مطالب مرتبط با کلید واژه

ایران


رویکرد جامعۀ نخبگانی و روشنفکری ایران در قبال دگرگونی‌های دنیای غرب
غفلتی که توجهی به آن نمی‌شود

رویکرد جامعۀ نخبگانی و روشنفکری ایران در قبال دگرگونی‌های دنیای غرب

بهاءالدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در حالی که اکثر جوامع، مخصوصا در دنیاهای غربی، کنش‌های آزادی‌خواهانه و اعتراض‌های بی‌سابقه علیه جنایات رژیم صهیونیستی را شاهد بود، بخشی از ایرانیان داخل و خارج، به‌صورت آشکار، برداشت و احساس متفاوت از تمام دنیا در این عرصه از خود نشان دادند. بسیاری از اقشار جوان، تحصیلکرده و نخبگانی، با بی‌میلی تمام، از قافله یکپارچۀ بین‌المللی عقب ماند و گسست و بی‌عملی تاریخی را دچار شد.

ادامه مطلب
پیامدهای یک جنگ احتمالی ایران و اسرائیل برای آسیای مرکزی
نگاهی به آینده معادلات آسیای میانه بین تهران و تل آویو

پیامدهای یک جنگ احتمالی ایران و اسرائیل برای آسیای مرکزی

آسیای مرکزی امروز در میانه نقشه‌ای از منافع متقاطع ایران، روسیه، چین، غرب و اسرائیل ایستاده است. تداوم آرامش در این سرزمین نه تنها به تصمیمات تهران و تل‌آویو، بلکه به درایت رهبران این پنج جمهوری در حفظ تعادل میان منافع اقتصادی و ملاحظات ژئوپلیتیکی بستگی دارد.

ادامه مطلب
تحلیل ژئوپلیتیکِ ارتقای روابط روسیه–ایران (۲۰۲۴–۲۰۲۵)
شواهد روسی و ایرانی، انگیزه‌ها و پیامدها

تحلیل ژئوپلیتیکِ ارتقای روابط روسیه–ایران (۲۰۲۴–۲۰۲۵)

سعیدرضا طاهرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در سال‌های ۲۰۲۴–۲۰۲۵ روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به فازی وارد شد که در آن پیام‌های سیاسی – رسمی و گام‌های عملی (از جمله تمرین‌های دریایی مشترک، پیمان راهبردی جامع و گزارش‌های رسانه‌ای دربارهٔ نقل‌و‌انتقال تسلیحاتی) برجسته شد. این مقاله با تکیه بر منابع روسی، ایرانی و چند منبع بین‌المللی، ادعاها دربارهٔ «ارتقای سطح روابط» را بررسی می‌کند، انگیزه‌های مسکو را از منظر ژئوپلیتیک تبیین می‌کند و سناریوهای ممکن برای نظم منطقه‌ای را ترسیم می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که گرچه پیام‌رسانی سیاسی روسیه به سمت «همسویی راهبردی» با ایران تقویت شده، اما برای اثبات نهادسازیِ الزام‌آور (پیمان دفاعی الزام‌آور یا انتقال سیستم‌های حساسِ در مقیاس گسترده) هنوز شواهد علنی و مستند کافی نیست. 

ادامه مطلب
رقابت ایران، ترکیه و روسیه در دولت جولانی
سوریه پس از اسد

رقابت ایران، ترکیه و روسیه در دولت جولانی

فرهاد قادری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: شکل‌گیری دولت موسوم به «دولت نجات ملی» به رهبری ابو محمد الجولانی در ادلب، که اکنون با چراغ سبز ترکیه و پذیرش تلویحی روسیه به قدرت رسیده، توازن شکننده‌ای را میان سه بازیگر اصلی شکل داده است.

