سوریه همچنان در کش‌مکش آمدن یا نیامدن به اتحادیه عرب

نویسنده: النار باینظراف

دیپلماسی ایرانی: به گفته کارشناسان، حضور دمشق در اتحادیه کشورهای عربی ممکن است در آینده نزدیک اتفاق بیفتد، زیرا اکثریت قریب به اتفاق کشورهای منطقه از جمله، عربستان سعودی از این تصمیم حمایت می کنند. 

قبل از هر چیز قطر، حامی اصلی مخالفان سوری، مخالف عادی سازی روابط با بشار اسد است.

در روز 14 ماه آوریل، وزیران امور خارجه 9 کشور عربی برای یک نشست فوق العاده در جده گرد هم آمدند تا در مورد عادی سازی روابط با سوریه و احیای حقوق آن در اتحادیه عرب گفت وگو کنند. نمایندگان شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس یعنی بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات وارد جده شدند. وزیران مصر، عراق و اردن نیز حضور داشتند.

عمار الاسد، معاون کمیته بین المللی اتحادیه عرب، گفت که احیای روابط با دمشق نشان می دهد که کشورهای منطقه به این موضوع اذعان دارند که حذف سوریه از اتحادیه عرب برای هیچ کس سودی نداشته است. پیوستن مجدد سوریه به نظام عربی به یک ضرورت اجتناب ناپذیر تبدیل شده است.

حداقل پنج کشور با بازگشت سوری ها به اتحادیه مخالفند، از جمله قطر، مراکش، کویت، یمن و حتی مصر که اخیرا روابط خود را با سوریه احیا کرده است. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، تاکید کرد که دلیل اصلی تعلیق عضویت سوریه در سال 2011 میلادی هنوز ثابت نشده است. قطر یکی از حامیان اصلی مخالفان سوری است. دوحه در سال 2013، ساختمان سفارت سوریه در این کشور را به سیاستمداران مخالف تحویل داد. در همان سال، قطر حدود 3 میلیارد دلار به «انقلابیون سوری» کمک کرد.

پس از زلزله ماه فوریه، دوحه اعلام کرد که با دولت سوریه همکاری نخواهد کرد و از طریق پست های بازرسی در ترکیه به شمال سوریه کمک خواهد کرد. قطر محموله های خود را منحصرا به مناطقی که تحت کنترل دمشق نیست، ارسال کرد. قطر در برابر بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مقاومت می کند. 

پیش از آن، عربستان موضع قاطعانه ای اتخاذ کرده بود، اما از ابتدای سال، مقامات این کشور به سمت عادی سازی حرکت کردند.

کشورهای غربی و در درجه اول، ایالات متحده امریکا به شدت با عادی سازی روابط با دمشق مخالف هستند. وزارت امور خارجه امریکا پیش از صحبت درباره تغییر سیاست از جمله تحریم ها علیه دمشق، خواستار «نتایج ملموس» از بهبود وضعیت انسانی در سوریه شد. امریکا بر شرکای عرب خود فشار می آورد تا روند بهبود روابط با سوریه را کاهش دهند. تلاش برای نادیده گرفتن سوریه به طور کلی، به روابط تجاری در منطقه آسیب می زند. افزون بر آن، دمشق را به حوزه نفوذ سایر کشورها از جمله ایران سوق می دهد.

در دسامبر سال 2022، وزرای دفاع ترکیه و سوریه برای اولین بار از زمان آغاز درگیری سوریه در مسکو دیدار کردند. در پایان ماه مارس، پایتخت روسیه میزبان مذاکرات چهار جانبه معاونان وزیران امور خارجه ترکیه، سوریه، ایران و روسیه بود. در ماه مه، قبل از انتخابات عمومی ترکیه، قرار است، نشستی در سطح وزیران امور خارجه برگزار شود. روسیه مستقیما به عادی سازی روابط میان آنکارا و دمشق علاقه مند است، زیرا این امر باعث می شود تا بهبود اقتصادی سوریه آغاز شود و نفوذ امریکا در منطقه کاهش یابد. ترکیه و سوریه می توانند به طور مشترک مبارزه با سازمان های کرد در خاک سوریه را که مورد حمایت امریکا هستند، آغاز کنند. 

کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه، عربستان سعودی و بقیه کشورهای عربی از امریکا فاصله گرفته اند. 

نتایج سفر به جده تا حد زیادی، محرمانه خواهد ماند و بخش اصلی مذاکرات پشت درهای بسته انجام شده است.

منبع: ایزوستیا (روسیه) / تحریریه دیپلماسی ایرانی