مذاکرات ناتو و روسيه از سر گرفته مى‌شود
نشست روز سه شنبه 2 دسامبر وزراى امور خارجه کشورهاى عضو ناتو در بروکسل با از سرگيرى روابط با روسيه و با تعویق در تسريع عضويت اوکراين و گرجستان در ناتو همراه بود.
مقامهای بلند پايه ديپلماتيک ناتو به تصميم گيرى در خصوص دو مسئله مهم براى روسيه پرداختند. نخست آنکه آيا شوراى روسيه- ناتو فعاليت خود را از سر خواهد گرفت؟ (اين شورا بعد از جنگ ماه اوت در منطقه قفقاز، فعاليت خود را متوقف کرده بود) و مسئله دوم اينکه آيا پيمان آتلانتيک شمالى گامى در جهت همگرايى هر چه سريعتر دو کشور اوکراين و گرجستان با اين سازمان برخواهد داشت، يا خير؟
در پايان نشست روز گذشته در بروکسل مشخص شد که اوکراين و گرجستان نمى توانند به برنامه اقدام براى عضويت در ناتو بپيوندند. همان طور که انتظار مى رفت کشورهاى آلمان، ايتاليا، اسپانيا و نيز فرانسه که در بلوک نظامى ناتو حضور ندارند، با اين مسئله مخالفت کردند. آمريکا، بریتانیا، لهستان و کشورهاى حوزه درياى بالتيک، همچنين ترکيه، کانادا و چند کشور ديگر اروپاى شرقى مصرانه خواستار پيوستن اوکراين و گرجستان به طرح اقدام براى عضويت در ناتو بودند.
ياپ دهوپ شفر، دبير کل ناتو نيز در کنفرانس مطبوعاتى در پايان روز نخست نشست وزراى امور خارجه اين پيمان گفت: «اوکراین و گرجستان هنوز آمادگى آن را ندارند که به عضويت ناتو در آيند.»
شفر در عين حال اظهار داشت، پيمان ناتو قصد دارد همچنان به توسعه همکارىهاى خود با اين دو کشور ادامه دهد.
وی در این باره گفت: «آنها پيشرفتهاى قابل ملاحظهاى بدست آوردهاند، البته هر دو کشور بايد تکاليف بيشترى براى آماده سازى خود انجام دهند.»
کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا که برای آخرین بار در اجلاس وزرای کشورهای عضو ناتو شرکت می کرد نیز گفت: «شرایط عادی نشده و او هنوز اقدام های تابستان سال جاری روسیه در گرجستان را غیرقابل قبول می داند.»
در همین حال وزراى امور خارجه ناتو اعلام کردند، حاضرند همکارىهاى خود با روسيه را از سر بگيرند.
انتظار مى رود بزودى نشست غير رسمى در سطح سفراى دو طرف روسيه و ناتو برگزار شود تا در نتيجه آن مسائل دوجانبه مورد بررسى قرار بگيرد. به گفته دبير کل ناتو، چنين نشستى ممکن است ماه دسامبر در بروکسل برگزار شود.
مسکو از برقرارى چنين تماسهايى با بلوک ناتو استقبال کرده، البته مسلم است که براى اين مذاکرات شروطى را نيز قائل خواهد شد.
با این حال در ناتو اختلاف نظر عمیقی بر سر این موضوع وجود دارد و این سازمان حاضر به ارائه طرح برنامه عضویت مورد نظر این کشورها نشد.
دولت روسیه به شدت با خواست اوکراین و گرجستان برای پیوستن به ناتو مخالف است و برخی کشورها همچون آلمان، فرانسه و ایتالیا نگران آن هستند که موافقت با طرح برنامهای جدی برای آماده کردن این کشورها برای پیوستن به ناتو باعث تحریک روسیه شود.
به عقيده کارشناسان، تحقق مشارکت به سمت شرق بين اتحاديه اروپا و جمهورىهاى شوروى سابق، به منزله شکست طرحهاى روسيه براى ايجاد فضاى مشترک اقتصادى در چارچوب جامعه مشترک المنافع خواهد بود.
در سند مشارکت به سمت شرق، اتحاديه اروپا که ابتکار عمل تازه اى محسوب شده و هر 27 کشور عضو اين سازمان با آن موافقت کرده اند، بر ضرورت دور دوم افزايش کمکها به جمهورىهاى شوروى سابق تاکيد شده است.
بدين ترتيب تا سال 2020 اتحاديه اروپا قصد دارد 5/1 ميليون يورو به ارمنستان، آذربايجان، بلاروس، گرجستان، مولداوى و اوکراين بپردازد و اين کشورها نيز مى توانند در سال آينده بر سرعت نزديکى خود به اتحاديه اروپا بيفزايند.
به عقيده کارشناسان اين سند را مى توان با اهميت ترين دستور کار اتحاديه اروپا در قلمرو حاکميت شوروى سابق ارزيابى کرد. حتى آلمان و فرانسه که تاکنون تلاش مى کردند فعاليتهاى اتحاديه اروپا را به سمت شرق گرايش دهند، همواره و قبل از هر چيز روى توسعه همکارىها با روسيه جهت گيرى مى کردند.
البته جنگ روسيه و گرجستان در ماه اوت به طور جدی اتحاديه اروپا را دچار ترس کرد و مقصر اين مناقشه را نه تنها ميخائيل ساکاشويلى، بلکه اقدام مسکو در به رسميت شناختن استقلال دو جمهورى آبخازى و اوستياى جنوبى نيز مى دانند. اکنون اتحاديه اروپا سعى مى کند حوزه منافع خود در جمهورىهاى شوروى سابق را گسترش دهد.
تحليلگران بر اين تصورند که بعيد است مسکو با آرامش نظاره گر توسعه فعاليت اتحاديه اروپا در قلمرو حاکميت شوروى سابق شود چرا که تحقق اين طرح بطور کامل نظريه ايجاد فضاى مشترک اقتصادى در اين حوزه را نابود خواهد ساخت. براى اين که در اين صورت حتى کشورى مانند بلاروس نيز به سمت اروپا گرايش بيشترى خواهد داشت تا روسيه.
نظر شما :