مجوز مذاکره با آمریکا در دست روحانی است

دیپلماسی ایرانی: احتمال حمله آمریکا به سوریه به دنبال حمایت باراک اوباما از ابتکار بین المللی برای تحت کنترل گرفتن ذخایر تسلیحات شیمیایی سوریه، کاهش یافته است. این بازگشت یو شکل از حمله نظامی آن هم در آخرین ساعات، ناشی از فشار دیپلماتیک جامعه بین المللی بود که نمی خواست درگیری ها در سوریه تشدید شود. اما چنین نتیجه ای بدون مشارکت ایران محتمل نخواهد بود.

ولید معلم، وزیر خارجه سوریه در کنفراس خبری مشترک با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود به پیشنهادی اشاره کرد که مورد موافقت ایران نیز قرار گرفته و در آن ذخایر تسلیحات شیمیایی سوریه تحت نظارت بین المللی قرار می گیرد. سپس این ذخایر نابود می شوند و سوریه نیز به طور کامل به کنوانسیون بین المللی تسلیحات شیمیایی ملحق خواهد شد. بند دوم طرح ایرانی روسی نیز شامل درخواست برای تلاش های بین المللی تحت نظر شورای امنیت سازمان ملل به منظور خالی کردن زرادخانه های شیمیایی معارضان است.

چند ساعت پس از استقبال معلم از این پیشنهاد، بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل نیز از این طرح حمایت کرد و باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا گفت: بسیار امیدوارم که این طرح بتواند مشکل سوریه را به شیوه ای غیر نظامی حل کند .

این ابتکار عمل به اوباما اجازه می دهد تا از مخمصه سیاسی و سیاست خارجی فرار کند. اما مشکل اینجاست که اوباما هنوز حمله نظامی را منتفی اعلام نکرده است. حسین موسویان، مذاکره کننده هسته ای سابق ایران در یادداشتی که در پروژکت سیندیکیت منتشر شده، به 12 دلیل اشاره می کند که به موجب آنها، اوباما باید از فرصت ناشی از ابتکار ایران – روسیه، استفاده کند.

اول، شواهدی دال بر مجهز بودن معارضان به تسلیحات شیمیایی در دست است. در دسامبر 2012، ایران به طور رسمی آمریکا را در جریان این تسلیحات شیمیایی شامل گاز سارین قرار داد که در حال انتقال به سوریه بود. اما آمریکا از همکاری با ایران سر باز زد.

دوم، حمله نظامی آمریکا به سوریه به احتمال بسیار زیاد کل منطقه و شاید آمریکا را درگیری جنگی بزرگتر می کند. پس از تجربه های عراق و افغانستان در یک دهه اخیر، آمریکا به سختی می تواند هزینه گرفتار شدن در باتلاق سوریه را متحمل شود.

سوم، با ادامه درگیری های شیعه – سنی در منطقه، چشم انداز هزینه شدن ده ها میلیارد دلارهای نفتی، هم اکنون نیز خاورمیانه را بی ثبات کرده است. حمله آمریکا به سوریه تنها آتش تندروی ها را تندتر می کند. به این ترتیب جمعیت مسیحی و یهودی سوریه نیز به شدت در معرض تهدید قرار می گیرند.

چهارم، تصمیم آمریکا برای حمایت از تندروها در سوریه با عزم ایالات متحده در مبارزه با تروریسم در تضاد است و حمایت بین المللی از این صف آرایی را کاهش می دهد. از سوی دیگر احتمال همکاری ایران با آمریکا، برای ریشه کن کردن القاعده در صورت حمله ایالات متحده به سوریه، کاهش می یابد.

پنجم، این تصور اشتباه است که بدون بشار اسد در سوریه، ایران نفوذ خود را در جهان اسلام و حزب الله لبنان از دست می دهد. موضع منطقه ای آمریکا در منطقه رو به ضعف است و در مقابل جایگاه ایران به دنبال حملات آمریکا به عراق و افغانستان، تقویت شده است. حمله آمریکا به سوریه این الگو را تقویت می کند.

ششم، حمله آمریکا به سوریه موجب ایزوله بین المللی ایالات متحده می شود و امید به راهکار دیپلماتیک را از بین می برد. هیچ تمایل داخلی یا بین المللی نسبت به یک ماجراجویی نظامی دیگر از سوی آمریکا وجود ندارد. ناتو ، گروه بیست، اتحادیه اروپا، روسیه، چین و 60 درصد آمریکایی ها مخالف اقدام یکجانبه واشینگتن علیه سوریه هستند.

هفتم، پیامدهای انسانی حمله آمریکا به سوریه بسیار زیاد است و در صورتی که آمریکا می خواهد به فاجعه بشری در سوریه پایان دهد، اقدام نظامی بیش از اینکه کمک کننده باشد، آسیب رسان خواهد بود.

هشتم، مداخله آمریکا در سوریه ، آتش زیر خاکستر در روابط ایران و آمریکا را شعله ور می کند. عناصر القاعده نیز علیه منافع آمریکا دست به کار خواهند شد تا تقصیر را بر گردن ایران و گروه های نیابتی جمهوری اسلامی بیاندازند و به این ترتیب زمینه برای مقابله نظامی آمریکا هموار می شود .

نهم، حمله نظامی آمریکا به سومین کشور مسلمان جهان، تلاش های اوباما برای بهبود وجهه آمریکا در جهان اسلام را مخدوش می کند. در واقع، این اقدام محور مقاومت ایران و حزب الله را تقویت می کند .

دهم، هرگونه اقدام نظامی یکجانبه آمریکا علیه سوریه تنش ها بین آمریکا و روسیه را تشدید می کند. در مقابل محور ایران و روسیه قوی تر خواهد شد.

یازدهم، مقام معظم رهبری مجوز ورود دولت حسن روحانی به مذاکرات مستقیم با آمریکا را صادر کرده اند. هیچ فرصتی بهتر از این برای پایان دادن به دهه ها خصومت بین ایران و آمریکا وجود ندارد. در چنین شرایطی، حمله آمریکا به سوریه هر گونه امید به از سرگیری روابط تهران – واشینگتن را برای سال ها از بین می برد.

در نهایت، با روی کار آمدن چهره ای میانه رو به نام حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران، حمله آمریکا به سوریه ، فرصت طلایی دستیابی ایران و آمریکا به یک راهکار آبرومندانه برای حل مساله هسته ای را از بین می برد.  

هم ایران و هم آمریکا اعتقاد دارند که کاربرد تسلیحات کشتار جمعی یک جرم بزرگ است. در واقع ایران خود خسارت های فراوانی از کابرد تسلیحات شیمیایی متحمل شده که در دوران جنگ 8 ساله با عراق، صدام حسین از آن استفاده کرد. ایران می تواند بخشی از تلاش ها برای متوقف کردن اشاعه تسلیحات کشتار جمعی در سوریه، خاورمیانه و فراتر از آن باشد.

ایران بر این باور است که شورای امنیت تنها نهاد مشروع برای واکنش نشان دادن به موضوعاتی نظیر استفاده از تسلیحات کشتار جمعی است. یکی از راه ها برای همکاری ایران و آمریکا در مورد سوریه می تواند حمایت مشترک آنها از هیات حقیقت یاب شورای امنیت باشد تا ناقضان قانون در سوریه را کشف کند .اوباما خط قرمزهای خود را در مورد تسلیحات شیمیایی دارد و مقام معظم رهبری نیز خطوط قرمز خود را دارند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: چهارشنبه 20 شهریور 1392/ باز انتشار: دوشنبه 25 شهریور 1392