آیا انگلیس شاه کلید است؟!

دیپلماسی ایرانی: با گذشت بیش سه سال از منازعه اوکراین، روزهای حساس در تکاپوی جنگ و صلح و آرزوی امری پرزیدنت ترامپ شاهد هستیم این در حالی است که ایالات متحده، تلاش می کند روابط خود را با مسکو تنظیم کند و صلح بین روسیه و اوکراین را میانجیگری کند. واقعیت این است که عملیات ویژه روسیه در اوکراین در سال 2022 به بزرگترین و مرگبارترین درگیری در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم تبدیل شده است چرا که این منازعه صدها هزار کشته و زخمی بر جای گذاشت، میلیون‌ها نفر را آواره کرد و شدیدترین رویارویی را بین مسکو و غرب با صدها میلیارد دلار خسارت در دهه‌های اخیر به راه انداخت. در طول جنگ، روسیه از واشینگتن به دلیل نقش آفرینی برجسته در ارائه کمک به کی یف انتقاد کرده و روابط طرفین به بدترین وضعیت پس از جنگ دوم جهانی رسید اما با روی کار آمدن ترامپ، این موضوع تغییر کرد و خصومت عریان واشینگتن متوقف شد؛ این در حالی است که لندن به آشوب و جنگ در اوکراین دامن می زند و برخی مقامات روسی معتقدند انگلیس اکنون دشمن اصلی مسکو محسوب می شود چرا که لندن به هرج و مرج و جنگ در اوکراین دامن می زند و بریتانیا به عنوان نیروی محرکه غرب در ایجاد مخالفت با روسیه عمل می کند. 

در همین راستا سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، استارمر را عاملی برای دامن زدن به تنش ها در لحظه ای که ترامپ در تلاش برای آرام کردن آنهاست، معرفی کرد. همچنین اظهارات اخیر استارمر درباره احتمال اعزام نیروها و هواپیماهای انگلیسی به اوکراین به عنوان بخشی از نیروهای حافظ صلح احتمالی، خشم سیاستمداران ارشد روسیه را برانگیخته است. در عین حال میزبانی وی از نشست ائتلاف حسن نیت و لابی شخصی او از طریق تماس با ترامپ برای حمایت از اوکراین نیز عاملی مضاعف تعبیر می شود.

بریتانیا که نقش بارزی در روزهای اولیه این منازعه داشت و همچنان سرسختانه از کی‌یف حمایت می کند به عنوان دشمن شماره یک عمومی جدید روسیه معرفی شده چرا که اخراج دو دیپلمات انگلیسی به دلیل اختلافات جاسوسی به علاوه تهدید یکی از نزدیکان ولادیمیر پوتین به تصرف دارایی های بریتانیا در روسیه، این موارد نشان دهنده تشدید خصومت های اخیر است. جالب توجه این که سرویس اطلاعات خارجی روسیه در بیانیه‌ای علنی اعلام کرده که لندن امروز، درست مانند هر دو جنگ جهانی قرن گذشته، به‌عنوان محرک جهانی جنگ عمل می‌کند و تلاش می کند تا رایزنی های ترامپ برای میانجیگری صلح در اوکراین را از مسیر خارج کند. به هر حال بریتانیا به ارتش اوکراین آموزش و بودجه می‌دهد و اولین کشوری بود که وعده تانک‌های جنگی ساخت غرب را برای اوکراین داد و موشک‌های کروز دوربرد را در زمانی که دیگر کشورها مردد بودند، تحویل داد تا عمق خاک روسیه هدف قرار گیرد.

موضوع مهم دیگر تلاش اروپا در مسیر خودمختاری دفاعی و امنیتی است که در این فرایند انگلیس نقش بارزی را ایفاء می کند در همین راستا کایر استارمر، نخست وزیر بریتانیا و امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، در حال مذاکره با 37 کشور برای ایجاد ائتلافی از پیشاهنگان برای اوکراین در صورت توافق صلح هستند همچنین بریتانیا و فرانسه به دنبال تقویت موقعیت اوکراین در مذاکرات هستند، زیرا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا تلاش می‌کند در جنگ روسیه و اوکراین به توافق برسد و دو قدرت هسته ای اروپایی در حال توسعه طرحی برای کمک به تضمین امنیت اوکراین هستند. 

شایان ذکر است ائتلاف داوطلبان شامل کشورهایی از اروپا، کشورهای مشترک المنافع و آسیا می‌شود که بودجه، نیرو، هواپیما یا کشتی‌های نظامی برای کمک به حفاظت از اوکراین در برابر روسیه فراهم می‌کنند. همچنین در نشست جداگانه‌ای در پاریس کشورهای غیرعضو ناتو مانند استرالیا، ژاپن و نیوزیلند به مذاکرات با رهبران نظامی ده‌ها کشور اروپایی و کانادا پیوستند.

در راستای تلاش برای صلح، ترامپ در آخرین اظهار نظر گفته است با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفت‌وگوهای بسیار خوب و سازنده ای داشتم و احتمال بسیار خوبی وجود دارد که این جنگ وحشتناک و خونین سرانجام پایان یابد؛ وی می افزاید در این مقطع هزاران سرباز اوکراینی به طور کامل توسط ارتش روسیه و ارتش روسیه در محاصره هستند و من قویاً از رئیس جمهوری پوتین خواستم که جان آنها در امان باشد و کشتن این افراد یک قتل‌عام وحشتناک خواهد بود که از زمان جنگ جهانی دوم دیده نشده است. همچنین کرملین روز جمعه اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه از طریق فرستاده آمریکایی استیو ویتکوف، دونالد ترامپ را در مورد پیشنهادهایش خود برای آتش‌بس در اوکراین ارسال کرده است.

در مجموع بریتانیا و فرانسه به دنبال ممانعت از تسلیم شدن آمریکا به درخواست‌های ولادیمیر پوتین برای غیرنظامی کردن اوکراین و وادار کردن ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به برگزاری انتخابات قبل از دستیابی به توافق صلح دائمی هستند. در همین راستا پس از نشست سران اروپایی در لندن در اواسط اسفند 1403 استارمر اعلام کرد که بریتانیا آماده است از ائتلاف پیشاهنگان برای اجرای هرگونه توافق صلح در اوکراین با سربازن روی زمین و هواپیماها در آسمان حمایت کند؛ در عین حال که کشورهای اروپایی باید این بار را تحمل کنند و بدون شک حمایت آمریکا ضروری است. 

کلام آخر این که بدون مشارکت و نقش آفرینی مثلث لندن، پاریس و برلین برقراری صلح و ثبات پایدار در حاشیه دریای سیاه چندان در دسترس نخواهد چرا که در بین کشورهای اروپایی بریتانیا بیش از همه از کرملین و شخص پرزیدنت پوتین به دلایل مختلف به‌ویژه تلاش مسکو در به انحصار کشیدن اروپا در موضوعات مهم سیاسی و اقتصادی ناخرسند بوده است و اراده جدی در تضعیف روسیه در محور اورآسیا و موازنه قدرت های بزرگ دارد.