بررسی مذاکرات صلح خاورمیانه

ديپلماسى ايرانى: اولین جلسه از سلسله نشست های بررسی سیاست خارجی با حضور اساتيد دانشگاه، سفرا، دیپلمات ها، دانشجویان و علاقه مندان در محل سایت دیپلماسی ایرانی برگزار شد. با توجه به آغاز دور جدید مذاکرات صلح میان فلسطین و اسرائیل و حضور فعال ایالات متحده امریکا در این مذاکرات، در این نشست موضوع «بررسی مذاکرات صلح خاورمیانه» مورد بررسی قرار گرفت.  

سخنران اول اين همايش، محمدعلى مهتدى با عنوان «نگاهى تاريخى به منازعه اعراب و اسرائيل» بود. وى در صحبت هاى خود به بررسى روند تاريخى مهاجرت يهوديان به سرزمين فلسطين و شکل گيرى حکومت اسرائيل، از دوران حکومت عثمانى تا جنگ هاى 1948 و 1967 و روند صلح ميان اعراب و اسرائيل پرداخت.

سخنران دوم، آقاى حسين جابرانصارى سفير سابق ايران در ليبى، موضوع سخنرانى خود را به «نگاهى به تحولات داخلى فلسطين و اسرائيل با تمرکز بر مذاکرات جارى» اختصاص داد. وى به بررسى سه شکاف اصلى ميان فلسطينيان (شکاف جغرافيايى، شکاف اعتقادى ميان ملى‌گرايان، اسلام‌گرايان و چپ‌گرايان و شکاف ميان طرفداران مقاومت و مذاکره) پرداخت. آقاى جابرانصارى هم چنين شکاف‌هاى موجود ميان ساکنان اسرائيل بر اساس مذهب، خواستگاه، ديدگاه اقتصادى و نوع نگاه به صهيونيسم را شرح داد.

اخبار تکميلى متعاقباً ارسال مى‌گردد. خلاصه سخنرانى محمدعلى مهتدى در ادامه مى آيد:
 
آغاز صهیونیسم و کنفرانس بال در سوئیس برای تشکیل کشوری یهودی و تلاش یک روزنامه نگار یهودی 

هتسل با سلطان عبدالحمید تماس گرفت تا پادشاه عثمانی رضایت بدهد تا کشور فلسطین به یهودیان داده شود و در مقابل از کمک های جامعه ی یهودیت بهره مند شود اما با مخالفت سلطان عثمانی در این زمینه رو به رو شد. 

در 1917 بعد از درخواست خانواده ی ریچیلد در اروپا، از ملکه ی بریتانیا برای تشکیل کشور یهود، اعلامیه ی بالفور صادر شد. بعد از اضمحلال کشور عثمانی در جنگ جهانی اول و تقسیم مناطق تحت فرمان این کشور، فلسطین به عنوان کشوری تحت الحمایه ی بریتاینا درآمد تا کشوری یهودی در آن شکل گیرد. در این زمان شاهد مهاجرت گسترده ی یهودیان

1-    غربیان می خواسته اند از شر یهودیان راحت شوند.
2-    دولتی که در فلسطین تشکیل می شود نماینده ی غرب است در منطقه برای حفظ منافع این کشورها در منطقه، در زمان تشکیل اسرائیل، کشورهای ملی وجود نداشت و تنها دو کشور اسلامی به صورت عمده در منطقه وجود داشتند، ایران و عثمانی، غرب که هدف از بین بردن هویت اسلامی را داشت به نماینده ای در منطقه نیاز داشت تا اهداف غرب را در منطقه پیگیری کند. اهمیت این امر به خصوص پس از پیدا شدن نقت و منافع اقتصادی در منطقه بیشتر شد. 

مردم فلسطین مبارزه ی خود را از همان زمان پاغز کردند. چارچوب مبازره در فلسطین اسلامی بود و مبارزین نیز همه شخصیت های دینی و اسلامی هستند. زیرا هنوز کشورهای سنی منطقه سقوط عثمانی و کمرنگ شدن هویت اسلامی را باور نیم کردند.

