق هسته‌ای گسترده‌تر و بهتر با ایران، دستاوردهای نظامی اخیر را به دستاوردهای سیاسی پایدار تبدیل کنند. اگر چنین نشود، رویدادهای ژوئن ۲۰۲۵ می‌تواند آغاز مرحله جدیدی در کارزار طولانی یا در بدترین حالت، آغاز فصلی خطرناک‌تر در یکی از بی‌ثبات‌ترین درگیری‌های خاورمیانه باشد.
ادامه مطلب
خاورمیانه در حال حاضر دستخوش یک تحول بزرگ است، شاید حتی مهم‌تر از چرخه‌های قبلی تغییر در منطقه. یک درک منطقه‌ای وجود دارد که چشم‌انداز فعلی تشدید و تنش، حداقل برای میان‌مدت، ادامه خواهد یافت.
ادامه مطلب
مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: صلح خاورمیانه نه در پیروزی نظامی، بلکه در عدالت و همزیستی نهفته است. خاورمیانه می‌تواند صلح و رفاه داشته باشد، اگر چرخه انتقام خارج شود و به دیپلماسی بازگردد.
ادامه مطلب
جلال خوش‌چهره در یادداشتی می نویسد: ابهام، فشار و تهدید" مفهوم سیاست راهبردی "واشنگتن - اروپا" در قبال تهران است. این سیاست در چارچوب رویکرد راهبردی تحمیل الگوی "مذاکره(توافق) یا جنگ" عمل می‌کند. دو راهکار نیز در دستور قرار دارد: فشار از بیرون، شکاف اندازی در داخل. هدف ایجاد سرگیجگی و شتابزدگی در تصمیم سازی تهران است. در مدل سازی جدید دیگر خبری از نقش‌های بازیگر خوب و بد نیست که پیش از این میان واشنگتن و تروئیکای اروپایی تقسیم شده بود. حالا خواست‌ها در یک همسویی روشن اعلام می‌شود.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: کسانی که با مذاکره جدی با آمریکا و توافق درباره غنی‌سازی مخالف هستند، ادعا می‌کنند که در چنین صورتی کشور در معرض یک «دومینوی تسلیم» قرار خواهد گرفت و بعد از هسته‌ای، ناچار به تعطیلی یا محدودیت شدید برنامه موشکی خواهیم شد.
ادامه مطلب
در سال ۲۰۲۴، رویارویی بین اسرائیل و ایران از خصومت‌های غیرمستقیم و نیابتی به تبادل مستقیم حملات تغییر یافت. در اول آوریل، یک حمله هوایی مشکوک به اسرائیل علیه ساختمان کنسولگری ایران در دمشق، سوریه، به کشته شدن دو ژنرال و پنج مشاور نظامی ایران منجر شد. ایران با انجام بیش از سیصد حمله پهپادی و موشکی تلافی کرد، که اولین باری بود که ایران مستقیماً اسرائیل را هدف قرار می‌داد.
ادامه مطلب
محسن عوضوردی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چرا آمریکا و شرکایش، با وجود عمل ایران به تعهداتش در برجام باز هم به دنبال فشار حداکثری بودند و خلاف تعهدات خود در برجام عمل کردند؟ برای پاسخ به این پرسش باید جدای تهدیدات انتسابی هسته‌ای ایران، به مسئله روابط ایران و آمریکا، از منظر موقعیت‌های استراتژیک ایران بنگریم.
ادامه مطلب
پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تمامی قطع‌نامه‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران، فضای سیاسی و دیپلماتیک میان تهران و غرب عملا به مرحله‌ای از رکود و بن‌بست رسیده است. در چنین شرایطی، اغلب ناظران و تحلیلگران بر این باورند که در هفته‌ها و حتی ماه‌های پیش‌رو، چشم‌انداز روشنی برای ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای وجود ندارد؛ مگر آنکه رخدادی پیش‌بینی‌ناپذیر بتواند معادلات فعلی را به‌طور اساسی دگرگون کند.
ادامه مطلب
ناصر ذاکری می نویسد: تصویب دیرهنگام پیوستن به معاهده CFT در روزهای اخیر به بحثی جدی درباره پرونده FATF و آثار آن بر اقتصاد کشور دامن زده است. در بهمن ۱۳۸۶ و در شرایطی که پرونده کشورمان در دبیرخانه FATF در دست بررسی و احتمال قرار‌گرفتن ایران در لیست سیاه به‌طور جدی مطرح شده بود، قانون مبارزه با پول‌شویی در مجلس و شورای نگهبان تصویب شد؛ اما این تصویب نتوانست مانع قرار‌گرفتن کشور در لیست سیاه شود.
ادامه مطلب
ترکیه روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که در همسویی با فشارهای بین‌المللی علیه ایران و برای محدودکردن برنامه هسته‌ای این کشور، دارایی‌های شماری از افراد و نهادهای مرتبط با این برنامه را مسدود کرده است. بر‌اساس گزارش یورونیوز و خبرگزاری‌های ترکیه، این اقدام در پی فرمانی از سوی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، انجام شده و شامل افراد و شرکت‌هایی می‌شود که در بخش‌های مختلف مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران فعالیت دارند.
ادامه مطلب
مسیر روابط مصر و ایران ترکیبی از فرصت‌ها و محدودیت‌ها را برجسته می‌کند. در حالی که تعاملات اخیر بین دو کشور نشان‌دهنده تمایل به آزمایش راه‌های جدید همکاری است، تحولات اخیر نمی‌تواند دهه‌ها رقابت ایدئولوژیک و مانورهای ژئوپلیتیکی را از بین ببرد. بلکه، به نظر می‌رسد که بهبود روابط دیپلماتیک اخیر، حرکتی حساب‌شده و ناشی از تمایل به دستاوردهای کوتاه‌مدت است. در حال حاضر، این تعامل عمدتاً معامله‌ای و ماهیتی محدود دارد و هرگونه افزایش تنش در غزه، سوریه یا دریای سرخ، شکنندگی این نزدیکی را آشکار می‌کند.
ادامه مطلب