راه های پرپیچ و خم بریکس

نویسنده: جوشوآ راموس 

دیپلماسی ایرانی: بلوک اقتصادی – بریکس – تلاشی برای به چالش کشیدن توازن قدرت جهانی را پذیرفته است. با این حال، واقعیتی وجود دارد که در آن بریکس روسیه و چین ممکن است در رقابت با غرب شکست بخورند. علاوه بر این، آیا این سرنوشت محتمل‌تر از تداوم تسلط گروه‌ها به نظر می‌رسد؟ این بلوک اقتصادی برای اولین بار در سال 2009 تأسیس شد، اما در ماه های اخیر شهرت فزاینده ای داشته است، دلایل آن هم البته تا حدودی به دلیل تحریم‌های غرب علیه روسیه، انزوا و کاهش ارزش دلار آمریکا بازمی گردد. با این حال، آیا رشد مداوم آن می تواند تضمین کننده پیروزی بر قدرت مستقر غربی باشد؟

چرا بریکس در نهایت ممکن است شکست بخورد؟

مفهوم اصلی کشورهای BRIC به عنوان نوعی گاوآهن بازاریابی –marketing  plow – آغاز شد. این مفهوم برگرفته از گلدمن ساکس است که از رشد بین المللی گروهی از کشورها در سال 2001 حمایت می کرد. متعاقباً یک بلوک اقتصادی به وجود آمد که تا 9 سال دیگر به طور رسمی تشکیل نخواهد شد. اکنون، آوازه کشورهای بریکس رشد غیرقابل انکاری داشته است. بدون شک، تلاش‌های دلارزدایی آن باعث محبوبیت آن در مقیاس جهانی شده است. علاوه بر این، با ارائه درخواست عضویت از 20 کشور، واضح است که جهان از برجستگی غرب خسته شده است. با این حال، رشد بلوک بریکس روسیه و چین می تواند به شکست آن در رقابت با غرب منجر شود. چرا؟ خوب، در درجه اول به این دلیل که نفرت از سلطه غرب ممکن است برای از بین بردن سیستم هایی که ایجاد کرده است کافی نباشد. مدتهاست که درگیری درون بلوک به عنوان بزرگترین وجهی که گروه را عقب نگه می دارد مورد بحث قرار گرفته است. چین و هند مدت‌هاست که رقیب یکدیگر بوده‌اند، و دومی در تلاش برای ایجاد یک جایگزین چینی در بخش تولید است. بنابراین، در جایی که چین تلاش می کند از این بلوک برای ارتقای منافع خود استفاده کند، هند در برابر این رشد خواهد ایستاد.

این واقعیت زمانی که رشد بلوک را در نظر می گیریم نگران کننده تر می شود. عربستان سعودی و ایران هر دو به دنبال ورود به این بلوک هستند اما رابطه مشابهی با هند و چین دارند. علاوه بر این، تلاش‌های دلارزدایی به طور کامل مورد استقبال قرار گرفته‌اند، اما این روند واقعاً چقدر می‌تواند دشوار شود؟ اگر برزیل در تجارت با چین از یوان یا رنمینبی استفاده کند، با پول های حاصله از این راه چه خواهد کرد؟ علاوه بر این، بدهی خود را به دلار آمریکا حفظ می کند و دائماً تجهیزات تولیدی را از ژاپن خریداری می کند. بنابراین، این کشور به هر دوی این ارزهای ملی نیاز خواهد داشت و این شامل سایر منافع تجاری جهانی آن نمی شود.

مسئله نفوذ

ابتکار یک کمربند – یک جاده چین به آن نفوذ فوق العاده ای بخشیده است. به طور خاص، در بیش از 150 کشور در سراسر جهان سرمایه گذاری کرده است. حال، این کشور با ارائه چنین نفوذی در سراسر بلوک بریکس، اعضای بریکس چگونه با آن برخورد خواهند کرد؟ علاوه بر این، کل فرضیه گروه بریکس یک ایده انقلابی نیست. هوگو چاوز و فیدل کاسترو زمانی گروهی به نام ALBA (اتحاد بولیواری برای مردم آمریکا) ایجاد کردند. این بلوک ادغام آمریکای لاتین را قول داد و به روسیه و چین کمک کرد. از طرف دیگر، روسیه و چین هر دو از نفوذ خود استفاده کردند تا اطمینان حاصل کنند که ALBA نمی تواند فراتر از آنها رشد کند. علاوه بر این، اعضای آن خواستار جایگزینی یورو به جای دلار آمریکا شدند، دقیقاً مانند درخواستی که امروز برای یوان وجود دارد. با این حال، زمانی که واقعاً اهمیت عکس العمل داشت، دلار آمریکا یک شبکه ایمنی لازم را فراهم کرد. 

به طور قطع، بلوک بریکس بدون شک موانعی پیش روی خود دارد. با این حال، اینها دعواهای کوچکی نیستند، بلکه تحولات سیستماتیکی هستند که دلار آمریکا و غرب را به موقعیت فعلی خود رسانده است. آیا همه چیز می تواند تغییر کند؟ کاملا. اما حقیقت این است که BRICS ابتدا باید تغییر کند و تکامل یابد، و اینکه آیا آنها بخواهند یا بتوانند سرانجام سرنوشت خود را رقم بزنند.

منبع: واچر / ترجمه: مبارکه صداقتی، پژوهشگر روابط بین الملل و چین