تا این که جنگ 1948 روی داد و فلسطین شکست خواست. از علل شکست فلسطیمن می توان اینگونه یاد کرد که فلسطینیان با دستان خالی آوراه شده بودند و متحدین اینان نیز کشورهایی بودند که خود تازه از یوغ استعمار رها شده بودند و بعضاً هنوز تحت سلطه ی انگلیسی ها و یا طرفداران آان ها بوده اند. همین امر سبب شد که در ارتش فلسطین و حامیانش کمبود اسلحه و تفرقه سبب شکست می شود.

قبل از در سال 1947 قطعنامه ای از سوی سازمان ملل متحد صادر می شود مبنی بر تقسیم فلسطین میان یهودیان و فلسطینیان، اسرائیلی ها در مقابل 181 قصعنامه ساکت می ماند اما طرف فلسطینی با هدف آزادسازی کامل کشور با قطعنامه مخالفت می کننند. تنها در و بخش باقی می ماند یکی کرانه ی باختری رود اردن که اداره ی امور سیاسی و اداری برعهده ی اردن گذاشته می شود و نوار غزه که اختیار آن برعهده ی مصر گذاشته می شود. اما جهان عرب همچنان در پی آزادسازی فلسطین هستند.

در همین دوران ما شاهد بروز ناسیونالیسم عربی به رهبری جمال عبدالناصر هستیم. در 1956 جنگ کانال سوئز با هدف از بین بردن جمال عبداناصر اتفاق افتاد. مسئله ی  مهم در این است که مصر در این جنگ مقاومت کرد و در برابر نیروهای انگلیس، فرانسه و اسرائیل پیروز شد. در 1967 جنگ بسیار مهمی با شعار نابودی اسرائیل روی داد که در یک جنگ شش روزه ارتش های عرب شکست سنگینی خوردند و کرانه ی رود اردن، صحرای سینا و بلندی های جولان توسط اسرائیل تصرف شد. جمال عبدالناصر نیز استعفعا داد. پس از جنگ ناامیدی در میان مردم شکل می گیرد که ارتش های عرب توانایی شکست اسرائیل را ندارند پس جنبش مقاومت آغاز می شود که اولین آن سازمان فتح و پس از آن تشکیل سازمان های متعدد دیگر  شروع می شود. 

تا 1969 هدف جهان عرب و جهان اسلام همچنان آزادسازی کل فلسطین است، ایدئولوژی قومی عربی شده است و سازمان های مقاومت شکل گرفته اند.
اما درگیری با ارتش اردن و ترک اردن به سمت لبنان و سپس ارتش لبنان مسئله ی تقابل اهداف دولت ها و مقاومت است و ایده ی صلح میان اعراب و اسرائیل قوت می گیرد که آغاز مرحله ی جدیدی از تاریخ روابط میان اعراب و اسرائیل است. 

اکتبر 1973 اولین پیروزی ارتش مصر در برابر اسرائيل رخ مى دهد که با مداخله ی امریکا مصر از ادامه جنگ خودداری می کند. در سال1982 

- حمله به لبنان و نابودی سازمان های مقاومت در خارج از فلسطین
- مسئله ی اسلام گرائی در منطقه با پیروزی انقلاب ایران
- بروز انتقاضه یا مقاومت مردمی در داخل فلسطین  مطرح مى شوند.  اولین کسی که از صلح صحبت کرد رئیس جمهور لیبی در 1963 بود که در آن زمان با مخالفت های بسیار رو به رو شد؛ اما در دهه های پس از آن طرح های صلح بسیاری مطرح شد که محتوای مشترک آن عقب نشینی اسرائیل از سرزمین های اشغال شده در 1967 و قبول قطعنامه های صادر شده در مقابل تشکیل دولت مستقل فلسطینی و شناسایی اسرائیل از سوی اعراب است.