نخست وزیر اسرائیل و ائتلاف با اعراب محافظه کار

بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل با هدف تشکيل جبهه مشترکی از کشورهای عربی در کنار اسرائيل عليه پرونده هسته‌ای ايران به اين مذاکرات رفته اما مقامات مصر تاکيد کرده اند که پيشبرد تلاش‌های صلح خاورميانه و لزوم موافقت دولت تازه اسرائيل با استقلال فلسطين، مهمترين موضوع برای مصر در اين مذاکرات است. نتانياهو پيش از ديدار با باراک اوباما رئيس جمهوری امريکا (بيست و هشتم ارديبهشت در کاخ سفيد) با ملک عبدالله دوم پادشاه اردن هاشمی نيز ديدارخواهد کرد.

دیپلماسی ایرانی اهداف این سفرها و پیامدهای آن در مناسبات ایران، اعراب و امریکا را دو کارشناس مسائل خاورمیانه جویا شده است.

دکتر کیهان برزگر، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل خاورمیانه به اهداف سفرها و مذاکرات نخست وزیر اسرائیل پرداخت و گفت: اسرائیل از ابتدای برنامه هسته ای ایران استراتژی خاصی را دنبال می‌کرد، بر مبنای این استراتژی اسرائیل تلاش داشت تهدید وجودی ایران را در منطقه بسیار برجسته کند؛ مسئله‌ای که چندان مورد توافق نیست، در امریکا مخالفت‌های جدی در این ارتباط وجود دارد که اساسا اسرائیلی‌ها موضوع ایران را بزرگ نمایی کرده و آن را تهدید وجودی در نظر می گیرند و استراتژی‌هایشان از حدود چهار سال پیش، بیش از حد بر مسئله تهدید وجودی متمرکز شده است.

وی ادامه داد: به نظر می رسد که علت برجسته سازی مسئله تهدید وجودی در اسرائیل، نگرانی تل آویو از به خطر افتادن انحصارگری هسته‌ای این کشور به وسیله ایران در منطقه خاورمیانه است، به همین دلیل تهدید ایران را بزرگ جلوه می کنند تا بتوانند واشنگتن را از قراردادی هسته‌ای با تهران دور کنند.

کیهان برزگر به عکس العمل ایران اشاره کرد و گفت: در مقابل، اهداف و برنامه‌های ایران باید به گونه‌ای باشد که مانع توفیق اسرائیل در طرح و بسط مسئله تهدید وجودی شوند، ضمن آن‌که مخالفت‌های جدی نیز در این خصوص در جامعه امریکا وجود دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه به نکته دیگری اشاره کرد: در ساختار تصمیم‌گیری امریکا به این نتیجه رسیده اند که باید در دیپلماسی امریکا و تغییر نقش ایران در سیاست خارجی این کشور صورت گیرد، آقای اوباما با هدف تغییر روی کار آمد، معتقدم که مسئله تغییر بسیار جدی است و به زودی رخ خواهد داد. شواهد و علائم زیادی برای وقوع تغییر در روابط ایران و امریکا وجود دارد، همین موضوع اسرائیل را نگران کرده و در همین راستا تل آویو بهترین سیاست را در این می بیند که از طریق اعراب محافظه کار بتواند مجددا موضوع تهدید وجودی را بزرگ سازد، در واقع اسرائیل به دنبال آن است که با ائتلاف با جهان عرب، گروه‌هایی را که در درون امریکا از ابتدا مخالف مذاکره با ایران بودند را تقویت کنند و این می تواند برای منافع ملی ایران بسیار خطرناک باشد.

وی افزود: بر این اساس هدف دوم سفر نتانیاهو به مصر و پس از آن اردن و امریکا این است که اعراب محافظه کار را – که تهدید ایران را مسئله‌ای مشترک با اسرائیل ارزیابی می کنند- برای تاثیرگذاری بر محافل تصمیم سازی امریکا تقویت کنند.

محمود شمس الواعظین، تحلیل گر مسائل جهان عرب و خاورمیانه نیز در ارتباط با سفرهای نخست وزیر اسرائیل به برخی کشورهای منطقه و امریکا پیرامون ایران گفت: اکنون یکی از موضوعات ثابت در دیدارها و گفت و گوهای مقامات کشورهای مختلف در منطقه و فراتر از منطقه، ایران و سیاست های این کشور است. زمانی فعالیت‌ها و سیاست‌های کره شمالی یکی از موضوعات ثابت در گفت و گوهای دیپلماتیک مقامات کشورها بود، این مسئله طبیعی است و تحت عنوان استراتژی فشار از آن یاد می شود.

وی افزود: اکنون اسرائیل در حال دنبال کردن این استراتژی در کلیه سفرها و گفت و گوهای مقامات خود با سران دیگر کشورهاست و ایران همچنان نسبت به این تلاش‌ها بی توجهی می کند.

شمس الواعظین تصریح کرد: اکنون اولین هدف نتانیاهو از سفر به مصر این است که به دیگر مقامات اسرائیل گوشزد کند با وجود رادیکال بودن، چندان فاصله‌ای از مصر و اردوگاه میانه روی عرب ندارد، چنین سفری در مقطع فعلی از سوی نخست وزیر اسرائیل طبیعی است.