ادامه مطلب
ترامپ در خاورمیانه دنبال چیست؟
نگاهی به سیاست منطقه ای امریکا

ترامپ در خاورمیانه دنبال چیست؟

محمود عباس‌زاده مشکینی می نویسد: ‌در فضای رقابت داخلی و خارجی «پیش‌بینی اهداف و استراتژی و تاکتیک رقیب» اصل بسیار مهم و کارسازی است، به‌ویژه وقتی فضای موجود بین رقبا خاکستری یا خصمانه بوده و حریف هم از قدرت و ظرفیت بیشتری برخوردار باشد.

ادامه مطلب
کُد جنگی رافائل
اظهارات معنادار مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و واکنش تهران

کُد جنگی رافائل

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس انرژی اتمی، در گفت‌وگو با روزنامه سوئیسی «ژنو سولوشن» و در پاسخ به این پرسش که «چرا ایران دوباره بازرسی‌های بین‌المللی را می‌پذیرد؟»، جملات معناداری ‌به کار برد و در همین راستا عنوان کرد: «پس از جنگ ۱۲روزه، ایران می‌توانست روابط خود با جامعه بین‌المللی را قطع کند، از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج شود و مانند کره شمالی به یک کشور طردشده تبدیل شود، اما این کار را نکرد.

ادامه مطلب
برتری هوایی در قرن بیست و یکم: درس‌هایی از ایران و اوکراین+دانلود پی‌دی‌دف
پرونده ویژه

برتری هوایی در قرن بیست و یکم: درس‌هایی از ایران و اوکراین+دانلود پی‌دی‌دف

نویسندگان: الکساندر پالمر (Alexander Palmer)، عضو برنامه جنگ، تهدیدات نامنظم و تروریسم در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) در واشنگتن دی سی است. کندال وارد (Kendall Ward) ، کارآموز برنامه جنگ، تهدیدات نامنظم و تروریسم در CSIS بوده و یک افسر فعال ارتش است. منبع:مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) تهیه و ترجمه: سید علی موسوی خلخالی

ادامه مطلب
یخ روابط تهران و اروپا در آستانه ذوب؟
آزادی مشروط مهدیه اسفندیاری در فرانسه و معادلات پیش روی تهران-پاریس

یخ روابط تهران و اروپا در آستانه ذوب؟

در صورت تحقق تبادل میان تهران و پاریس، این رخداد می‌تواند نخستین نشانه از شکستن سکوت و یخ روابط ایران و اتحادیه اروپا پس از دوره‌ای از تنش و بی‌اعتمادی باشد. از زمان فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» توسط تروئیکای اروپایی و بازگشت قطعنامه‌های تعلیق‌شده شورای امنیت علیه ایران، مناسبات دو طرف در وضعیت انجماد سیاسی قرار گرفته است.

ادامه مطلب
جایگاه ایران در نبرد تحریم‌ها و امپراتوری زیرزمینی
چگونه اقتصاد به سلاح تبدیل شد؟

جایگاه ایران در نبرد تحریم‌ها و امپراتوری زیرزمینی

محسن شریف‌خدائی می نویسد: استفاده از اقتصاد به‌ عنوان ابزار قدرت، پدیده‌ای تازه نیست. در گذشته‌های دور، امپراتوری‌ها از کنترل مسیرهای تجاری، اعمال تعرفه‌های سنگین یا محروم‌سازی اقتصادی برای تضعیف رقبای خود بهره می‌بردند. یونان باستان، روم و بعدها قدرت‌های استعماری اروپایی، همگی از ابزارهای اقتصادی برای تحمیل اراده سیاسی خود استفاده می‌کردند.

