تعیین زمان برای مذاکرات ایران و امریکا نشانه چیست؟
به طور مشخص این سوال، ذهن را به خود درگیر میکند که چرا و با چه پیش فرض هایی مقامات امریکایی دست به تعیین سقف زمانی برای انجام مذاکرات با تهران زده و حتی مدتی را که ممکن است این مذاکرات به طول انجامد پیش بینی کرده اند، دنیس راس چند روز پیش گفته بود که مذاکرات واشينگتن و تهران، چهار تا پنج ماه بيشتر طول نخواهد کشيد، و امريکا در پائيز، نتيجه دور اول را سبک و سنگين خواهد کرد تا برای بقيه راه تصميمات لازم را بگيرد.
علاوه بر این مقامات امریکایی و حتی اسرائیلی اخیرا با ابراز نگرانی از احتمال تاخیر ایران در پاسخ به درخواست مذاکره امریکا، این خطر را گوشزد میکنند که تهران با عقب انداختن ارائه پاسخ صریح به امریکا، زمینه را برای پیگیری برنامه هستهای خود و تحقق اهداف مندرج در این برنامه فراهم می کند.
در همین راستا برخی گزارشها حاکی از آن بود که امريکا درخواست مذاکره را به شوراى عالى امنيت ملى ايران ارائه داده و منتظر دريافت پاسخ ايران است. این موضوع از سوی سخنگوی وزارت خارجه ایران تکذیب شد اما نمیتوان تکاپوی امریکا برای نتیجه بخش بودن تلاش های دیپلماتیک در برابر ایران را انکار کرد.
با این وجود مذاکرات پی در پی مقامات امریکایی با سران کشورهای عربی منطقه با هدف اطمینان بخشی به متحدان عربی امریکا، ابراز نگرانی اسرائیل، اعراب و حتی امریکاییان از پیچ و خم های مذاکرات احتمالی تهران و واشنگتن و خودداری ایران از ابراز هرگونه واکنش رسمی به اظهارات و تصمیمات طرف امریکایی پیرامون مذاکره، می تواند منجر به نتیجهای واحد شود؛ زمینه سازی و مقدمه چینی برای آغاز هرچه سریعتر این مذاکرات که بی تردید تکلیف بسیاری از مسائل را روشن خواهد ساخت.
دور از منطق نخواهد بود که اعلام زمان برای مذاکرات ایران و امریکا و مدتی که این گفت و گوها به طور مشخص به طول خواهد انجامید، یکی از تاکتیک های واشنگتن در زمینه سازی مذاکرات باشد، ضمن آن که با هرگونه تلاشی که پیرامون مذاکرات احتمالی ایران و امریکا از قبیل سفرها و دیدارهای دیپلماتیک در منطقه، بررسی دستور کار مذاکرات، اظهار نظر در مورد حذف پیش شرط برای آغاز گفت و گوها با تهران، ابراز امیدواری نسبت به نتایج مذاکرات و امثال این صورت می گیرد، ماهیت این مذاکرات را بیشتر به واقعیت نزدیک می کند.
با این حال نشانههای دیگری نیز موجود است که مقدمه چینی برای مذاکرات ایران و امریکا را تصدیق می کند. برخی تحلیلگران سفر دنیس راس و بلافاصله پس از او رابرت گیتس، وزیر دفاع امریکا به خاورمیانه، گفت و گوی این دو مقام ارشد امریکایی با سران برخی از کشورهای منطقه را از یک سو، سفر رئیس جمهور ایران به سوریه، سفر سخنگوی وزارت خارجه ایران به چند کشور خلیج فارس و چندی پیش از آن، يادداشتهايى که رئیس دولت فدرال سوئيس از گفت وگو با احمدى نژاد به تحرير درآورد مبنی بر اینکه "اگر اوباما بخواهد، مى تواند دگرگونى در روابط واشنگتن و تهران ايجاد کند و از نظر من هر ديداری بايد در همين ماه ها انجام شود، چون بعداً مشکل تر خواهد شد". از سوی دیگر برخی اینها را نشانه هایی پر اهمیت برای این مسئله می دانند که تهران و واشنگتن در آستانه آغاز مذاکرات به دنبال فراهم سازی زمینه ها هستند. در این زمینه سازی، طرف امریکایی درصدد اطمینان بخشیدن به کشورهای عربی است که نگرانند گفت و گوی ایران و امریکا به زیانشان تمام شود.
از برنامههای طرف ایرانی برای پاسخ به درخواست مذاکره واشنگتن یا آمادگی تهران برای آغاز این مذاکرات به طور رسمی نشانه ای در دست نیست اما شاهد گمانه زنی هایی در ارتباط با رویکردهای مختلف تهران در قبال پیشنهاد مذاکره واشنگتن- به ویژه در آستانه برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری- هستیم. با این حال سخنگوی وزارت خارجه ایران با مقایسه روابط ایران و کشورهای عربی منطقه و روابط ایران و امریکا گفت که: "سى سال است که ايران هيچ ارتباط رسمى با امريکا ندارد؛ در حالى که در اين مدت ما روابطى دوستانه در سطوح فرهنگى، سياسى، اقتصادى با کشورهاى عربى منطقه داريم. روابط ما با اين کشورها هر روز رو به گسترش بوده و اتفاق خاصى ميان امريکا و ايران هم نيفتاده است."
در نهایت نمی توان انکار کرد که علائم مختلفی در ارتباط با فراهم سازی زمینه های مذاکرات ایران و امریکا وجود دارد که ذهن تحلیل گران، رسانه ها و حتی کشورهای ذی نفع از این مذاکرات را به خود مشغول کرده است، آنها دائما با این سوالات دست و پنجه نرم می کنند که آیا حوادثی در آستانه وقوع است، آیا دو دولت به توافقاتی برای آغاز مذاکره دست یافته اند. دولتمردان امریکا با کدام دولت ایران وارد مذاکره می شوند، کدام یک از دو دولت ایران و امریکا برای نزدیک شدن به مذاکرات تمایل بیشتری دارد، ارتباط این مذاکرات با انتخابات ایران چیست و ...
پاسخ به این سوالات در کنار بسیاری از سوالات، نگرانی ها و دغدغه هایی که همزمان با طرح مذاکره ایران و امریکا خودنمایی کرد، تنها و تنها با صراحت بیان یکی از طرفین ایرانی یا امریکایی در ارتباط با آنچه که در پس پرده - احتمالا- در جریان است و اعلام موضع دقیق و رسمی آنها در این خصوص امکان پذیر خواهد بود.
نظر شما :