همه چشم‌انتظار دیپلماسی خانم نخست‌وزیر

نویسنده: شیهوکو گوتو

دیپلماسی ایرانی: سانای تاکایچی، پس از پیروزی در انتخابات رهبری حزب حاکم لیبرال دموکرات (LDP) در ۴ اکتبر، مسیر خود را برای تبدیل شدن به پنجمین نخست وزیر ژاپن در این سال‌ها به هیچ وجه هموار نکرده است. تاکنون، رهبر حزب لیبرال دموکرات تقریباً همیشه به عنوان نخست وزیر ژاپن ظاهر شده بود. اما با کاهش شدید محبوبیت این حزب که زمانی قدرتمند بود، در طول سال گذشته، فشار زیادی بر رهبر جدید وجود دارد تا ثبات را به چشم‌انداز سیاسی از هم پاشیده بازگرداند، اقتصاد راکد را احیا کند و خود را به عنوان صدای پیشرو در هند و اقیانوسیه معرفی کند، در غیر این صورت، در معرض خطر تبدیل شدن به یک رهبر کوتاه مدت دیگر در ژاپن قرار خواهد گرفت.

اولین مانع فوری تاکایچی، پیشرفت در دستورالعمل سیاست خارجی ژاپن خواهد بود. کمتر از یک هفته پس از تصدی مقام نخست وزیری، او به رهبران جنوب شرقی آسیا در نشست سران آسه آن در کوالالامپور خواهد پیوست، که پس از آن میزبان رئیس جمهور دونالد ترامپ در توکیو و سپس در نشست سران اپک در کره جنوبی خواهد بود. اگرچه پیشبرد روابط ژاپن در جنوب شرقی آسیا بسیار مهم است، اما مهم‌ترین موضوع، دیدار او با ترامپ و چشم‌انداز ایجاد رابطه با رئیس جمهوری امریکا خواهد بود.

همه نگاه‌ها به توانایی او در پیشبرد توافق تجاری ایالات متحده و ژاپن که در ماه سپتامبر امضا شد، دوخته شده است، اما اگر این شرایط با منافع ملی ژاپن، به ویژه با انتظارات از ژاپن برای ارائه ۵۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به صنایع حیاتی ایالات متحده، در تضاد باشد، باید سخت‌گیری کرد. در عین حال، انتظار می‌رود تاکایچی، به عنوان جانشین خودخوانده شینزو آبه، نخست وزیر فقید، به عنوان یک دولتمرد جهانی که گوش شنوای رئیس جمهوری ایالات متحده است، ظهور کند.

ژاپن همچنان ثابت قدم‌ترین متحد ایالات متحده در منطقه هند و اقیانوسیه است که همچنان پویاترین و پرجمعیت‌ترین منطقه جهان است. با این حال، چین اکنون به عنوان هژمون اقتصادی و نظامی منطقه‌ای تثبیت شده است. از آنجایی که استراتژی واشینگتن در قبال چین هنوز نامشخص است، ژاپن می‌تواند نقش محوری در شکل‌دهی به دیدگاه دولت ترامپ و روابط بلندمدت آن با پکن ایفا کند. اما این مستلزم آن است که رهبر ژاپن به حرف‌های رئیس جمهوری ایالات متحده گوش فرا دهد و در نهایت به او اعتماد کند.

با این حال، در جبهه اقتصادی است که رأی‌دهندگان ژاپنی تغییر مثبت از دولت جدید را انتظار خواهند داشت و بزرگترین خطرات سیاسی فوری در آنجا نهفته است. افزایش هزینه‌های زندگی، فشار تورمی، رشد آهسته دستمزدها و ادامه رشد ضعیف منجر به سرخوردگی بیشتر در مورد وضع موجود که توسط حزب لیبرال دموکرات نمایندگی می‌شود از یک سو و تقویت احزاب مخالف از سوی دیگر شده است. با توجه به اینکه حزب لیبرال دموکرات اکثریت را در مجلس ندارد، مجبور شده است برای تشکیل دولت با حزب دیگری همکاری کند. با توجه به اینکه شریک نزدیک به سه دهه خود، کومیتو، دیگر برای تشکیل دولت در دسترس نیست، تاکایچی اکنون روی همکاری جدید با ایشین نو کای یا حزب نوآوری قمار می‌کند تا دستور کاری را دنبال کند که شامل افزایش هزینه‌های عمومی و حفظ نرخ بهره پایین است. با این حال، با توجه به اینکه حزب نوآوری از نظر مالی محافظه‌کارتر است، احتمال شکاف در دولت ائتلافی از همین حالا زیاد به نظر می‌رسد.

بازارهای مالی به خبر پیروزی تاکایچی، ابتدا برای رهبری حزب لیبرال دموکرات و سپس تأیید او به عنوان نخست وزیر، واکنش مثبتی نشان داده‌اند که نشان‌دهنده اعتماد سرمایه‌گذاران به نقشه راه اقتصادی است که او ترسیم کرده است. مطمئناً، اولین و مهمترین علاقه واشینگتن این خواهد بود که چشم‌انداز رشد ژاپن در وضعیت محکمی قرار داشته باشد. اقتصاد قوی ژاپن همچنان پایه و اساس چیزی است که ایالات متحده از توکیو برای پیشرفت به آن نیاز دارد، یعنی یک متحد سیاسی با ثبات در هند و اقیانوسیه و توانایی ژاپن برای عمل به تعهدات خود برای ادامه افزایش هزینه‌های خود و همچنین افزایش سرمایه‌گذاری در ایالات متحده. با این حال، برای تحقق این چشم‌انداز، تاکایچی قبل از هر چیز باید خود را به عنوان رهبری تثبیت کند که برای آینده‌ای قابل پیش‌بینی در قدرت خواهد ماند، نه یک نخست وزیر دیگر که حدود یک سال در این سمت باشد.

منبع: فارن پالسی ریسرچ اینستیتیوت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