ادامه مطلب
برتری هوایی در قرن بیست و یکم: درس‌هایی از ایران و اوکراین (بخش آخر)
مقایسه نبرد ۱۲ روزه و جنگ اوکراین

برتری هوایی در قرن بیست و یکم: درس‌هایی از ایران و اوکراین (بخش آخر)

انعطاف‌پذیری برای مهاجمان نیز مهم است. استفاده اسرائیل از بسته‌های حمله ترکیبی نشان‌دهنده تمایل به انعطاف‌پذیری بود. در مقابل، VKS انعطاف‌پذیری عملیاتی کمی نشان داد. عملکرد آشکار روسیه در حمله به اهداف به ترتیب دریافت شده و عدم هدف‌گیری پویا، اثربخشی تاکتیک‌های پاپ‌آپ پراکنده اوکراین را افزایش داد. خلبانان VKS نشان ندادند که می‌توانند در حین پرواز به طور مؤثر به ظهور ناگهانی یک تهدید یا فرصت جدید واکنش نشان دهند.

ادامه مطلب
نگاه امریکا به پیمان‌های امنیتی جدید منطقه
واشینگتن مسئولیت‌ها را تقسیم می‌کند

نگاه امریکا به پیمان‌های امنیتی جدید منطقه

ترامپ تلاش کرده است تا مسئولیت بیشتری را برای حفظ امنیت به متحدان ایالات متحده در منطقه منتقل کند، تا حد امکان از دخالت مستقیم نظامی در درگیری‌های منطقه اجتناب کند و از تبدیل آنها به جنگ‌های منطقه‌ای که نیروهای آمریکایی در آن دخیل باشند، جلوگیری کند.

ادامه مطلب
روسیه میان ایران و سوریه پل می‌زند؟
دیدار نماینده ویژه روسیه در امور سوریه با وزیر امور خارجه ایران

روسیه میان ایران و سوریه پل می‌زند؟

دیدار اخیر نماینده ویژه روسیه در امور سوریه با وزیر امور خارجه ایران نشانگر ادامه سیاست «تعمیق روابط استراتژیک ایران و روسیه» در حوزه امنیت و دیپلماسی منطقه‌ای است و همزمان بیانگر رویکرد متوازن مسکو در مدیریت رابطه ایران و سوریه پس از اسد است؛ رویکردی که می‌تواند در تعیین معادلات منطقه‌ای و کنترل تنش‌ها در غرب آسیا نقش کلیدی ایفا کند.

ادامه مطلب
ونس و ویتکاف سناریوی محدودسازی ایران را پیش می‌برند
تکرار ادبیات پیش از جنگ ۱۲ روزه

ونس و ویتکاف سناریوی محدودسازی ایران را پیش می‌برند

هر چند دولت ترامپ بار دیگر از واژگان «روابط خوب» و «دیپلماسی مداوم» استفاده می‌کند، اما تهران این‌بار آماده است و فضای تصمیم‌گیری خود را بر مبنای سناریوی مقابله، نه مصالحه زودهنگام تنظیم کرده است. به بیان دیگر، احتمال غافلگیری ایران در برابر طرح‌های واشنگتن یا تل‌آویو تقریبا غیرممکن است و ساختار سیاسی کشور به‌طور کامل نسبت به این نوع ادبیات هشداردهنده، حساس و آماده عمل است.

ادامه مطلب
برتری هوایی در قرن بیست و یکم: درس‌هایی از ایران و اوکراین (بخش چهارم)
مقایسه نبرد ۱۲ روزه و جنگ اوکراین

برتری هوایی در قرن بیست و یکم: درس‌هایی از ایران و اوکراین (بخش چهارم)

همان‌طور که قبلاً مورد بحث قرار گرفت، احتمالاً تفاوت‌های عمده‌ای بین آموزش نیروی هوایی اسرائیل و نیروی هوایی اسرائیل وجود دارد که زیربنای بسیاری از این تفاوت‌ها در به‌کارگیری نیروهاست. خلبانان روسی آموزش بسیار کمتری نسبت به همتایان اسرائیلی خود دریافت می‌کنند. خلبانان VKS کمتر از ۱۰۰ ساعت آموزشی در سال پرواز می‌کنند، در حالی که خلبانان اسرائیلی احتمالاً در حداقل ۱۸۰ ساعت پرواز ناتو در سال یا بالاتر پرواز می‌کنند. آموزش روسیه نیز کمتر از اسرائیل واقع‌بینانه است و بر وظایف ساده تمرکز دارد تا عملیات پیچیده.

ادامه مطلب
چرا ایران در اجلاس شرم‌الشیخ شرکت نکرد؟
دیپلماسی انتخاب میز

چرا ایران در اجلاس شرم‌الشیخ شرکت نکرد؟

فاطمه نوری‌راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ررسی زمینه‌های سیاسی، موضع گیری مسئولان سیاست خارجی و محتوای اجلاس شرم‌الشیخ نشان می‌دهد که تصمیم تهران بر پایه‌ی تحلیل دقیق از ساختار و اهداف نشست گرفته شده است. 

ادامه مطلب
احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت
تهدید تازه اروپایی‌ها

احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت

راهبرد واقعی اروپا، نه پیگیری حقوقی در شورای امنیت، بلکه تداوم فشار سیاسی از طریق رسانه‌ها و نهادهای بین‌المللی است؛ تلاشی برای حفظ اهرم‌های باقی‌مانده از برجام در قالبی جدید. اما واقعیت این است که با پایان رسمی قطعنامه ۲۲۳۱، اروپا و آمریکا ناگزیر باید با این حقیقت کنار بیایند که دوران استفاده از ابزارهای حقوقی برجام برای اعمال فشار بر ایران به سر آمده است و موازنه جدید قدرت در شورای امنیت به گونه‌ای رقم خورده که دیگر اجازه بازسازی آن گذشته را نمی‌دهد.

ادامه مطلب
ایران، فشار امریکا و آینده تعاملات دولت عراق با گروه‌های مسلح
سناریوها و پیامدهای درگیری داخلی

ایران، فشار امریکا و آینده تعاملات دولت عراق با گروه‌های مسلح

عراق با پیامدهای جدی، از جمله خطر رویارویی‌های احتمالی – چه بین سازمان‌های رسمی دولتی و جناح‌های مسلح، و چه در میان خود شبه‌نظامیان، روبه‌روست، زیرا آنها تحت فشارهای متضاد آمریکا و ایران برای قدرت، نفوذ و بقا رقابت می‌کنند.

ادامه مطلب
راهبردهای ایران در مواجهه با تهدیدات خارجی با استفاده از تلفیق نظریه بازی و منطق فازی
رویکرد تحلیلی:

راهبردهای ایران در مواجهه با تهدیدات خارجی با استفاده از تلفیق نظریه بازی و منطق فازی

امیر مقدمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تلفیق نظریه بازی‌ها با منطق فازی، امکان مدل‌سازی تصمیم‌گیری در شرایط تعارض، ابهام و ترجیحات نسبی را فراهم می‌سازد. این مقاله تلاش دارد با این رویکرد، بهترین ترکیب استراتژیک برای عبور ایران از تهدیدات خارجی را استخراج کند.

ادامه مطلب
ترامپ بدون استراتژی تازه درباره ایران، صلح غزه را از دست خواهد داد
نگاهی به معادلات پیش رو

ترامپ بدون استراتژی تازه درباره ایران، صلح غزه را از دست خواهد داد

تداوم فشارهای حداکثری و بی‌اعتمادی متقابل میان واشنگتن و تهران، فضای سیاسی خاورمیانه را در آستانه یک بحران جدید قرار داده است. اندیشکده بریتانیایی چتم‌هاوس در تازه‌ترین گزارش خود هشدار می‌دهد که بدون تدوین یک استراتژی جامع‌تر در قبال ایران که ترکیبی از بازدارندگی، دیپلماسی و همکاری منطقه‌ای باشد هر گونه صلحی در غزه و فراتر از آن ناپایدار و شکننده خواهد بود.

ادامه مطلب
سیاسی‌بازی‌های دوباره مدیرکل
در آستانه نشست فصلی شورای حکام گروسی دوباره زنگ خطر هسته‌ای را به صدا درآورد

سیاسی‌بازی‌های دوباره مدیرکل

اظهارات گروسی در شرایطی منتشر شده که تنها چند هفته تا برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس باقی مانده است. در این فاصله، مدیرکل آژانس با اتخاذ لحن هشداردهنده، درصدد آن است که پیش از آغاز نشست، زمینه‌سازی رسانه‌ای و سیاسی برای جهت‌دهی به تصمیم‌های شورا را فراهم کند؛ رویکردی که در دوره هایگذشته نیز سابقه داشته است.

ادامه مطلب
بازگشت به قلب بازی بزرگ آسیایی
بازگشت آمریکا به بگرام و معادلات پیش رو برای تهران

بازگشت به قلب بازی بزرگ آسیایی

بازگشت به بگرام تنها یک تصمیم نظامی نیست؛ نمادی از بازگشت ژئوپلیتیکی آمریکا به صحنه‌ای است که تصور می‌شد از آن خارج شده است. اگر این طرح عملی شود، برای ایران نه‌تنها چالشی امنیتی، بلکه هشداری راهبردی خواهد بود؛ نشانه‌ای از اینکه در بازی جدید قدرت در اوراسیا، شرق کشور نیز دیگر حاشیه امن نخواهد بود.

ادامه مطلب
پشت پرده نقش‌آفرینی مصری‌ها
تماس‌های فشرده قاهره درباره پرونده هسته‌ای ایران گزارش می‌دهد:

پشت پرده نقش‌آفرینی مصری‌ها

اگر چه تماس‌های اخیر بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر نشانه‌ای از تکاپوی تازه قاهره برای بازگشت به مرکز دیپلماسی منطقه‌ای است، اما در عمل بعید به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها بتواند نتیجه ملموسی در کوتاه‌مدت به همراه داشته باشد. روزی که می‌توانست به احیای یک مسیر گفت‌وگوی سازنده میان تهران و غرب منجر شود، فعلاً در تقویم سیاسی منطقه، به عنوان فرصتی که از دست رفت ثبت شده است.

ادامه مطلب
فرمول مذاکره ایرانی
ترکیب قدرت، انسانیت و منطق

فرمول مذاکره ایرانی

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مذاکره فقط متن و عدد نیست. مدیریت فشارهای رسانه‌ای و روانی نیز نقشی حیاتی دارد. تهدید به ترک میز، اعمال فشار اقتصادی، حملات سیاسی و تاکتیک‌های فرسایشی، ابزارهای رایج طرف‌هاست. تیمی که آرامش خود را حفظ کند، زبان بدنش را مدیریت کند و واکنش هیجانی نداشته باشد، می‌تواند قواعد بازی را بازتعریف کند.

ادامه مطلب
ظرفیت‌سنجی صلح خاورمیانه با توافق غزه
معادلات به کدام سو می روند؟

ظرفیت‌سنجی صلح خاورمیانه با توافق غزه

علیرضا سلطانی می نویسد: نشست توافق صلح غزه در شهر شرم‌الشیخ مصر، با حضور گسترده رهبران کشورهای منطقه، جهان اسلام و برخی قدرت‌های غربی، رویدادی مهم و پر از بیم و امید برای آینده خاورمیانه بود.

ادامه مطلب
توافق هسته‌ای در کجای معادلات جهانی تعریف می‌شود؟
گاهی به سه محور سیاست خارجی ترامپ؛ از غزه تا اوکراین،

توافق هسته‌ای در کجای معادلات جهانی تعریف می‌شود؟

اگرچه ویتکاف از سه‌گانه سیاست خارجی ترامپ ناظر به غزه، اوکراین و ایران سخن گفته است، اما موازنه فعلی قدرت در هر سه جبهه نشان می‌دهد که موفقیت در یکی، الزاما به پیشرفت در دیگری نمی‌انجامد. پیروزی ترامپ در غزه شکننده است، صلح در اوکراین هنوز دور از دسترس است و پرونده هسته‌ای ایران در سایه رقابت‌های قدرت‌های جهانی به مرحله‌ای از ابهام استراتژیک رسیده است. در واقع، هر سه پرونده به صورت زنجیره‌ای به هم پیوسته‌اند؛ زنجیره‌ای که اگر یکی از حلقه‌های آن گسسته شود، کل طرح سیاست خارجی ترامپ در معرض فروپاشی قرار می‌گیرد.

ادامه مطلب
محاصره ایران و بازدارندگی چین
صف‌آرایی تازه در خاورمیانه

محاصره ایران و بازدارندگی چین

علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در مجموع‌ می‌توان گفت، ایران در شرایطی قرار دارد که از یک سو با فشار هماهنگ اروپا، اسرائیل، آمریکا مواجه است و از سوی دیگر، انتظار دارد که چین با ایجاد بازدارندگی راهبردی در برابر آمریکا، بخشی از این فشار را تعدیل کند. 

ادامه مطلب
پیام متناقض صلح و سایه جنگ
بازگشت ترامپ به خاورمیانه

پیام متناقض صلح و سایه جنگ

لحن دیپلماتیک ترامپ در کنار استمرار فشارهای میدانی و تحریم‌ها، نشانه‌ای از رویکردی دوگانه است؛ رویکردی که از یک سو وعده صلح می‌دهد و از سوی دیگر، ابزارهای فشار را حفظ می‌کند. برای ایران، تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که اعتماد به وعده‌های واشنگتن بدون تضمین عملی، پرهزینه خواهد بود. در نتیجه، تا زمانی که هر دو طرف از مواضع حداکثری خود فاصله نگیرند، صلح در سایه بی‌اعتمادی باقی خواهد ماند.

ادامه مطلب
فضای انتظار تا نشست نوامبر شورای حکام
ایران در آستانه مرحله‌ای تازه از تعامل هسته‌ای

فضای انتظار تا نشست نوامبر شورای حکام

روند موجود نشان می‌دهد که هم ایران و هم آژانس، در آستانه نشست حساس نوامبر، به‌دنبال حفظ یک تعادل شکننده هستند؛ تعادلی میان همکاری کنترل‌شده و جلوگیری از بازگشت به فضای تقابل.

ادامه مطلب
چرا تاریخ می خوانیم؟
پاسخ به یک واقعیت علوم انسانی

چرا تاریخ می خوانیم؟

محمد بیدگلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قرآن کریم در سوره‌های مختلف از جمله فاطر و نحل، انسان را به مطالعه تاریخ فرامی‌خواند و او را موتور محرکه تاریخ می‌داند و اعتقاد دارد که انسان‌ها تاریخ خویش را می‌سازند. قرآن مجید به ما می‌‌گوید نگاه کنید و از گذشته تاریخ، درس بگیرید. به نظر می‌رسد توجه جدی اسلام به تاریخ باعث ایجاد علومی از جمله علم رجال، علم حدیث و علم اخبار شده است. 

ادامه مطلب
جایگاه ایران در معادله پیچیده طرح صلح غزه
با توجه به طرح ترامپ

جایگاه ایران در معادله پیچیده طرح صلح غزه

محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در نتیجه طرح صلح ترامپ، به معنای ورود به فازی جدید از مهندسی منطقه‌ای است که در صورت انفعال یا واکنش صرفاً ایدئولوژیک ایران، می‌تواند منجر به تغییر دائمی موازنه به نفع ائتلاف آمریکایی-اسرائیلی-عربی شود و ایران را در منطقه‌ای که باید مرکز نفوذ آن باشد، در موقعیت انزوا قرار ‌دهد.

ادامه مطلب